Spis treści:
- Konsystencja stolca a stres i problemy emocjonalne
- Bristolska skala uformowania stolca
- Rzadki stolec a dieta
- Biegunka tłuszczowa
- Rzadki stolec a zespół jelita drażliwego
- Rzadki stolec a niektóre leki
- Rzadki stolec a nadczynność tarczycy
- Rzadki stolec a mukowiscydoza
- Rzadki stolec a wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Czy rzadka konsystencja stolca to powód do niepokoju?
Konsystencja stolca a stres i problemy emocjonalne
Stres na poziomie organizmu może przejawiać się w bardzo różnorodny sposób. Jednym pocą się ręce, innym przyspiesza tętno, natomiast czasem pojawiają się problemy ze strony przewodu pokarmowego. Rozluźnienie konsystencji stolca może wystąpić zarówno jako efekt stresu krótkotrwałego, jak i przewlekłego. Może towarzyszyć również depresji, zaburzeniom obsesyjno-kompulsywnym i zespołom lękowym.
Bristolska skala uformowania stolca
Stworzona w latach 70. przez naukowców z Bristolu skala uformowania stolca to wskazówka dla pacjentów i lekarzy - obrazowo i bez konieczności krępującego opisywania słowami - pozwala wyjaśnić w gabinecie lekarskim, jak wygląda stolec danej osoby. Skala dzieli wygląd wydalanego stolca na 7 rodzajów (typ 1 i 2 to zatwardzenie, 3 i 4 jest normą, a typy od 5 do 7 to różne rodzaje biegunki). Bristolska skala zakłada, że wygląd stolca związany jest bezpośrednio z czasem przebywania w jelicie grubym, a sam wygląd stolca dużo mówi o zdrowiu osoby. Aż trzy typy stolca dotyczą stanu podobnego do biegunki - powodów takiego wyglądu kału może być bardzo wiele. Przyjrzyjmy się tym najważniejszym.
Rzadki stolec a dieta
Rzadki stolec często nie jest objawem choroby, a pojawia się wskutek nieprawidłowych wyborów dietetycznych. Wiele produktów i suplementów diety może nadmiernie pobudzać pracę jelit, prowadząc do rozluźnienia konsystencji kału. Zalicza się tutaj przede wszystkim:
- alkohol;
- kawa, herbata, yerba mate, guarana, napoje energetyczne;
- potrawy tłuste i pikantne;
- suplementy zawierające magnez, żelazo;
- ashwagadha, czyli ekstrakt z korzenia witanii ospałej;
- preparaty zawierające żeń-szeń;
- niektóre zioła, np. liść senesu, nasiona babki płesznik, babki jajowatej;
Biegunka tłuszczowa
Istnieje również stan patologiczny nazywany potocznie biegunką tłuszczową. Wynika on ze zbyt dużej ilości tłuszczów w diecie, często jest efektem ubocznym diety ketogenicznej, oparte głównie na białkach i tłuszczach. Biegunkę tłuszczową charakteryzuje stolec o śliskim, połyskującym wyglądzie, który trudno spuścić w toalecie. Stan ten utrzymujący się powyżej 4 tygodni wymaga konsultacji z lekarzem.
Rzadki stolec a zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (irritable bowel syndrome, IBS) to przewlekła choroba przewodu pokarmowego, która ma tendencję do nawrotów. Do jej głównych objawów zalicza się ból brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnień. Mogą one się przejawiać zarówno zaparciami, biegunkami, jak i jedynie niewielkim zwiększeniem płynności stolca.
Dodatkowo osoby z IBS mogą skarżyć się na wzdęcie brzucha, nudności czy zgagę. Dolegliwości są zazwyczaj uciążliwe i niekiedy znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Może pomóc je złagodzić m.in. odpowiednia dieta, uboga w pokarmy wzdymające, taki jak fasola, kalafior czy brokuł. W leczeniu stosuje się również trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki rozkurczające.
