Tak poznasz, że w nerkach zbiera się woda. Konsekwencje są bardzo poważne

Wodonercze to stan chorobowy, w którym jedna lub obie nerki gromadzą nadmiar moczu w wyniku utrudnienia, lub zablokowania jego odpływu do pęcherza moczowego. Zastój płynu prowadzi do poszerzenia miedniczek i kielichów nerkowych, co w przypadku niezastosowania odpowiedniego leczenia grozi wieloma powikłaniami, a w najgorszym scenariuszu - niewydolnością nerek. Wodonercze może mieć charakter ostry lub przewlekły, przy czym pełne odzyskanie funkcji nerek możliwe jest tylko w stanie ostrym. Przewlekłe wodonercze prowadzi do trwałych nieprawidłowości w pracy tych narządów, nawet po usunięciu przyczyny zablokowania odpływu moczu.

Przyczyny wodonercza są zróżnicowane i wynikają z wielu czynników, zarówno wrodzonych jak i nabytych, które wpływają na nieprawidłowe odprowadzanie moczu z nerki. Zakłócenia w odpływie mogą dotyczyć różnych elementów układu moczowego, do którego należą: nerki, moczowody, pęcherz i cewka moczowa.

Do najczęstszych wrodzonych przyczyn wodonercza należą:

• zwężenie podmiedniczkowe moczowodu;
• odpływ pęcherzowo-moczowodowy (stan, w którym dochodzi do cofania się moczu z pęcherza do moczowodów i nerek);
• zwężenie szyi pęcherza moczowego;
• moczowody ektopowe (ujście moczowodu jest zlokalizowane w nietypowym miejscu).

Wodonercze jest spowodowane także czynnikami nabytymi, do których zalicza się:

• kamienie w przebiegu kamicy nerkowej;
• nowotwory dróg moczowych, dróg rodnych i przewodu pokarmowego;
• rozrost lub rak prostaty u mężczyzn;
• zmiany nowotworowe lokalizujące się w przestrzeni zaotrzewnowe;
• tętniak aorty, tętniak tętnicy biodrowej;
• pozapalne zwężenia moczowodów;
• wypadanie macicy (obniżenie narządów rodnych);
• skrzepy krwi zamykające światło moczowodu;
• zakażenia układu moczowego, takie jak zapalenie pęcherza moczowego czy cewki moczowej;
• przyczyny neurologiczne, np. urazy rdzenia kręgowego, pęcherz neurogenny, stwardnienie rozsiane.

Oprócz wymienionych wyżej, przyczyną wodonercza u kobiet może być także ciąża, podczas której powiększająca się macica uciska na moczowody, przez co możliwe jest zablokowanie prawidłowego odpływu moczu z nerek do pęcherza moczowego.

Wodonercze zazwyczaj narasta wolno i nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Jednak w zależności od lokalizacji przeszkody, ten problem zdrowotny może manifestować się różnymi dolegliwościami, których nie należy bagatelizować. Symptomy, które mogą pojawić się w przebiegu gromadzenia moczu w nerce to m.in.:'

• zwiększona lub zmniejszona ilość oddawanego moczu;
• ból podczas oddawania moczu;
• obrzęki;
• ból w okolicy lędźwiowej;
• wymioty, biegunki, wzdęcia;
• brak apetytu;
• krew w moczu;
• wysokie ciśnienie krwi.

Wczesne wykrycie problemu i podjęcie leczenia minimalizuje rozwinięcie się groźnych powikłań, dlatego każde niepokojące objawy związane z układem moczowym należy skonsultować z lekarzem.

Podstawowym badaniem w diagnostyce wodonercza jest USG. W niektórych przypadkach zaleca się także wykonanie tomografii komputerowej, cystografii lub renoscyntygrafii, która polega na obrazowym badaniu nerek z wykorzystaniem izotopu, czyli substancji zdolnej do emisji promieniowania. Dzięki temu możliwe jest ustalenie miejsca, w którym powstała blokada utrudniająca odpływ moczu. Poza badaniami obrazowymi wykonuje się także testy laboratoryjne krwi i moczu, po to by ocenić funkcje nerek oraz narastanie parametrów zapalnych.

Wodonercze u płodu bywa wykrywane przez ginekologa podczas USG, które można przeprowadzić już w pierwszym trymestrze. Zazwyczaj obecność zastoju płynu w nerkach stwierdza się w 20 tygodniu ciąży. W takiej sytuacji przyszła mama musi wykonywać dodatkowe badania ultrasonograficzne w celu dokładniejszej kontroli rozwoju układu moczowego dziecka. Warto wspomnieć, że u większości maluchów problem znika już przed urodzeniem lub kilka miesięcy po porodzie. Niekiedy niezbędne są dodatkowe badania obrazowe noworodka, wszystko po to by sprawdzić kondycję nerek i dostosować ewentualne leczenie.

Skuteczne leczenie wodonercza skoncentrowane jest na przywróceniu prawidłowego odpływu moczu z nerki, a strategia terapeutyczna zależy od przyczyny i stopnia nasilenia dolegliwości. Do powszechnie wykorzystywanych metod terapii zalicza się:

• interwencje chirurgiczne i urologiczne niezbędne w korygowaniu wad anatomicznych;
• chemioterapię i radioterapię w przypadku zmian nowotworowych stanowiących blokadę;
• usunięcie kamieni nerkowych za pomocą fal uderzeniowych lub chirurgicznie.

Źródła:

Garden, Chirurgia, Podręcznik dla studentów, 2017

Wojciech Noszczyk, Chirurgia, PZWL, 2005

Szopiński T, Keller E, Záťura F. Kidney ultrasound - what is important for a urologist? J. Ultrason. 2016 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28138408/

CZYTAJ TAKŻE:

Skraca życie o kilkanaście lat. Choroba latami się ukrywa

Działa jak ludzkie nerki. Oczyszcza 50 litrów krwi ze szkodliwych toksyn

Mało znane objawy niewydolności nerek. Spójrz na skórę i wartość ciśnienia