Przez lata niezdiagnozowane i nierozumiane. Perfekcyjnie ukrywają objawy
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które charakteryzuje się m.in. trudnościami w odczytywaniu uczuć i intencji innych osób czy problemami z tworzeniem bądź utrzymywaniem nowych relacji. Niestety, jego objawy u dziewczynek i kobiet nie zostały do tej pory dostatecznie dobrze zbadane. Co więcej, wiadomo, że nierzadko dalece odbiegają od stereotypowego obrazu osoby z autyzmem. Z tego powodu nierzadko jego sygnały u dziewczynek mogą być przez długi czas bagatelizowane nie tylko przez rodziców, ale również pedagogów czy nawet specjalistów. W jaki sposób przejawia się autyzm u kobiet? Wyjaśniamy.
Diagnoza kobiet z autyzmem jest o wiele trudniejsza niż mężczyzn. Wynika to z wielu czynników, jednak przede wszystkim z faktu, że większość badań nad objawami autyzmu przeprowadzano, obserwując zachowania u chłopców. Na ich podstawie stworzono kryteria diagnostyczne, przy pomocy których obecnie diagnozuje się zarówno chłopców, jak i dziewczynki. A autyzm u dziewczynek i kobiet nierzadko objawia się w zupełnie inny sposób niż u mężczyzn. Kobiety z natury są bardziej społeczne od mężczyzn, dlatego dążą do utrzymywania relacji ze swoimi rówieśnikami. Od najmłodszych lat mogą maskować swoje objawy, ucząc się i naśladując zachowania swoich rówieśników. Jednak przypłacają to bardzo dużym kosztem fizycznym, ale przede wszystkim psychicznym.
Osoby w spektrum autyzmu, podobnie jak osoby bez tego zaburzenia neurorozwojowego, wykazują różnorodny poziom inteligencji. Jednak kobiety z autyzmem często są bardzo inteligentne. Jeśli zainteresuje je jakiś temat bądź zagadnienie, potrafią samodzielnie godzinami pogłębiać swoją wiedzę. Często mają świetną pamięć fotograficzną, dlatego też nierzadko wybierają drogę nauki. Z drugiej strony są również dziewczynki, które zmagają się z wieloma trudnościami w szkole, np. dysgrafią, dysortografią, dyskalkulią czy też problemami z czytaniem ze zrozumieniem.
W świadomości wielu osób wciąż tkwi stereotypowy obraz osoby autystycznej - najczęściej chłopca bądź mężczyzny, który nie angażuje się w relacje z rówieśnikami, mówi monotonnym głosem i ma problemy z utrzymaniem kontaktu wzrokowego. Jednak kobiety, również autystyczne, z natury są bardziej społeczne od mężczyzn. W ich naturze leży większa chęć zawierania nowych przyjaźni i kontaktu z rówieśnikami. W tym celu mogą od najmłodszych lat maskować swoje trudności w rozumieniu interakcji między ludźmi. Często naśladują gesty i mimikę swoich rówieśników. Uczą się również pewnych wzorców zachowań, np. utrzymywania kontaktu wzrokowego czy zmieniania intonacji głosu w trakcie mówienia. Dlatego niektóre dziewczynki z autyzmem mogą mówić zarówno zbyt mało, jak i zbyt dużo, mieć problem z utrzymaniem kontaktu wzrokowego bądź wręcz przeciwnie - zbyt intensywnie wpatrywać się w swoich rozmówców.
Łatwo można sobie wyobrazić, że takie stałe naśladowanie mimiki, gestów, ciągła świadomość własnego ciała i tego, w jaki sposób się reaguje w kontaktach społecznych, są niezwykle męczące psychicznie i fizycznie. Często prowadzi to do wyczerpania emocjonalnego, a z biegiem czasu może przyczynić się do rozwoju lęku społecznego, a nawet depresji u osoby autystycznej. Nierzadko rodzic zauważa, że pociecha w przedszkolu zachowuje się jak aniołek, natomiast po powrocie do domu staje się niegrzeczna. Wynika to z faktu, że w domu nie czuje potrzeby ciągłego pilnowania się i musi odreagować napięcie nagromadzone po całym dniu spędzonym z rówieśnikami.