Rzadki stolec a niektóre leki
Zbyt rzadka konsystencja stolca może być również efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków, m.in.:
- preparatów żelaza wykorzystywanych w terapii niedokrwistości;
- metforminy stosowanej w leczeniu cukrzycy typu 2;
- niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, np. ibuprofen, ketoprofen, kwas acetylosalicylowy;
- leki przeciwdepresyjne, stosowane w terapii depresji i zaburzeń lękowych;
- niektóre antybiotyki, np. penicylina, amoksycylina, erytromycyna, doksycyklina;
- inhibitory pompy protonowej stosowane w leczeniu nadkwaśności i refluksu, np. omeprazol, pantoprazol, esomeprazol;
- metotreksat, stosowany w leczeniu m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów i innych układowych chorób tkanki łącznej.
Rzadki stolec a nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy to choroba, w przebiegu której dochodzi do nadmiernej produkcji hormonów - tyroksyny i trójjodotyroniny przez gruczoł tarczycy. Prowadzi to do znacznego nasilenia metabolizmu w organizmie i rozwoju wielu uciążliwych objawów. Pacjenci skarżą się m.in. na osłabienie, męczliwość mięśni, nadmierne pocenie, nietolerancję gorąca, kołatania serca i chudnięcie mimo zwiększonego apetytu.
Dodatkowo może dojść do wzrostu aktywności jelit, rozluźnienia konsystencji stolca, a nierzadko nawet biegunki. W razie wystąpienia powyższych objawów należy zawsze szukać przyczyny. Warto udać się do lekarza, oznaczyć poziom TSH, fT3 i fT4 oraz wykonać USG tarczycy.
Rzadki stolec a mukowiscydoza
Większość osób kojarzy mukowiscydozę jedynie jako chorobę płuc. Jest to jednak schorzenie obejmujące cały organizm, w tym przewód pokarmowy i gruczoły trawienne. W przebiegu mukowiscydozy dochodzi do mutacji genów kodujących kanał chlorkowy, który warunkuje prawidłowy skład śluzu w organizmie. Gdy nie działa on prawidłowo, produkowany m.in. w drogach oddechowych śluz jest gęsty i zawiera mniej wody. Podobnie dzieje się również z sokiem trzustkowym, co skutkuje niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki. Objawia się ona upośledzonym trawieniem składników pokarmowych, w szczególności białek i tłuszczy. Prowadzi to do rozluźnienia konsystencji stolca, wynikającej z nadmiaru niestrawionych tłuszczy w kale.
Rzadki stolec a wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest przewlekłą, zapalną chorobą jelit. W jej przebiegu dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej jelita grubego, niekiedy prowadzącego do powstania owrzodzeń. Choroba objawia się zbyt rzadką konsystencją stolca bądź biegunką z domieszką krwi w kale. Czasami pacjenci oddają po kilkanaście luźnych stolców na dobę. Dodatkowo chorzy skarżą się na uporczywe, przewlekłe bóle brzucha, może pojawić się gorączka bądź niedokrwistość.
Czy rzadka konsystencja stolca to powód do niepokoju?
Rzadka konsystencja stolca najczęściej jest stanem przemijającym, zazwyczaj wynikającym z doświadczanych emocji, stresującego okresu w życiu czy też niewłaściwych wyborów dietetycznych. Po przywróceniu stylu życia na właściwe tory objaw ten zwykle ustępuje nie pozostawiając po sobie żadnych śladów. Jeśli jednak zbyt rzadkie stolce utrzymują się dalej, bądź towarzyszą im inne niepokojące objawy, należy poszukać możliwej przyczyny. Warto udać się wtedy do lekarza i wykonać podstawowe badania, takie jak morfologia krwi, ocena parametrów zapalnych (OB, CRP) bądź badanie ogólne moczu.
CZYTAJ TAKŻE:
Swędzą okolice odbytu? To może być objaw zarobaczenia
Wychodzą z ciała nocą. Tak objawiają się owsiki
