Poznaj nowe metody antykoncepcji
Nowoczesne metody zapobiegania nieplanowanej ciąży to środki hormonalne, w których zminimalizowano ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, optymalizując równocześnie skuteczność antykoncepcji.
Współczesne kobiety mają dostęp do szerokiego wachlarza metod antykoncepcyjnych. Wybór konkretnego środka czy preparatu to kwestia indywidualna. Metoda zapobiegania ciąży powinna być dopasowana do konkretnej kobiety, zawsze po przeprowadzeniu pogłębionego wywiadu lekarskiego oraz minimum podstawowych badań. Istotną zmienną podczas procesu dobierania środków antykoncepcyjnych jest ich skuteczność określana wskaźnikiem Pearla.
O antykoncepcji powinna pamiętać każda aktywna seksualnie kobieta, która nie planuje zajścia w ciążę. Ze stosowania antykoncepcji nie należy rezygnować również w okresie przedmenopauzalnym. Jakie nowoczesne metody antykoncepcyjne może stosować dojrzała kobieta?
Antykoncepcja hormonalna należy do najskuteczniejszych form zapobiegania ciąży. Do tej pory stosowano przede wszystkim tzw. tabletki dwuskładnikowe, zawierające zarówno estrogen, jak i progesteron.
Obecnie coraz częściej kobiety sięgają po tabletki jednoskładnikowe, zawierające wyłącznie progesteron. Są bezpieczniejsze dla zdrowia kobiet w każdym wieku (również z rozmaitymi obciążeniami chorobowymi oraz nadwagą i otyłością) i zdecydowanie lepiej tolerowane od swoich poprzedniczek.
Poznaj skuteczną antykoncepcję jednoskładnikową, czyli tabletki bez estrogenu.
Jak działa i jak używać?
Jednoskładnikowe tabletki hormonalne hamują owulację i dodatkowo zagęszczają śluz w szyjce macicy, czyniąc ją środowiskiem nieprzyjaznym dla plemników. Minipigułki stosuje się w sposób ciągły. Podczas stosowania jednoskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych nie występuje tzw. krwawienie z odstawienia, które pojawia się podczas zażywania klasycznych pigułek dwuskładnikowych (pigułki bierze się przez 21 dni, po których następuje 7 dni przerwy).
Dla uzyskania optymalnej skuteczności antykoncepcyjnej minipigułek hormonalnych konieczne jest ich regularne przyjmowanie - codziennie i o stałej porze. Wówczas ich poziom skuteczności określany przez wskaźnik Pearla wynosi aż 0,14, co w praktyce oznacza skuteczność na poziomie ponad 99 procent. Należy również pamiętać, że niektóre leki (m.in. antybiotyki i antydepresanty) mogą obniżać skuteczność antykoncepcji.
Wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne
Minipigułka antykoncepcyjna jest uważana za jedną z najbezpieczniejszych form antykoncepcji hormonalnej. Po konsultacji z ginekologiem/żką może być stosowana między innymi przez kobiety, które z powodów medycznych nie powinny przyjmować tabletek dwuskładnikowych.
Do grona osób, które mogą bezpiecznie sięgnąć po tabletki jednoskładnikowe zalicza się między innymi kobiety po 40. roku życia (w okresie przedmenopauzalnym), kobiety z nadwagą i otyłością, a także kobiety karmiące piersią. Po minipigułkę mogą również w większości przypadków sięgnąć kobiety zagrożone cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i zakrzepicą. Przeciwwskazaniem do stosowania minipigułki mogą być choroby serca i wątroby oraz choroby nowotworowe (przede wszystkim rak piersi).
Tabletki jednoskładnikowe powodują znacznie mniej skutków ubocznych, które odczuwane są przez stosunkowo niewiele kobiet. Do najczęściej występujących skutków ubocznych zalicza się: drobne krwawienia / plamienia (najczęściej w początkowym okresie stosowania antykoncepcji), a także bóle głowy czy tkliwość i powiększenie piersi.
To elastyczny pierścień o średnicy około 5 cm, zawierający w sobie progesteron i estrogen. Krążek umieszcza się w pochwie w pierwszym dniu cyklu lub maksymalnie w 2 - 5 dniu (wówczas przez tydzień należy stosować dodatkowo prezerwatywę). Hormony uwalniane z ringu hamują owulację i zagęszczają śluz szyjki macicy.
