Na początku każdy daje się nabrać. Te zachowania zdradzają narcyza

W mitologii greckiej znajdujemy postać Narcyza - młodego i urodziwego myśliwego. Jego uroda była wręcz przytłaczająca. Zakochiwały się w nim wszystkie kobiety, które tylko go zobaczyły. Niestety dla nich Narcyz finalnie każdą z nich porzucał. 

Gdy był dzieckiem, wyrocznia wywróżyła mu, że będzie żył tak długo, jak długo nie zobaczy swojego odbicia. Któregoś razu nachylił się nad wodą i w tafli strumienia spostrzegł swoją twarz. Nic nie było już takie samo. Narcyz zakochał się sam w sobie. Nie spał, nie jadł i nie pił z miłości do samego siebie. Niestety, ilekroć nachylał się do wody, nie mógł dosięgnąć i złapać swojego oblicza. W końcu umarł z tęsknoty za samym sobą. Umarł z niespełnionej miłości własnej.

W psychologii współczesnej również możemy spotkać Narcyza. A dokładniej - narcystyczne zaburzenie osobowości. Czym cechuje się to zaburzenie? Oto kilka cech narcyza:

• przekonanie o własnej wielkości,
• paradoksalnie - niskie poczucie własnej wartości, związane z koniecznością ciągłego dowartościowywania się kosztem innych,
• miłość i zrozumienie tylko w stosunku do siebie samego,
• zazdrość,
• nadwrażliwość na krytycyzm,
• złe traktowanie innych,
• brak poczucia winy,
• brak empatii,
• przekonanie o własnej wyjątkowości.

Do dziś nie udało się jednoznacznie określić przyczyn powstawania osobowości narcystycznej. Najczęściej uważa się, że wynika ona ze zbitki okoliczności wychowawczych, środowiskowych i uwarunkowań genetycznych.

Narcyzi często stają na naszej drodze, czy to w pracy, czy w rodzinie, zdarza się, że to nasi życiowi partnerzy. Jak to się dzieje, że dajemy się nabrać narcyzowi, że mu na nas zależy?

Z założenia osoba dotknięta narcystycznym zaburzeniem osobowości nie ma w sobie empatii. Nie odczuwa żadnej miłości i zrozumienia względem innych. Dlaczego zatem, przynajmniej na początku relacji z narcyzem, wydaje nam się, że to dobry, miły i ciepły człowiek?

Narcyz ma wyjątkowe zdolności do udawania empatii, kiedy na czymś lub na kimś mu bardzo zależy. Zwłaszcza w początkowej fazie znajomości narcyz będzie dla nas miły, przyjazny i dobry, tylko po to, by dostać to, na czym mu najbardziej zależy: nasze zainteresowanie. W kryteriach narcystycznego zaburzenia osobowości wpisuje się całkowity brak empatii, ale narcyz potrafi świetne grać. To dlatego tak często nabieramy się na jego teatr. To wszystko to tylko gra pozorów. Narcyz wkrótce zaczyna pokazywać swoje prawdziwe oblicze - musisz go adorować i podziwiać za wszystko i we wszystkim, aż w końcu twój podziw przestanie mu wystarczać i poszuka sobie kogoś innego, kto znowu zacznie traktować go jak kogoś niezwykłego.

Narcyz w związku, obojętnie jak bliskim i na jaką skalę, będzie przekonywał cię o swojej wyjątkowości i o tym, że bez niego sobie nie poradzisz. Nieważne, czy wasza relacja jest bliska i osobista, czy jesteście wyłącznie kolegami z pracy. Narcyz będzie ci pokazywał, jak dobry jest w tym, co robi i jak bardzo go potrzebujesz. Jednocześnie będzie wykorzystywał cię do osiągania własnych celów, nie patrząc na twoje dobro w tej sytuacji. Jedyna dewiza, jaką ma, to "po trupach do celu", i nieważne, jakie ty masz względem niego uczucia.

