Zdrowa żywność - czym jest i co ją wyróżnia na tle innych produktów?
Zdrową żywność często kojarzymy z mało smacznym jedzeniem, monotonną dietą, a nawet czasochłonnymi zakupami (trzeba jechać do specjalnego sklepu i poświęcać więcej czasu na czytanie etykiet). Warto jednak pozbyć się uprzedzeń i sięgnąć po to, co dała nam natura. Czym tak naprawdę jest zdrowa żywność i dlaczego warto zwracać uwagę na to, co wrzucamy do koszyka i na talerz?
Potocznie mianem zdrowej żywności określa się produkty naturalne, wyprodukowane bez udziału chemicznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, stymulatorów wzrostu roślin, hormonów, sterydów czy antybiotyków. W porównaniu do wysokoprzetworzonych produktów do zdrowej żywności nie dodaje się sztucznych barwników, polepszaczy smaku czy konserwantów. Zdrowa żywność charakteryzuje się również obniżoną zawartością cukru, tłuszczu czy soli. Przykładem są tutaj nie tylko surowe owoce i warzywa, ale również naturalne przetwory z warzyw (np. suszone grzyby, ogórki kiszone, pomidory suszone na słońcu) czy napoje wyprodukowane ze świeżych owoców (nie z zagęszczonego soku) i bez dodatku cukru białego.
Wśród zdrowej żywności dużą popularnością cieszą się również produkty typu superfoods. Tym pojęciem określa się produkty nieprzetworzone, które zawierają duże ilości składników korzystnych dla organizmu człowieka (np. witamin, minerałów, antyoksydantów, błonnika, aminokwasów).
Do superfoods zaliczamy między innymi:
- jagody acai,
- kurkumę,
- nasiona chia,
- chlorellę,
- spirulinę,
- aronię,
- kaszę jaglaną,
- zarodki pszenne,
- babkę płesznik.
Zdrowa żywność to nie tylko owoce czy warzywa. To także słodycze i przekąski, po które można sięgać wówczas, gdy chcemy zjeść coś pomiędzy głównymi posiłkami. Wybór jest duży, choć oczywiście nie znajdziemy tu chipsów o dużej zawartości soli i tłuszczu ani batonów czekoladowych zawierających mnóstwo cukru. Mogą to być na przykład ciasteczka gryczane z pestkami i owocami, batony owsiane z dodatkiem miodu i orzechów, a nawet chipsy z alg morskich. Z kolei do słodzenia można używać naturalnych syropów owocowych czy stewii. Wśród zdrowej żywności można znaleźć również słodkie produkty pszczele (np. miód Manuka, miód faceliowy) czy naturalne smarowidła w postaci konfitur i dżemów (bez konserwantów, barwników, białego cukru).
W sklepach ze zdrową żywnością nie znajdziemy margaryny w kostkach ani innych produktów zawierających duże ilości szkodliwych izomerów trans. Jednak kwasy tłuszczowe są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, dlatego nie można całkowicie wykluczyć ich z diety. Dlatego wśród zdrowej żywności znajdziemy również naturalne tłuszcze, w tym szczególnie oliwę z oliwek czy inne oleje roślinne (np. olej z czarnuszki, olej lniany), które najlepiej spożywać na surowo, np. w sałatkach. Z kolei do smażenia najlepiej nadają się tłuszcze o wysokiej temperaturze dymienia, np. smalec gęsi, masło klarowane czy oliwa extra virgin.
Zdrowa żywność dostarcza składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania, a jednocześnie nie obciąża organizmu substancjami i związkami, które mają negatywny wpływ na zdrowie. Naturalne produkty o niskiej zawartości soli są korzystne dla układu sercowo-naczyniowego, natomiast obniżona zawartość cukru to mniejsze ryzyko otyłości, cukrzycy czy zaburzeń lipidowych. Z kolei pieczywo i makarony z mąk bezglutenowych (np. kukurydzianej, ryżowej, gryczanej, z soczewicy) charakteryzuje się m.in. niższym indeksem glikemicznym i wyższą zawartością błonnika niż wyroby z białej mąki pszennej. Zdrowa żywność może zatem zapobiegać rozwojowi chorób cywilizacyjnych, a także dostarczać organizmowi wartościowej energii i pomagać w utrzymaniu prawidłowej wagi ciała.
