Spis treści:
- Czym są eozynofile?
- Eozynofilia - co to jest?
- Podwyższone eozynofile - możliwe przyczyny
- Eozynofilia. Objawy i skutki kliniczne
- Diagnostyka - podejście krok po kroku
Czym są eozynofile?
Eozynofile (granulocyty kwasochłonne) stanowią jeden z rodzajów leukocytów, czyli białych krwinek. Ich główną funkcją jest niszczenie białek obcego pochodzenia: są szczególnie mocno aktywne podczas alergii i infestacji pasożytniczych. Posiadają zdolność fagocytozy i są zdolne do produkcji histaminy, odgrywającej jedną z głównych ról w reakcji alergicznej.
Eozynofilia - co to jest?
Eozynofilia to wzrost bezwzględnej liczby eozynofilów we krwi obwodowej powyżej wartości referencyjnej (zwykle >500/µl). Mówimy o hipereozynofilii, gdy liczba przekracza 1,5 × 10^9/l (1500/µl) - podział ten ma znaczenie kliniczne, ponieważ wraz z wyższymi wartościami rośnie ryzyko uszkodzenia narządowego.
Podział eozynofilii:
- eozynofilia łagodna (od 500 do 1500/µL krwi),
- eozynofilia umiarkowana (od 1500 do 5000/µL krwi),
- eozynofilia ciężka (powyżej 5000/µL krwi).
Podwyższone eozynofile - możliwe przyczyny
Przyczyny można podzielić na:
- Klonalną (pierwotną) - może być wynikiem np. nadmiernego rozrostu eozynofilów wynikającego z chorób krwi, np. białaczki czy innych nowotworów układu krwiotwórczego.
- Wtórną (reaktywną) - podwyższona liczba eozynofilów jako reakcja na inne choroby niezwiązane bezpośrednio z krwią, np. alergie, infekcje pasożytnicze czy choroby autoimmunologiczne.
- Idiopatyczną - sytuacja, w której mimo dokładnej diagnostyki nie udaje się znaleźć przyczyny zwiększonej liczby eozynofilów.
W grupie reaktywnej najczęściej pojawiają się alergie i astma, zakażenia pasożytnicze, reakcje polekowe, choroby autoimmunologiczne.
Eozynofilia. Objawy i skutki kliniczne
Ze względu na to, że objawy eozynofilii są bardzo różnorodne od zupełnie łagodnych do takich, które prowadzą do poważnego uszkodzenia narządów, kluczowe znaczenie ma dokładnie zebrany wywiad i staranne badanie fizykalne.
Niekiedy to właśnie one pozwalają na postawienie rozpoznania. Najczęściej choroba dotyczy skóry, płuc oraz przewodu pokarmowego.
Objawy ogólne, takie jak stany podgorączkowe, nocne poty, zmęczenie czy utrata masy ciała, mogą towarzyszyć wielu różnym chorobom, od nowotworów mieloproliferacyjnych i chłoniaków, przez zespół Churga-Strauss (eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń), aż po reakcje polekowe typu DRESS (reakcja polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi).
Do częstych objawów skórnych należą wysypki i świąd, które mogą wystąpić zarówno w chłoniaku skóry z komórek T, jak i w zwykłej egzemie. Z kolei duszność, kaszel i świszczący oddech spotykamy m.in. w astmie, alergicznym nieżycie nosa, aspergilozie oskrzelowo-płucnej, zespole Loefflera czy eozynofilii płucnej.
W wywiadzie lekarz powinien szczegółowo zapytać m.in. o podróże (ryzyko pasożytów), warunki pracy, przyjmowane leki, a także o ewentualne kontakty z osobami zakażonymi HIV czy kiłą, ponieważ wszystkie te informacje mogą naprowadzić na właściwe rozpoznanie.
Badanie fizykalne powinno być pełne i obejmować przegląd skóry, osłuchiwanie płuc pod kątem świstów oraz badanie brzucha, które pozwala wykryć np. powiększenie śledziony.
Sam wzrost eozynofilów może być bezobjawowy i wykrywany przypadkowo w morfologii. Gdy jednak dochodzi do infiltracji tkanek, objawy zależą od zajętego narządu:
- płuca - przewlekły kaszel, duszność, zaostrzenia astmy;
- skóra - wysypki, świąd;
- przewód pokarmowy - ból brzucha, biegunki, zaburzenia połykania (eozynofilowe zapalenie przełyku);
- serce - kardiomiopatia eozynofilowa z ryzykiem niewydolności i zakrzepów;
- nerwy obwodowe - neuropatie.
Uogólnione objawy to zmęczenie, gorączka niskiego stopnia, utrata masy. Ryzyko uszkodzenia narządów rośnie wraz ze stałą i wysoką hipereozynofilią.
Diagnostyka - podejście krok po kroku
Morfologia krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych. To właśnie dzięki niej można wykryć podwyższoną liczbę eozynofilów. Niezwykle istotny jest rzetelny wywiad (leki, podróże, ekspozycja na pasożyty, objawy alergiczne, objawy narządowe) i badanie fizykalne.
Laboratoryjnie najczęściej zaleca się powtórzenie morfologii z rozmazem, oznaczenie bezwzględnej liczby eozynofilów, podstawowe badania biochemiczne (ferrytyna, ALT/AST, kreatynina), a także marker stanu zapalnego, badania serologiczne w kierunku pasożytów w zależności od ekspozycji, badanie kału w kierunku pasożytów.
Dokładne zalecenia dotyczące dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia powinien przekazać lekarz na podstawie uzyskanych wyników badań.
Źródła:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7089574/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560929/
https://www.merckmanuals.com/professional/hematology-and-oncology/eosinophilic-disorders/eosinophilia
