"October Theory" to założenie, że październik jest najlepszym momentem na życiowe porządki i wprowadzenie dobrych zmian. W Interii ZDROWIE przez cały miesiąc prowadzimy kampanię motywującą do profilaktyki i wprowadzania prostych, zdrowych nawyków #31dnidlazdrowiakobiety. Chcemy zachęcać nie tylko do badań i profilaktyki chorób nowotworowych, ale do całościowego "o-się-dbania".
Spis treści:
- Czym jest cytologia?
- Na czym polega LBC - cytologia płynna?
- Zalety cytologii płynnej
- Zastosowanie cytologii płynnej
- Czy cytologia płynna zastąpi cytologię klasyczną?
- Program profilaktyki raka szyjki macicy
- Kiedy wykonywać cytologię i jak się przygotować?
Profilaktyka nowotworów szyjki macicy to temat, którym powinna interesować się każda kobieta. Dzisiaj przybliżamy, czym jest badanie cytologiczne, kiedy je wykonać i czym różni się cytologia klasyczna od cytologii płynnej LBC. Opowiemy o tym, jaki jest koszt cytologii płynnej oraz dlaczego zwykle sprawdza się lepiej od swojej poprzedniczki - cytologii klasycznej.
Czym jest cytologia?
Cytologia jest od wielu lat jednym z podstawowych badań przesiewowych w profilaktyce chorób nowotworowych, zwłaszcza raka szyjki macicy. To dzięki niej możliwe jest wczesne wykrywanie zmian nowotworowych i przednowotworowych w obrębie nabłonka, a tym samym szybsze i skuteczniejsze leczenie i redukcja ryzyka rozwoju choroby.
Klasyczna cytologia jest powszechnie stosowana w gabinetach ginekologicznych. W ostatnich latach coraz częściej wykorzystuje się nowszą technikę - cytologię płynną (LBC - Liquid Based Cytology), która znacząco poprawia jakość diagnostyki.
Na czym polega LBC - cytologia płynna?
Cytologię płynną różni od klasycznej przede wszystkim sposób przygotowania materiału do badania. W tradycyjnej cytologii pobrany z szyjki macicy materiał komórkowy jest bezpośrednio nanoszony na szkiełko mikroskopowe, a następnie utrwalany i w laboratorium wybarwiany.
W cytologii płynnej natomiast wymaz pobiera się podobnie, ale zamiast przenosić go od razu na szkiełko, szczoteczkę z komórkami zanurza się w specjalnym pojemniku z płynem konserwującym. Dzięki temu komórki zostają zabezpieczone i mogą być odpowiednio opracowane w laboratorium. W laboratorium materiał pobrany na płyn konserwujący jest filtrowany, co oznacza oczyszczenie z zanieczyszczeń, takich jak krew, śluz czy resztki zapalne, a następnie równomiernie nanoszony cienką warstwą na szkiełko. Otrzymuje się w ten sposób preparat, który jest czystszy i bardziej przejrzysty niż w klasycznej metodzie cytologicznej.
Zalety cytologii płynnej
- Dzięki oczyszczeniu i filtracji materiału obraz mikroskopowy preparatu staje się czytelniejszy. Istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że istotne klinicznie komórki zostaną zasłonięte np. przez śluz czy krew
- Cytologia płynna charakteryzuje się wyższą czułością diagnostyczną, co oznacza, że ryzyko wyników fałszywie ujemnych jest mniejsze, niż w cytologii klasycznej.
- Z tego samego preparatu, z którego wykonuje się cytologię płynną wykonać można również inne testy diagnostyczne bez konieczności wzywania pacjentki na kolejne pobranie materiału z szyjki macicy.
- W cytologii klasycznej zdarza się, że wynik jest nieczytelny lub niemiarodajny i trzeba ponownie pobierać materiał. W cytologii płynnej odsetek takich sytuacji jest niższy.
- Choć pobranie materiału z tarczy szyjki macicy przebiega tak samo, w przypadku cytologii płynnej istnieje niższe ryzyko, że badanie trzeba będzie powtarzać, co daje większy komfort pacjentce.
Zastosowanie cytologii płynnej
Choć najczęściej kojarzona jest z ginekologią, cytologia płynna w praktyce klinicznej ma szersze zastosowanie. Używa się jej także w diagnostyce cytologicznej w obrębie innych narządów i układów, np. dróg oddechowych czy układu moczowego. Pobieranie materiału do płynu konserwującego zawsze pozwala na dokładniejsze wykonanie analizy komórkowej.
Zobacz również:
Czy cytologia płynna zastąpi cytologię klasyczną?
Na świecie coraz częściej rekomenduje się wprowadzanie cytologii płynnej jako standardu. Metoda ta jest powszechnie stosowana w wielu krajach. W Polsce to cytologia klasyczna jest szerzej dostępna ze względu na niższy koszt (około 50 - 85 zł w porównaniu do 100 - 200 zł za cytologię LBC), jednak LBC zyskuje na popularności, szczególnie w placówkach prywatnych. Koszt LBC jest większy ze względu na konieczność użycia specjalistycznych zestawów odczynników podczas opracowywania materiału w laboratorium.
Program profilaktyki raka szyjki macicy
W Polsce realizowany jest program profilaktyki raka szyjki macicy, w ramach którego kobietom między 25. a 59. rokiem życia przysługuje raz na trzy lata (a w grupie ryzyka raz do roku) klasyczne badanie cytologiczne (cytologia konwencjonalna, na szkiełku). Badanie nie wymaga skierowania. W przypadku nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego algorytm postępowania przewiduje pogłębione badania diagnostyczne.
Cytologię LBC można wykonać na koszt własny w większości prywatnych placówek. Zwykle cena nie przekracza 200 zł za badanie.
Kiedy wykonywać cytologię i jak się przygotować?
Cytologię powinna wykonywać każda kobieta od momentu podjęcia współżycia lub od ukończenia 25. roku życia raz do roku, a następnie w przypadku gdy wyniki są prawidłowe, zgodnie z zaleceniami programu profilaktycznego raz na trzy lata. Na badanie najlepiej zgłosić się w środku cyklu, ale nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem następnej miesiączki. Na 4 dni przed badaniem należy powstrzymać się od stosowania jakichkolwiek leków dopochwowych, a na dobę przed badaniem nie używać tamponów, nie współżyć i nie poddawać się badaniom ginekologicznym. Jeśli występują objawy infekcji intymnej cytologię zaleca się wykonać po wyleczeniu. Należy pamiętać, że cytologia wykryje zmiany przednowotworowe i nowotworowe, NIE WYKRYJE natomiast materiału genetycznego i obecności wirusa HPV ani chorób wenerycznych .
Żródło: https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/badania-i-zabiegi/292320,cytologia-badanie-cytologiczne-wszystko-co-musisz-wiedziec Marszałek A, Bakinowska J, Grobelna M, Śliwiński A. Assessment of the diagnostic usefulness of liquid-based cytology. The impact of modifications. Polish Journal of Pathology. 2023;74(4):271-281. doi:10.5114/pjp.2023.134320. https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/liquid-based-cytology
CZYTAJ TAKŻE:
Obawiasz się raka piersi? Miała go kobieta z twojej rodziny? Te pięć rzeczy rób regularnie
Wykrywa wczesne komórki nowotworowe. Kiedy robi się badanie markerów nowotworowych?
