Duet, który musisz zbadać przed zimą. Razem odpowiadają za odporność i poziom energii

Artykuł w ramach akcji: #31dnidlazdrowiakobiety"October Theory" - przyświeca nam założenie, że październik jest najlepszym momentem na życiowe porządki i wprowadzenie dobrych zmian. W Interii ZDROWIE przez cały miesiąc prowadzimy kampanię motywującą do profilaktyki i wprowadzania prostych, zdrowych nawyków. Chcemy zachęcać nie tylko do badań i profilaktyki chorób nowotworowych, ale do całościowego "o-się-dbania". 

Warto poświęcić chwilę na sprawdzenie własnego stanu zdrowia - nie tylko pod kątem tak typowych badań, jak morfologia krwi czy poziom cholesterolu, ale także pod kątem mikroskładników, które mają ogromne znaczenie dla odporności, samopoczucia, energii życiowej i ogólnej kondycji organizmu. W tej grupie na pierwszy plan wysuwają się dwie substancje: witamina D oraz ferrytyna. Dziś wyjaśniamy, czym są i dlaczego warto je badać.

Witamina D występuje u ludzi w dwóch formach: mniejszościowej frakcji witaminy D2, oraz w dominującej frakcji pod postacią cholekalcyferolu - witaminy D3. Witamina D jest organicznym związkiem chemicznym, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Większość tej witaminy powinniśmy syntezować w skórze (biosynteza skórna) w odpowiedzi na działanie promieni słonecznych. 

Pod tym względem witamina D jest zależna od słońca - powstaje w naszej skórze w odpowiedzi na kontakt z promieniami słonecznymi. Obliczono, że synteza skórna witaminy D jest efektywna, gdy kąt padania promieni słonecznych wynosi więcej niż 45°. W rezultacie tego wiadomo, że mieszkańcy północnej półkuli nie otrzymują odpowiedniej dawki witaminy D przez syntezę skórną w zimowych miesiącach roku.

Ponadto istnieje szereg zmiennych, które wpływają na skórną syntezę witaminy D. Należą do nich:

• obecność przeszkód, takich jak wysokie drzewa czy chmury; 
• zanieczyszczenia atmosferyczne;
• stan i wiek skóry;
• pigmentacja;
• stosowanie kremów z filtrem (chroniących skórę przed nowotworem, jednocześnie blokując wchłanianie światła słonecznego).

W związku z tym, im dalej od równika, tym trudniej utrzymać poziom witaminy D3 w ryzach, polegając wyłącznie na ekspozycji słonecznej.

Rozwiązaniem problemu mieszkania na północnej półkuli w miesiącach zimowych jest suplementacja witaminy D. Jest to jedna z witamin, rozpuszczalnych w tłuszczach, o czym należy pamiętać, spożywając wraz ze swoją dzienną dawką witaminy D pokarmy bogate w tłuszcze. Zanim jednak przystąpimy do suplementacji, warto sprawdzić, ile witaminy D mamy aktualnie we krwi. Jej nadmiar ma bowiem działanie toksyczne. 

Poza tym, warto dostosować dawkę leku/suplementu do poziomu potencjalnego niedoboru, który mamy. Z tego względu należy oznaczyć stężenie witaminy D w organizmie, co można zrobić w dowolnym laboratorium analitycznym. Pobranie krwi do badania poziomu witaminy D odbywa się z żyły łokciowej, pacjent powinien na badanie stawić się na czczo.

Dlaczego w ogóle warto wiedzieć, ile mamy witaminy D w organizmie? Witamina ta pełni szereg funkcji, z której najważniejszą dla niej jest regulacja gospodarki wapniem w organizmie. Ponadto, witamina D posiada działanie immunomodulujące, oraz aktywizuje niektóre geny, związane z produkcją substancji antybakteryjnych. 

Witamina D wykazuje również działanie przeciwnowotworowe, polegające na hamowaniu podziałów komórkowych. Wpływa także na zmniejszenie ryzyka sercowo - naczyniowego, wykazuje niewielkie działanie przeciwzapalne i wspomaga regenerację niektórych tkanek. Ponadto, powiązano niskie poziomy witaminy D z wyższym ryzykiem depresji i zaburzeń lękowych, ma więc ona również prawdopodobnie wpływ na nasz nastrój i samopoczucie.

