Do psychiatry nie trzeba skierowania. Udaj się w tych siedmiu przypadkach
W Polsce co dziesiąte L4 wystawia psychiatra, z roku na rok - więcej. Dzieje się tak z dwóch powodów - po pierwsze od kilku lat obserwujemy wysyp chorób psychicznych, po drugie - wizyta u psychiatry nareszcie przestała być tabu. Dziś to przede wszystkim wyraz troski o zdrowie, które zależy nie tylko od stanu ciała, ale również umysłu. Co ważne - niepodjęcie leczenia w przypadku zaburzeń psychicznych może okazać się tragiczne w skutkach. Jeśli czujesz, że potrzebujesz pomocy psychiatry - jak najszybciej umów się na wizytę. A żeby zmniejszyć swoje obawy lub uniknąć zaskoczenia - dowiedz się, o co może zapytać cię specjalista.
Z wizytą u psychiatry, jak i u innych lekarzy (a może nawet bardziej), zwykle zwlekamy. Nieustępliwe objawy zrzucane są na szybkie tempo życia, stres, chwilowe problemy. Bardzo często staramy się wręcz nie zauważyć, że dzieje się coś niedobrego. Zastanów się, czy nie powiedziałeś sobie: "jest mi źle, ale przecież inni mają trudniej", "jak w tych czasach nie czuć się przygnębionym, skoro cały czas trzeba coś komuś udowadniać", albo "kiedyś ludzie radzili sobie bez pomocy, przecież nie jestem słaby".
Bardzo często problem przechodzi sam, wystarczy nieco odpoczynku, jakaś zmiana w życiu lub rozmowa z kimś, kto potrafi wysłuchać. Gorzej jeśli stan nawraca lub samopoczucie nie poprawia się ani na chwilę. Grupą szczególnie unikającą dopuszczania do siebie możliwości, o nieradzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami są mężczyźni. Męska depresja wciąż jeszcze jest tematem, o którym rzadko mówi się głośno. Przecież "facet nie powinien poddawać się emocjom". To bardzo krzywdzący stereotyp.
Za podstawowe wskazania do wizyty u psychiatry uważa się m.in.:
- długotrwałe obniżenie nastroju;
- bezsenność;
- lęk;
- występowanie fobii;
- trudności w kontaktach społecznych;
- występowanie omamów słuchowych lub wzrokowych;
- myśli samobójcze.
Wielu pacjentów, którzy wybierają się do psychiatry po raz pierwszy, obawiają się tego co może ich spotkać. Uspokajamy: psychiatra to lekarz jak każdy inny. Rzecz jasna, specjalista nie będzie skupiał się tak na badaniu fizykalnym tak jak np. kardiolog czy pulmonolog, ale podobnie jak oni psychiatra zbierze z tobą dokładny wywiad, mający na celu nakierowanie go na prawdopodobne rozpoznanie.
O co może cię zapytać psychiatra? Przede wszystkim o twoje dane: imię, nazwisko, zawód i towarzyszące choroby, oraz o to, z czym się do niego zgłosiłeś. Lekarz dopyta też o objawy psychosomatyczne i o to co je nasila lub tłumi. Przygotuj się również na dość intymne pytania, dotyczące twoich relacji, dzieciństwa, stosunków w pracy, czy nawet sfery seksualnej. Nie mają one na celu zaspokojenia ciekawości lekarza - wszystko po to, by jak najprecyzyjniej określić, gdzie może leżeć problem i ustalić najbardziej optymalny sposób działania. Pamiętaj, by nie zatajać żadnych informacji. Cały proces leczenia będzie odbywać się w porozumieniu z tobą, a ukrywanie prawdy może sprawić, że zakończy się niepowodzeniem.
Nie, na wizytę do psychiatry umówisz się bez skierowania. Chociaż na zrealizowanie świadczenia z funduszu zdrowia, czasami trzeba trochę poczekać. W tym miejscu konieczna jest rzetelna ocena tego, czy możliwość odbycia wizyty w dalszej przyszłości jest bezpieczna. Jeśli ty sam lub twoje otoczenie uważacie, że potrzebna jest natychmiastowa pomoc - warto (o ile pozwalają na to możliwości finansowe) zdecydować się na prywatną konsultację. A jeśli czujesz poważne zagrożenie, nie wahaj się zadzwonić na telefon zaufania lub udać się do ośrodka interwencji kryzysowej, albo szpitalnego oddziału ratunkowego.
Wskazania do zażywania leków są bardzo obszerne i inne w zależności od rozpoznanej choroby. Wsparcie farmakologiczne może okazać się przydatne w przypadku występowania objawów psychotycznych, depresji, bezsenności, lęku czy problemów z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Jednak podstawą leczenia wielu jednostek (np. zaburzeń osobowości) pozostaje terapia.
Zdarza się, że pacjent otrzymuje receptę już podczas pierwszej konsultacji. Oczywiście leki psychiatryczne jak i inne, mogą wiązać się z objawami niepożądanymi - jeśli są one nieznośne lub martwiące, koniecznie opowiedz o nich lekarzowi.
Jeżeli lekarz uzna, że zdrowie psychiczne pacjenta nie pozwala mu na wykonywanie obowiązków zawodowych może wystawić zwolnienie. Co ciekawe zwolnienie lekarskie od psychiatry może obejmować nawet 182 dni w roku. Oczywiście tak długa absencja w pracy musi mieć konkretne wskazania, z których podstawowym jest to, że pobyt w miejscu zatrudnienia mógłby nie sprzyjać procesowi rekonwalescencji.
Źródła:
Jak prawidłowo przeprowadzić badanie psychiatryczne, w: P. Gałecki, A. Szulc, Psychiatria, Wrocław 2018.
Tafliński, Badanie psychiatryczne, w: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, red. M. Jarema, wyd. 2, Warszawa 2016.
CZYTAJ TAKŻE:
Depresja to nie tylko smutek. Nietypowe zachowanie może zdradzać chorobę
Pierwsze symptomy wypalenia zawodowego. Czym różni się od zwykłego zmęczenia?
ADHD u dorosłych potrafi się ukrywać. Te objawy zdradzają zaburzenie
