Spis treści:
- Selen - co to za pierwiastek
- Funkcje selenu
- Źródła selenu
- Niedobory selenu - objawy i konsekwencje
- Przedawkowanie selenu - objawy i konsekwencje
Selen - co to za pierwiastek
Selen (Se, łac. selenium) - to pierwiastek z grupy niemetali, mikroelement niezbędny w diecie osób w każdym wieku. Warto wiedzieć, że selen i witamina E działają w synergii, wzmacniając nawzajem swoje oddziaływanie na ludzki organizm, stąd zasadność łączenia ich w suplementach aptecznych. Na przyswajalność selenu, obok witaminy E, wpływają witaminy A i C oraz białko.Pierwiastek ten wspiera funkcjonowanie układu immunologicznego, wspomaga pracę tarczycy, zmniejszając tzw. stres oksydacyjny, chroni przed działaniem wolnych rodników.
Funkcje selenu
Selen jest pierwiastkiem śladowym, co oznacza, że organizm potrzebuje go tylko w niewielkich ilościach. Niemniej jednak pełni on bardzo istotne funkcje w organizmie:
Ma antyoksydacyjne właściwości. Selen jest składnikiem wielu enzymów antyoksydacyjnych, takich jak glutation peroksydaza. Te enzymy pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem spowodowanym przez wolne rodniki, które powstają w wyniku przemiany materii oraz pod wpływem czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV czy zanieczyszczenia środowiska.
Wspiera układ odpornościowy. Selen odgrywa istotną rolę w funkcji układu odpornościowego. Pomaga w produkcji i aktywacji komórek układu odpornościowego, co jest istotne dla zwalczania infekcji.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Selen jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Wchodzi w skład enzymów, które przyczyniają się do konwersji hormonów tarczycy (takich jak tyroksyna T4) na ich bardziej aktywne formy (takie jak trijodotyronina T3). Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest kluczowe dla regulacji metabolizmu.
Pełni rolę w procesach reprodukcyjnych. Selen odgrywa rolę w procesach reprodukcyjnych, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. U mężczyzn jest istotny dla produkcji zdrowej spermy, a u kobiet może wpływać na płodność.
Zobacz również:
Odpowiedni (ale nie za wysoki!) poziom selenu we krwi znaczące obniża ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów - piersi, płuc, jelita grubego i prostaty. Jednak efekt antynowotworowy uzyskuje się wtedy, gdy selen przyjmowany jest z pożywieniem, w formie naturalnej, a nie preparatu z apteki.Dzienne zapotrzebowanie na selen u dorosłych kobiet i mężczyzn to 55 ug. To dawka wystarczająca, optymalna, i o ile nie lekarz nie zaleci inaczej, nie należy jej przekraczać.
Źródła selenu
Selen bez problemu można dostarczyć sobie w pożywieniu, jego źródła to m.in.:
- ryby (tuńczyk, łosoś),
- owoce morza,
- orzechy arachidowe, brazylijskie i nerkowce,
- kukurydza, szparagi, brokuły, biała kapusta,
- podroby,
- ryż (basmati, dziki),
- jajka,
- drób i wołowina.
Niedobory selenu - objawy i konsekwencje
Przyczyną może być niewłaściwa, monotonna dieta, nadmierne odchudzanie się skutkujące niedożywieniem, ale również niektóre choroby nowotworowe, AIDS, niewydolność nerek, choroby jelit oraz upośledzenie wchłaniania jelitowego o różnej etiologii. Objawami niedoboru są m.in. spadek odporności, pogorszenie stanu skóry, niepłodność, skłonność do depresji, problemy kardiologiczne z uszkodzeniem mięśnia sercowego włącznie, nieprawidłowa praca tarczycy.
Przedawkowanie selenu - objawy i konsekwencje
Przyjmowanie selenu w nadmiernych ilościach może się skończyć groźnym dla zdrowia i życia zatruciem. Stan ten bardzo rzadko wynika ze spożywania produktów bogatych w selen (chociaż z orzechami arachidowymi i brazylijskimi lepiej nie przesadzać), wiąże się z przedawkowaniem suplementów oraz, w większości przypadków, z ekspozycją na ten pierwiastek podczas prac górniczych lub hutniczych.
Nadmiar selenu w organizmie nosi nazwę selenozy i manifestuje się łamliwością i przebarwieniami paznokci (w skrajnych przypadkach dochodzi do ich utraty), wypadaniem i łamaniem się włosów, bólami stawów, mięśni, drżeniami kończyn, osłabieniem, zmęczeniem, dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, zmianami skórnymi, nieświeżym oddechem, nadmierną potliwością, skłonnością do depresji, nerwowością labilnością emocjonalną.Nawet jednorazowe przyjęcie dużej dawki selenu może być szkodliwe, zwłaszcza jeśli będzie to ilość przekraczająca 200 ug. Z kolei przyjęcie dawki 600-700 ug bywa już dawką śmiertelną.
Przed rozpoczęciem suplementacji, należy skontrolować poziom selenu w surowicy krwi, a w jego przypadku rzeczywiście dawka czyni truciznę. Preparatów z selenem nigdy nie należy przyjmować na własną rękę.
AB
ZOBACZ TAKŻE:Znany dziennikarz przez 10 lat ukrywał nieuleczalną chorobę. Wiedziałeś o tym?Refluks żołądkowo-przełykowy - choroba, która wyklucza z normalnego życia