Problemy w relacjach mogą nasilać się również wraz z wiekiem. Przełomowym momentem jest niekiedy pójście do szkoły i okres dojrzewania, kiedy to relacje na poziomie emocjonalnym stają się bardziej skomplikowane. Mogą się wtedy pojawić problemy z odczytywaniem intencji osób i rozumieniem sarkazmu, przez co dziewczynki autystyczne mogą być uważane za naiwne społecznie.
Dla osób z autyzmem charakterystyczne są również powtarzalne zachowania. Dziewczynki i kobiety mogą nie lubić zmian bądź przywiązywać dużą wagę do utrzymywania ścisłej rutyny w ciągu dnia. Może się to przejawiać w różnorodny sposób - przykładowo, czynności związane z poranną rutyną wykonują zawsze w tej samej kolejności, bądź też jedzą posiłki o tej samej porze każdego dnia. Zazwyczaj nie lubią, gdy ktoś rusza ich rzeczy i przemieszcza je w inne miejsca - w takiej sytuacji mogą reagować emocjonalnie w bardzo silny sposób.
Osoby z autyzmem bardzo często mają również swoje własne zainteresowania, które nierzadko pochłaniają całą ich uwagę i przyjmują charakter niemal obsesji. Większość osób kojarzy autyzm z zamiłowaniem do kosmosu, fizyki, matematyki, samochodów czy pociągów. Są to jednak typowo chłopięce zainteresowania, które dziewczynki mogą, ale nie muszą przejawiać. Częściej całe dnie bawią się np. określonym rodzajem lalek, konikami, kolorują czy malują. Mogą mieć obsesję odnośnie jakiegoś filmu, serialu, aktora czy zespołu muzycznego. Często mają również potrzebę mówienia o swojej pasji, jednorazowo przekazując wszystko, co wiedzą na dany temat. Niestety mogą nudzić tym swoich rówieśników, co dodatkowo utrudnia ich komunikację w relacjach.
W świadomości wielu osób zakorzeniło się przekonanie, że osoby autystyczne nie odczuwają emocji, że są niemal robotami bez uczuć. Nie jest to jednak prawda - osoby te czują bardzo dużo, jednak autyzm może sprawiać, że mają problem ze zrozumieniem tego, czym jest to, co same bądź inni odczuwają. Co więcej, dziewczynki i kobiety z autyzmem mogą być wysoce wrażliwe na emocje, ból i krzywdy innych, czuć je niemal tak samo silnie jak własne. Dlatego mogą mieć problem m.in. z oglądaniem wiadomości ze świata bądź czytaniem newsów.
Osoby z autyzmem często mają nadwrażliwość sensoryczną na dotyk bądź hałas, która może przejawiać się w bardzo różnorodny sposób. Duża wrażliwość na bodźce może prowadzić do unikania przebywania w głośnych pomieszczeniach, nadwrażliwości na niektóre specyficzne dźwięki, unikania przytulania się i dotyku, szczególnie obcych osób. Osoby autystyczne mogą być również bardzo wybredne, jeżeli chodzi o jedzenie - często unikają niektórych potraw (szczególnie warzyw i owoców) ze względu na ich kolor bądź teksturę.
Jeżeli podejrzewasz u siebie autyzm, nie zwlekaj z szukaniem pomocy. Zgłoś się do lekarza psychiatry, najlepiej takiego, który specjalizuje się w diagnozowaniu osób dorosłych z autyzmem. Niestety nie ma leków, które mogłyby złagodzić jego objawy, jednak przy pomocy terapii u doświadczonego terapeuty możliwe jest nauczenie się funkcjonowania z nim na co dzień.
CZYTAJ TAKŻE:
Choroba afektywna dwubiegunowa - dolegliwość zdolnych i wybitnych
