Choroba afektywna dwubiegunowa - dolegliwość zdolnych i wybitnych

ChAD, czyli choroba afektywna dwubiegunowa, znana także pod nazwą: cyklofrenia i psychoza maniakalno-depresyjna jest zaburzeniem psychicznym polegającym na występowaniu epizodów depresji i manii, ewentualnie hipomanii. Zdarza się, że w przebiegu choroby występują okresy bezobjawowe.

Rozpoznanie zaburzenia afektywnego dwubiegunowego może być postawione tylko wtedy, gdy u pacjenta wystąpią przynajmniej dwa epizody afektywne: depresji, hipomanii, manii lub mieszane, i chociaż jeden z tych epizodów nie był epizodem depresji. Jak często występuje ChAD? Jakie daje objawy? I czy można ją leczyć?

Współcześnie uważa się, że epizody manii są spowodowane zwiększeniem poziomu adrenaliny i noradrenaliny w mózgu. Wykazano też znaczenie czynników genetycznych w występowaniu choroby. Pierwszy epizod manii, może być wywołany stresującym wydarzeniem, pojawia się też często w okresie poporodowym. 

Objawy ChAD zależą od tego, jaki typ epizodów występuje u pacjenta.

Jeżeli są to epizody maniakalne, dana osoba odczuwa:

• gonitwę myśli;
• halucynacje;
• zwiększony popęd seksualny;
• zmniejszoną potrzebę snu;
• trudności w koncentracji;
• pobudzenie psychoruchowe;
• większenie energii;
• zawyżoną samoocenę.

W przypadku epizodów depresyjnych najczęściej występuje:

• utrata zdolności odczuwania przyjemności i radości;
• problemy z koncentracją i snem;
• obniżenie nastroju i samooceny;
• spowolnienie wykonywania czynności;
• myśli samobójcze;
• zaburzenia łaknienia;
• trudności w podejmowaniu jakichkolwiek decyzji.

Epizody hipomanii są podobne do maniakalnych jednak mniej, zakłócają funkcjonowanie psychospołeczne, a w trakcie ich trwania nie obserwuje się objawów psychotycznych.

Szacuje się, że choroba afektywna dwubiegunowa występuje u 0,4-1,5 proc. populacji. Początek choroby przypada zwykle na trzecią dekadę życia. Nie zaobserwowano różnic między częstością zachorowania wśród mężczyzn i kobiet. Pierwsze wzmianki o tej chorobie pojawiły się już w starożytności. Aretaios z Kapadocji, który był greckim lekarzem, opisywał stany manii i melancholii. Od 10 do 15 proc. chorych popełnia samobójstwo.

Podstawą leczenia ChAD jest farmakoterapii, w niektórych przypadkach konieczna może okazać się hospitalizacja, zwłaszcza wtedy gdy pacjent stanowi zagrożenie dla siebie lub otoczenia. Udowodnione działanie przeciwmaniakalne mają haloperidol i zuklopentiksol, a z leków atypowych olanzapina, arypiprazol, ziprasidon i asenapina. Ponadto przy zgodzie na leki doustne lekami pierwszego rzutu są kwas walproinowy i lit w monoterapii lub w skojarzeniu z atypowym neuroleptykiem (olanzapiną, kwetiapiną, risperidonem lub arypiprazolem). W leczeniu epizodów depresyjnych stosuje się lit, kwas walproinowy, karbamazepinę, lamotryginę, kwetiapinę i olanzapinę.

Choroba cechuje się częstymi nawrotami, w związku z czym leki powinny być przyjmowane także w czasie remisji choroby. Kiedy akurat nie ma objawów, wskazana jest też psychoterapia. Podsumowując leczenie możemy podzielić na normotymiczne, które stabilizują nastrój i nowoczesne leki przeciwpsychotyczne. Leki mają różne działania niepożądane, powodują na przykład: zaburzenia pracy tarczycy i nerek, zespoły metaboliczne (głównie olanzapina). Niektórzy pacjenci znajdujący się w manii, mogą odmawiać leczenia ze względu na ,,nieatrakcyjność" rzeczywistości.

Na chorobę afektywną dwubiegunową, chorowali, bądź nadal chorują: Sylvia Plath, Sting, Amy Winehouse, Zbigniew Herbert, Frank Sinatra, Marilyn Monroe, Francis Ford Coppola, Wojciech Młynarski, Ernest Hemingway, Kurt Cobain, Britney Spears i Jim Carrey. 

Choroba jest nazwana dolegliwością zdolnych i wybitnych. Warto zaznaczyć, że u bardzo wielu pisarzy występowały epizody maniakalne i depresyjne, co bez wątpienia w jakimś stopniu było powiązane z ich ogromną wrażliwością.

CZYTAJ TAKŻE:

Borderline. Co oznacza życie na granicy emocji?