Mit: "Rak piersi to wyrok"
Kiedy słyszymy diagnozę: "rak piersi", w głowie wielu z nas pojawia się słowo "wyrok". Ale to przekonanie nie odpowiada dzisiejszym realiom medycznym. W krajach, gdzie opieka onkologiczna jest dobrze rozwinięta, coraz więcej kobiet po diagnozie żyje długo i pełnią życia. Na przykład dane World Health Organization (WHO) mówią, że w 2022 r. rozpoznano ok. 2,3 mln przypadków raka piersi u kobiet na świecie, a 670 tys. zmarło z jego powodu [1]. To oznacza jasno: choroba jest częsta, ale coraz więcej kobiet z nią żyje. Zatem - nie traktujmy diagnozy jako wyroku - traktujmy ją jako sygnał: czas działać. Świadomie.
Mit: "Każdy guzek w piersi oznacza raka"
Zauważenie guzka w piersi wywołuje ogromny niepokój — i słusznie, bo zmiana może oznaczać coś poważnego. W publikacji, do której treści przygotowali eksperci PZU Zdrowie "Z sercem dla samej siebie. Twój przewodnik po profilaktyce kobiecych chorób nowotworowych", przygotowanej w ramach kampanii #myBREASTfriend przy współfinansowaniu z funduszu prewencyjnego PZU, czytamy: "Nie każdy guzek oznacza nowotwór, lecz każdy wymaga konsultacji lekarskiej. Największe szanse na wyleczenie daje wykrycie raka we wczesnym stadium, zanim zdąży zaatakować węzły chłonne" [2]. Fakt, że większość zmian nie jest rakiem, to dobra wiadomość - ale nie warto ich lekceważyć.
Fakt: "Wczesne wykrycie daje ogromną przewagę"
Nowotwór piersi we wczesnym stadium często nie daje objawów. Dlatego w profilaktyce antynowotworowej ważną rolę odgrywają regularne badania: zarówno samobadanie, jak i USG oraz mammografia. W Polsce część kobiet w wieku 45-74 lat co dwa lata może skorzystać z bezpłatnego badania w ramach programów profilaktyki [3]. Warto to wykorzystać. Statystyki podają, że w USA, jeśli rak piersi zostaje wykryty, kiedy jest ograniczony do piersi (nie rozprzestrzenił się), pięcioletnie przeżycie sięga niemal 99 proc. [4] W praktyce oznacza to, że wcześnie wykryty rak jest wyleczalny.
Mit: "Jestem młoda, w mojej rodzinie nikt nie chorował, więc mnie nie dotyczy"
Niektóre z nas wychodzą z założenia: "Przecież jestem młoda, zdrowa, w mojej rodzinie nikt nie miał raka piersi - więc to nie mój temat". To przekonanie może być bardzo niebezpieczne. Owszem, ryzyko rośnie z wiekiem, ale rak piersi występuje także u młodszych kobiet. W dodatku badania pokazują, że wzrasta liczba zachorowań u kobiet przed 40. rokiem życia. Specjaliści wiążą ten fakt z odkładaniem decyzji o pierwszej ciąży, a także epidemią otyłości [5]. Szczególnie ostrożne powinny być młode kobiety, które mają przypadki zachorowania na raka w rodzinie. Nie chodzi o strach, ale o świadomość i właściwą profilaktykę.
Fakt: "Styl życia ma znaczenie"
Choć nie zawsze jesteśmy w stanie zapobiec rozwojowi nowotworu, to jednak naprawdę wiele możemy zrobić dzięki zdrowemu stylowi życia. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, ograniczenie spożycia alkoholu, unikanie palenia tytoniu - codzienne wybory na rzecz zdrowia sprawiają, że znacząco obniżamy ryzyko zachorowania na nowotwór. Dodajmy do tego karmienie piersią - ono również zmniejsza ryzyko zachorowania, choć nie eliminuje go całkowicie.
Mit: "Biopsja rozsiewa raka"
Jeden z najbardziej szkodliwych mitów mówi, że pobranie próbki tkanki (biopsja) może spowodować rozprzestrzenienie raka. Należy powiedzieć to wprost: to nieprawda. Biopsja gruboigłowa jest uznaną i bezpieczną metodą diagnostyczną, umożliwiającą określenie typu nowotworu, jego cech biologicznych i planowanie leczenia. Dzięki niej możemy szybko zdiagnozować, czy mamy do czynienia z komórkami nowotworowymi i podjąć odpowiednio dopasowane leczenie. Biopsję aspiracyjną cienkoigłową i ocenę cytologiczną stosuje się obecnie wyłącznie do weryfikacji podejrzanych regionalnych węzłów chłonnych. Strach przed biopsją jest zatem całkowicie nieuzasadniony.
Fakt: "Leczenie oszczędzające pierś często działa równie dobrze, jak mastektomia"
Dawniej uważano, że najlepszym wyjściem jest całkowite usunięcie piersi (mastektomia). Dziś wiemy, że w wielu przypadkach możliwa jest operacja polegająca na usunięciu z piersi guza wraz z niewielkim marginesem zdrowej tkanki połączona z radioterapią, chemioterapią lub innymi metodami. Co więcej, badania wykazały, że u kobiet leczonych terapią oszczędzającą pierś współczynnik przeżycia może być nawet wyższy niż po mastektomii [7].
Rak piersi, choć to temat ważny, wciąż budzi lęk. Ale rzetelna, poparta faktami i badaniami rozmowa o nim sprawia, że możemy zapobiec chorobie, a jeśli się pojawi - szybko wrócić do zdrowia. Możemy zadbać o siebie - i o kobiety, które kochamy - poprzez profilaktykę, świadomość, regularne badania i zdrowy styl życia. To wiedza, która ratuje.
Źródła:
[1] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
[2] https://zdrowie.pzu.pl/_fileserver/item/1506360
[3] Tamże.
[4] https://www.nationalbreastcancer.org/breast-cancer-facts/
[5] https://news.cuanschutz.edu/cancer-center/growing-number-breast-cancer-cases-young-women
[6] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8428369/
[7] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39328281/
Materiał powstał we współpracy merytorycznej z PZU Zdrowie