Ring umieszcza się w pochwie w taki sposób, jak tampon. Aby zapewniać odpowiednią ochronę powinien przez cały czas pozostawać w kontakcie z błoną śluzową pochwy. Dopuszczalne jest usunięcie ringu z pochwy (np. na czas stosunku), na maksymalnie 3 godziny. Ringi stosuje się cyklicznie - przez 3 tygodnie, po których można usunąć ring na 7 dni (wówczas najprawdopodobniej nastąpi krwawienie z odstawienia) lub od razu zaaplikować nowy ring (bez przerwy na krwawienie).
Skuteczność prawidłowo stosowanego ringu antykoncepcyjnego wg wskaźnika Pearla wynosi 0,31-0,96, czyli zapewnia ochronę przed nieplanowaną ciążą na poziomie 99%.
Wkładki domaciczne, nazywane również spiralami, zakładane są przez ginekologa/żkę do jamy macicy. Klasyczna spirala zawiera progestagen, który jest stopniowo uwalniany bezpośrednio do macicy - hamuje owulację i zagęszcza śluz w szyjce macicy. Czas stosowania takiej wkładki wynosi około 5 lat (to tzw. długoterminowa metoda antykoncepcyjna - LARC), po których należy ją wymienić na nową. Skuteczność oceniana wskaźnikiem Pearla wynosi około 0,09 - 0,11.
Alternatywą dla spirali hormonalnych są wkładki z miedzią, które jednak charakteryzują się niższą skutecznością - wskaźnik Pearla wynosi w ich przypadku 0,16-1,261.
Plastry to hormonalna metoda antykoncepcyjna do stosowania zewnętrznego. Plaster przykleja się na czystą, suchą i nieowłosioną skórę, na przykład na ramieniu, brzuchu lub pośladku. Hormony (progesteron i estragon) przenikają przez skórę do organizmu i hamują owulację. Kluczowe dla skuteczności plastra jest jego prawidłowe przymocowanie do skóry oraz regularna wymiana (plaster zmienia się co 7 dni).
Przy idealnym stosowaniu plastry antykoncepcyjne zapewniają skuteczność na poziomie 0,59-0,991 wskaźnika Pearla.
Implant to cienka pałeczka z tworzywa sztucznego o długości około 4 cm, w której wnętrzu znajduje się progesteron. Po wszczepieniu implantu pod skórę na wewnętrznej stronie ramienia progesteron jest stopniowo uwalniany do organizmu i podobnie jak w przypadku pozostałych metod hormonalnych - hamuje owulację. Implany najczęściej wszczepia się na okres 3 lat. Ich skuteczność wb wskaźnika Pearla wynosi 0-0,31.
Zastrzyki z progesteronem wykonywane są w gabinecie zabiegowym, na zlecenie ginekologa/żki i po wykupieniu przez kobietę preparatu na receptę. Iniekcje należy powtarzać co 3 miesiące. Preparat podaje się w ramię, pośladek lub biodro. Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 0,32, a po zaprzestaniu stosowania tej metody antykoncepcyjnej - ochrona przed ciążą utrzymuje się po ostatnim zatrzyku przez około 10 kolejnych miesięcy.
To szczególny rodzaj antykoncepcji, nazywany antykoncepcją awaryjną. Pigułkę " dzień po" przyjmuje się w celu zapobiegnięcia ciąży po ryzykownej sytuacji seksualnej, np. po stosunku bez zabezpieczenia, po stosunku, w trakcie którego pękła prezerwatywa lub w sytuacji, gdy doszło do stosunku, a kobieta zapomniała o wzięciu swoich tabletek antykoncepcyjnych.
Antykoncepcja awaryjna opóźnia lub blokuje owulację, a o jej skuteczności decyduje czas przyjęcia pigułki. W zależności od preparatu - tabletką należy przyjąć w ciągu maksymalnie 72 lub 120 godzin po ryzykownym stosunku, który mógłby skończyć się ciążą. Badania WHO pokazują, że wzięcie tabletki w zalecanym czasie (im szybciej tym lepiej!) zapewnia skuteczność na poziomie nawet 99%.
W Polsce antykoncepcja awaryjna wydawana jest na receptę.
Hormonalna antykoncepcja to zarówno środki doustne (nowoczesna minipigułka, tabletki dwuskładnikowe), jak i alternatywne rozwiązania, takie jak ring antykoncepcyjny, wkładka domaciczna oraz plastry, zastrzyki i implanty. Wybór konkretnego rodzaju środka antykoncepcyjnego powinien zostać dokonany na podstawie wywiadu i badań lekarskich oraz precyzyjnie dopasowany do konkretnej kobiety, jej wieku i szczególnych potrzeb.
Poznaj wszystkie metody nowoczesnej antykoncepcji dla kobiet.
Źródła:
Artykuł sponsorowany
