Nie zawsze zdrowa! Kiedy dynia może wywołać więcej szkody niż pożytku?

Problemy z nerkami. Dynia jest skarbnicą potasu, ale właśnie ta cecha bywa kłopotliwa dla osób z przewlekłą chorobą nerek. Organizm, który nie radzi sobie z jego nadmiarem, może szybko odczuć skutki nawet niewielkiej porcji zupy dyniowej. Dlatego przy diecie niskopotasowej to warzywo trzeba traktować jak produkt "do kontroli" - w małych ilościach i zawsze po konsultacji z nefrologiem lub dietetykiem. 

Leczenie litem. Mniej oczywistym przeciwwskazaniem jest terapia litem. Dynia, a zwłaszcza jej pestki czy preparaty z ich dodatkiem, wykazuje delikatne działanie moczopędne. To może zaburzać równowagę stężenia leku we krwi, co w praktyce oznacza, że pacjent przyjmujący lit powinien omówić włączenie dyni do diety ze swoim lekarzem. 

Alergia i reakcje krzyżowe. Choć alergia na dynię nie jest częsta, to jednak bywa dokuczliwa. U osób uczulonych może pojawić się swędzenie w jamie ustnej, wysypka, a nawet trudności w oddychaniu. Co więcej, zdarzają się reakcje krzyżowe - np. z innymi roślinami dyniowatymi czy pyłkami bylicy. Jeśli po dyni pojawiają się objawy, to znak, że trzeba szukać pomocy u alergologa. 

Wrażliwe jelita. Dla osób z zespołem jelita drażliwego dynia nie zawsze jest sprzymierzeńcem. To przykład produktu, który w małych ilościach może być dobrze tolerowany, ale w większych porcjach potrafi szybko nasilać objawy. Wszystko przez obecność fruktanów - węglowodanów zaliczanych do grupy FODMAP. W praktyce oznacza to, że osoby z IBS powinny zachować umiar i testować niewielkie porcje. 

Dynia a dzieci. Rodzice z kolei powinni pamiętać, że pestki dyni - choć bogate w wartości odżywcze - nie są odpowiednie dla małych dzieci. Twarda struktura i niewielki rozmiar sprawiają, że łatwo o zadławienie. Pediatrzy zalecają podawanie pestek w formie zmielonej lub jako gładkie masło dyniowe, rozsmarowane na pieczywie. 

Dynia, zwłaszcza gotowana lub w postaci puree, ma stosunkowo wysoki indeks glikemiczny. Może to być niepokojące dla osób z insulinoopornością czy cukrzycą. Warto jednak pamiętać, że znaczenie ma także ładunek glikemiczny, a ten - ze względu na niską zawartość węglowodanów w 100 g - jest zwykle niewielki. Innymi słowy, niewielka porcja pieczonej dyni dodana do sałatki nie spowoduje gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi, szczególnie jeśli w posiłku znajdzie się też białko i zdrowe tłuszcze. Duży talerz słodkiej zupy-kremu z dyni i grzankami to już inna historia. 

Nie każda dynia nadaje się do jedzenia. Jeśli jej miąższ ma wyraźnie gorzki smak, oznacza to obecność kukurbitacyn - związków, które w nadmiarze mogą być toksyczne. Zdarzały się przypadki silnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, a nawet utraty włosów po zjedzeniu bardzo gorzkich okazów. Dlatego warto zawsze spróbować mały kawałek dyni przed gotowaniem lub pieczeniem. Jeśli pojawi się charakterystyczna gorycz, lepiej wyrzucić całość. 

1. Bezpieczne spożywanie dyni zaczyna się od prostego testu - jeśli warzywo smakuje gorzko, należy z niego zrezygnować. To najlepszy sposób, by uniknąć przykrych dolegliwości. 
2. Równie istotne są porcje. W przypadku osób z cukrzycą lub insulinoopornością lepiej sprawdzą się niewielkie kawałki dyni pieczonej w towarzystwie sałatki, oliwy i sera, niż duże porcje kremowej zupy. Dodatek białka i tłuszczu łagodzi wpływ posiłku na poziom glukozy. 
3. Osoby z chorobami nerek powinny pamiętać, że dynia dostarcza sporo potasu. To wartościowy pierwiastek, ale przy niewydolności nerek jego nadmiar jest niebezpieczny. Dlatego w tej grupie jedzenie dyni wymaga szczególnej ostrożności i najlepiej wcześniejszej konsultacji lekarskiej. 
4. Pacjenci leczeni litem również powinni być czujni, ponieważ dynia i jej pestki mogą mieć lekkie działanie moczopędne. W praktyce oznacza to możliwość wpływu na poziom leku, dlatego warto skonsultować dietę z lekarzem prowadzącym. 
5. U osób z zespołem jelita drażliwego kluczowe znaczenie ma wielkość porcji. Niewielkie ilości mogą być dobrze tolerowane, natomiast większe mogą powodować wzdęcia czy bóle brzucha. Najlepszym rozwiązaniem jest stopniowe testowanie i obserwowanie reakcji organizmu. 
6. Rodzice powinni pamiętać, że pestki dyni w całości nie nadają się dla małych dzieci - to ryzyko zadławienia. Najbezpieczniej podawać je zmielone albo w postaci masła dyniowego. 
7. Na koniec warto podkreślić, że dynia najlepiej sprawdza się jako element zróżnicowanej diety. W połączeniu z warzywami, białkiem i zdrowymi tłuszczami staje się nie tylko smaczna, ale też przyjazna dla zdrowia. 

Źródła:

https://davita.com/diet-nutrition/kidney-diet-tips/kidney-diet-tips-pumpkin-and-kidney-diets/ 

https://www.jacionline.org/article/S0091-6749%2800%2984366-3/fulltext?utm

https://www.webmd.com/diet/health-benefits-pumpkin?utm

https://www.kidney.org/kidney-topics/nuts-and-seeds?utm

CZYTAJ TEŻ:

Jesienny sposób na zdrowie? Zupa wzmocni odporność i doda energii w chłodne dni

Migdały warto jeść codziennie. Sprawdź, co daje organizmowi garść tych orzechów

Poznaj właściwości zdrowotne "leśnego złota". Dlaczego warto jeść kurki?