Ten sam wynik, inne ciało. Gdzie tkwi słabość BMI?

BMI, czyli Body Mass Index (wskaźnik masy ciała), to prosty sposób na oszacowanie, czy nasza masa ciała jest prawidłowa w stosunku do wzrostu. Wzór jest nieskomplikowany, bo wymaga jedynie podzielenia masa ciała wyrażonej w kilogramach, przez wzrost w metrach do kwadratu.

Na tej podstawie otrzymujemy liczbę, którą porównuje się z przyjętymi normami: wynik poniżej 18,5 oznacza niedowagę, między 18,5 a 24,9 mieści się w normie, 25-29,9 wskazuje na nadwagę, a powyżej 30 - na otyłość.

To narzędzie powstało już w XIX wieku, a jego twórcą był belgijski matematyk i statystyk Adolphe Quetelet. BMI zyskało ogromną popularność, bo pozwala szybko ocenić ryzyko związane z masą ciała, szczególnie w badaniach populacyjnych.

Jak wspomnieliśmy, wystarczy kilka sekund, by obliczyć swój wynik w ogólnodostępnym kalkulatorze BMI i sprawdzić, w której kategorii się znajdujesz.

Ale dlaczego... to za mało?

Choć BMI jest łatwe w użyciu i przydatne do ogólnej oceny populacji, nie mówi wszystkiego o stanie zdrowia konkretnej osoby. Wskaźnik ten nie rozróżnia, z czego dokładnie składa się masa ciała, czyli nie odróżnia tkanki tłuszczowej od mięśni. Oznacza to, że wysportowany mężczyzna o dużej masie mięśniowej może mieć takie samo BMI jak osoba z nadmiarem tkanki tłuszczowej, mimo że ich sylwetki i kondycja zdrowotna będą zupełnie różne.

Dodatkowo BMI nie uwzględnia rozmieszczenia tłuszczu w organizmie. To właśnie ono ma ogromne znaczenie dla zdrowia.

"Tkanka tłuszczowa gromadząca się wokół brzucha (tzw. tłuszcz trzewny) zwiększa ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 2 czy nadciśnienia, nawet jeśli ogólne BMI pozostaje w granicach normy" - komentuje dietetyczka kliniczna, mgr Magdalena Drzewiecka z Centrum Respo.

Warto też pamiętać, że BMI nie jest miarodajnym wskaźnikiem dla dzieci i seniorów.

U dzieci proporcje ciała zmieniają się wraz z rozwojem, dlatego stosuje się u nich specjalne siatki centylowe. Z kolei u seniorów wynik bywa zaburzony przez naturalny spadek masy mięśniowej i zmiany w składzie ciała. Co więcej, u osób starszych zbyt niskie BMI może być nawet bardziej niebezpieczne niż lekkie przekroczenie normy.

---

BMI, czyli Body Mass Index (wskaźnik masy ciała), to prosty sposób na oszacowanie, czy nasza masa ciała jest prawidłowa w stosunku do wzrostumateriały promocyjne

---

Jeśli chcesz lepiej zrozumieć, jak naprawdę wygląda twoje ciało i jakie jest twoje ryzyko zdrowotne, warto sięgnąć po inne, dokładniejsze metody niż samo BMI.

Jednym z nich jest WHR (ang. Waist-to-Hip Ratio), czyli stosunek obwodu talii do bioder. Wysoki wynik oznacza, że tłuszcz odkłada się głównie w okolicy brzucha, a jak wspominaliśmy, to właśnie tłuszcz trzewny jest najbardziej niebezpieczny dla serca i układu krążenia.

Podobnie działa WHtR (ang. Waist-to-Height Ratio), czyli stosunek obwodu talii do wzrostu. Eksperci podkreślają, że jest on lepszym predyktorem ryzyka chorób metabolicznych niż BMI, zwłaszcza u osób aktywnych lub starszych, u których skład ciała różni się od standardowych norm.

Coraz częściej wykorzystuje się też analizę składu ciała (BIA), dostępną w gabinetach dietetycznych i siłowniach. Dzięki niej można poznać dokładny procent tkanki tłuszczowej, masy mięśniowej i poziom nawodnienia organizmu. To pozwala spojrzeć na wagę w sposób bardziej indywidualny i świadomy.

Nie oznacza to jednak, że BMI jest wskaźnikiem całkowicie bezużytecznym, może być bowiem wstępnym elementem do dalszej diagnostyki.

Potwierdza to dietetyczka Magdalena Drzewiecka z Respo.

"BMI to punkt wyjścia. Ten wskaźnik pomaga zauważyć problem, ale nie mówi nam nic o składzie ciała, poziomie tkanki tłuszczowej czy masie mięśniowej. Dlatego w praktyce dietetycznej zawsze patrzymy szerzej, czyli na sposób odżywiania, styl życia, wyniki badań i indywidualne proporcje ciała. U niektórych osób BMI może bowiem wyglądać "idealnie", a mimo to pojawiają się oznaki nadmiaru tłuszczu trzewnego lub nieprawidłowy lipidogram. Dlatego tak ważna jest pogłębiona diagnostyka".

---

Analiza składu ciała (BIA), dostępną w gabinetach dietetycznych i siłowniachmateriały promocyjne

---

Skorzystaliśmy z kalkulatora BMI, a nawet wykonaliśmy dodatkowe pomiary, które wykraczają poza wskazane normy.

Co dalej?

W takiej sytuacji ważne jest podejście zdrowe i stopniowe, niepolegające na drastycznych dietach, a szerszej ocenie naszego stanu zdrowia z pomocą specjalistów. Jakie kroki warto wykonać?

1. Skonsultuj się z lekarzem i dietetykiem. Istotnym elementem takiej diagnostyki będą badania laboratoryjne, w tym morfologia krwi, profil lipidowy, próby wątrobowe i CRP, a także inne zarekomendowane przez specjalistę. Ważna będzie dodatkowo historia chorób, a także lista przyjmowanych leków i suplementów. Aby ułatwić proces, najlepiej przygotować listę wszystkich, niezbędny dokumentów, a w przypadku konsultacji online - udostępnić skany.
2. Analiza stylu życia. Aby przyspieszyć diagnostykę, zwłaszcza u dietetyka, warto udać się z przynajmniej tygodniowym dziennikiem żywieniowym, który pozwoli ocenić nawyki. Dzięki temu wychwycenie ewentualnych błędów żywieniowych jest szybsze i łatwiejsze.
3. Pytania i oczekiwania. Przed wizytą warto przygotować pytania związane z ewentualnym procesem zmiany nawyków i kolejnymi krokami.

Warto pamiętać, że w wielu przypadkach proces diagnostyki może być dłuższy, dlatego ważna w tym przypadku jest cierpliwość i stosowanie się do zaleceń.

Sprawdzenie swojego BMI to pierwszy, ale nie najważniejszy krok do zmiany! Kluczowe jest wsparcie specjalistów, którzy przeprowadzą diagnostykę oraz wskażą, jakie powinny być dalsze etapy działania.