Większość z nas wie, jak ważnym pierwiastkiem jest żelazo i z pewnością nieraz badała poziom żelaza w swoim organizmie. Ciągle jednak zbyt mało osób słyszało o ferrytynie, a jest ona równie ważna.

Ferrytyna to globularne białko, którego 85 proc. w organizmie znajduje się w szpiku kostnym, wątrobie i śledzionie. Główną rolą ferrytyny jest magazynowanie żelaza w organizmie w sposób taki, aby zapewnić jego łatwą biodostępnność i jednocześnie nieszkodliwość . 

Ferrytyna magazynuje żelazo na trzecim stopniu utlenienia, co stanowi bezpieczną alternatywę dla żelaza na drugim stopniu utleniania, które wchodzi w reakcję z nadtlenkiem wodoru. Magazynowanie żelaza w formie Fe³⁺ możliwe jest dzięki zdolności ferrytyny do konwersji Fe²⁺ na Fe³⁺, co nazywa się aktywnością ferroksydazy.

Ferrytyna pełni rolę magazynu jonów żelaza, umożliwiając szybką i łatwą dostępność tego pierwiastka, który może zostać uwolniony do krążenia w razie zapotrzebowania organizmu.

Magazynowanie i uwalnianie żelaza do krążenia jest główną rolą ferrytyny w ludzkim organizmie. Oznacza to, że jeśli chcemy uzyskać pełen obraz gospodarki żelazowej w naszym organizmie, poza samym żelazem powinniśmy oznaczać także poziom ferrytyny, a także takie parametry jak  TIBC i UIBC, związane ze zdolnością wiązania żelaza.

Niski poziom ferrytyny oznacza, że nasze magazyny żelaza są na wyczerpaniu, co wiązać się będzie z objawami podobnymi do tych, które występują w niedoborze żelaza. Mogą wystąpić osłabienie, zawroty głowy, bóle głowy, zmęczenie, senność, bladość powłok skórnych, łamliwość paznokci i wypadanie włosów.

Ferrytynę, podobnie jak witaminę D, bada się z krwi pobranej z żyły łokciowej, pacjent powinien być na czczo. Zakresy wartości referencyjnych podane są przez laboratorium w zależności od zestawu odczynników i sprzętu, na którym pracuje.

Spośród wielu badań, które warto wykonywać przynajmniej raz do roku,przed nadchodzącą zimą warto pochylić się nad badaniem witaminy D i ferrytyny (obok żelaza). Składniki te uzupełniają się w działaniu, wpływajac na odponośc io poziom energii. 

 Źródła:

Akpınar Ş, Karadağ MG. Is Vitamin D Important in Anxiety or Depression? What Is the Truth? Curr Nutr Rep. 2022 Dec;11(4):675-681. doi: 10.1007/s13668-022-00441-0. Epub 2022 Sep 13. PMID: 36097104; PMCID: PMC9468237.
Rebelos E, Tentolouris N, Jude E. The Role of Vitamin D in Health and Disease: A Narrative Review on the Mechanisms Linking Vitamin D with Disease and the Effects of Supplementation. Drugs. 2023 Jun;83(8):665-685. doi: 10.1007/s40265-023-01875-8. Epub 2023 May 6. PMID: 37148471; PMCID: PMC10163584.
 nn R. Webb, Who, what, where and when—influences on cutaneous vitamin D synthesis, Progress in Biophysics and Molecular Biology, Volume 92, Issue 1, 2006, Pages 17-25,
https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.71.3.2.21.5.
Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W, Solnica B.. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej wyd. 5., Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.

CZYTAJ TEŻ:

Co oznacza mokra poduszka po nocy? Zbadaj poziom witaminy D, tarczycę i trzustkę

Co wypłukuje z organizmu magnez? Winna wcale nie jest kawa

Ostatni dzwonek, by zbudować odporność na jesień. Zadbaj o poziom ważnych pierwiastków