Spis treści:
- Badanie z krwi pomoże wykryć raka. Jak działa?
- Skuteczność testu Galleri
- Jakie nowotwory wykrywa nowy test z krwi?
- Testy fałszywie dodatnie i fałszywie ujemne
Badanie z krwi pomoże wykryć raka. Jak działa?
Wczesne wykrycie raka to jedyna szansa na całkowite wyleczenie pacjenta. Im szybsze wdrożenie leczenia chirurgicznego czy farmakologicznego, tym większe szanse przeżycia dla chorego.
Nowotwory odpowiadają za około 10 mln zgonów rocznie. Co roku przybywa też nowych zachorowań - około 20 mln osób na całym świecie w ciągu roku usłyszy, że choruje na raka.
Styl życia, przetworzona żywność, siedzący tryb życia, spadająca aktywność fizyczna czy używki to tylko niektóre czynniki ryzyka, które wywołują chorobę. Choć są nowotworowy niezależne od czynników zewnętrznych, to jednak ich znaczna część spowodowana jest właśnie nimi.
Naukowcy od lat szukają metod leczenia i metod diagnostycznych różnych postaci nowotworów, dlatego najnowsze odkrycie testu krwi napawa ogromnym optymizmem. Wykryto bowiem metodę, która pozwoli wykryć komórki nowotworowe. Jak to działa?
Galleri, bo o tym teście mowa, nie szuka mutacji jak klasyczne testy genetyczne. Zamiast tego analizuje wzorce metylacji DNA - czyli chemiczne modyfikacje występujące w materiale genetycznym.
Nowotwory pozostawiają charakterystyczne sygnały metylacyjne (tzw. cell-free DNA), które przedostają się do krwi. Test Galleri ocenia, czy te sygnały przypominają wzorce znane z różnych typów nowotworów.
Skuteczność testu Galleri
Przeprowadzono szerokie badanie (PATHFINDER 2) w którym udział wzięło 36 tys. osób dorosłych w wieku 50 lat i więcej. Badanie to przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie.
Naukowcom udało się już przeanalizować pierwsze 25 tys. wyników uczestników, którzy pod obserwacją byli przez rok.
Wyniki są zaskakujące - u jednej na sto osób wynik testu był pozytywny, a w 62 proc. przypadków później potwierdzono obecność nowotworu. U tych osób, u których test wyszedł negatywnie, w 99 proc. przypadków udało się potwierdzić wynik (innymi metodami diagnostycznymi) i faktycznie - osoby te były wolne od komórek nowotworowych.
Profesor medycyny radiacyjnej Nima Nabavizadeh z Oregon Health and Science University, który kierował powyższymi badaniami, uważa, że ten test może odegrać znaczącą rolę w kontekście badań przesiewowych w kierunku chorób nowotworowych. Pozwala on wykryć aż 50 nowotworów na bardzo wczesnym etapie czyli wtedy, kiedy są one w pełni uleczalne.
Jakie nowotwory wykrywa nowy test z krwi?
Szacuje się, że test Galleri może wykryć nawet 50 różnych typów komórek nowotworowych, a także ocenić, gdzie zlokalizowana jest mutacja. W badaniu można wykryć m.in.:
- nowotwór przełyku,
- nowotwór wątroby,
- nowotwór jajnika,
- nowotwór nerek,
- nowotwór pęcherzyka żółciowego,
- mięsaki,
- nowotwory głowy i szyi,
- niektóre chłoniaki.
"To w większości nowotwory, które zazwyczaj, poza badaniami krwi, po prostu wykryjemy, przypadkowo lub dlatego, że ktoś ma z nimi związane objawy" - mówił na Kongresie Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej prof. Nabavizadeh.
Co ciekawe, test nie wykrywa np. raka prostaty. Komórki nowotworowe prostaty nie są uwalniane do krwioobiegu w takich ilościach, aby test z krwi mógł je wykryć.
Testy fałszywie dodatnie i fałszywie ujemne
Test wciąż jest w fazie testowania, zdarzały się bowiem teksty fałszywie dodatnie i fałszywie ujemne. Naukowcy podkreślają, że test Galleri nie zastępuje innych badań, a jest ich uzupełnieniem. W przypadku nowotworów przewodu pokarmowego wciąż najskuteczniejsze są badania endoskopowe - kolonoskopia i gastroskopia.
Choć test aktualnie jest zalecany przez lekarzy w Stanach Zjednoczonych, to pacjenci mogą wykonać go jedynie odpłatnie (cena to prawie 1000 dol.). Są także lekarze, którzy sceptycznie - póki co - podchodzą do tej metody diagnostycznej.
Powód? Test może wykrywać nawet niegroźne zmiany, które nie wymagają interwencji medycznej, jednak pacjent ze świadomością, że w jego organizmie wykryto komórki nowotworowe - takiego leczenia będzie się domagał. Finalnie nawet niewielkie zmiany będą wymagały hospitalizacji a następnie rekonwalescencji, co może niekorzystnie wpłynąć nie tylko na pacjentów, ale też na system ochrony zdrowia. Ponadto uznaje się, że wykrywalność na poziomie około 60 proc. jest wciąż niezadowalająca.
Jeśli test zostanie udoskonalony, zarejestrowany oraz refundowany - może być przełomowym narzędziem diagnostycznym, jeśli chodzi o onkologię. To szybka i skuteczna metoda na wczesne wykrycie nowotworu i większa szansa na przeżycie dla milionów ludzi.
Źródła:
- https://eu.usatoday.com/story/life/health-wellness/2025/11/05/galleri-early-cancer-detection-blood-test/87009742007/
- https://www.discovermagazine.com/a-cancer-blood-test-shows-promise-but-is-it-the-breakthrough-clinicians-were-waiting-for-48319