Bliskie związki z narcyzami to piekło. Stosują podwójne standardy - inne względem siebie, inne względem ciebie. Jemu wolno wszystko, tobie tylko tyle, na ile ci pozwoli. Narcyz potrafi rzucać scenami zazdrości na prawo i lewo, podczas gdy jedyne, na czy mu zależy, to nie twoja osoba, a twój podziw. Wśród rozlicznych ograniczeń, jakie osoby narcystyczne narzucają w związku, często łatwo się pogubić. Ma się wrażenie, że niczego nie wolno. Gdy narcyz potrzebuje ciebie, musisz być "pod ręką", ale gdy to ty go potrzebujesz, zaczyna wycofywać się rakiem, a czasem nawet, bez ogródek, po prostu cię zostawia. Narcyz nie dotrzyma danego słowa i nie przyzna się do błędu - przecież jest najlepszy i nieomylny, dlatego codzienne życie z nim to więcej trudności niż przyjemności. Mimo to, jeśli jesteś tak zahipnotyzowany osobowością narcyza, trudno będzie ci się wyrwać z tego błędnego koła.

Istnieje wiele podejść i teorii mających zastosowanie w diagnozowaniu osobowości narcystycznej. Stosowana w Polsce Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Classification of Diseases 10th Revision - ICD-10) nie precyzuje konkretnych kryteriów rozpoznania osobowości narcystycznej i zalicza ją do "innych określonych zaburzeń osobowości". 

Aby spełnić warunki definicji "patologicznego narcyzmu", pacjent musi posiadać następujące cechy:

• utrwalone wzorce przeżywania i zachowania osoby, które jako całość wyraźnie odbiegają od zakresu kulturowo oczekiwanego i akceptowanego, czyli od tzw. normy w przynajmniej dwóch obszarach życia;
• wzorce te muszą przejawiać się w całym zachowaniu osoby, a zachowanie to jest nieelastyczne i nieprzystosowawcze;
• osoba doznaje poczucia cierpienia i/lub wywiera niepożądany wpływ na otoczenie;
• problematyczne cechy i zachowania są stabilne w czasie.

Niestety, często narcyzi są przekonani, że z nimi jest wszystko w porządku, to z całą resztą świata coś jest nie tak, dlatego nie widzą potrzeby leczenia i zmiany. Często, jeśli już trafiają na terapię, nie wiedzą, po co tam przyszli - ktoś ich wysłał, ktoś zdiagnozował, oni jednak nie rozumieją dlaczego.

Teraz, gdy znasz już przesłanki, jak rozpoznać osobę narcystyczną w swoim środowisku, możesz spróbować się bronić przed jej działaniami. 

W pierwszej kolejności wzmocnij poczucie własnej wartości - tak, aby nikt nie wydawał ci się lepszy i niezbędny. Sam w sobie jesteś ważny, wartościowy i wystarczający jako człowiek. Po drugie, naucz się obserwować ludzi, zanim się do nich zbliżysz. Po trzecie, dobieraj grono bliskich osób z rozwagą i ostrożnością, reaguj na niepokojące sygnały, np., gdy widzisz, że ktoś nieustannie potrzebuje podziwu i adoracji. Staraj się przede wszystkim wzmacniać siebie jako osobę, a nie klaskać innym. Nic bowiem nie chroni przed narcyzem lepiej niż stabilne i ugruntowane poczucie własnej wartości.

Źródła:

https://www.psychologianawynos.pl/blog/po-czym-poznasz-narcyza-4-sygnaly-swiadczace-ze-to-narcyzm-osobowosc-narcystyczna.

https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/zaburzenia_osobowosci/74485,osobowosc-narcystyczna.

CZYTAJ TAKŻE: 

W czasie kłótni nagle zapada cisza. Kto stosuje i jakie mogą być tego skutki?

Efekt utopionych kosztów. Inwestowanie uczuć i energii, które nigdy się nie zwrócą

Miliony myśli, zapominalstwo albo hiperfokus. Jak naprawdę działają mózgi osób z ADHD?