Niedobór potasu - konsekwencje dla zdrowia

Potas (K, łac. kalium) to pierwiastek chemiczny, jeden z czterech elektrolitów (obok sodu, wapnia i magnezu) obecnych w organizmie ludzkim. Wspiera prawidłową pracę układu nerwowego (ma udział w procesie przewodnictwa nerwowego) oraz serca i mięśni. Jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej, pomaga utrzymywać właściwy poziom nawodnienia organizmu. Reguluje objętość komórek organizmu oraz osmotyczne ciśnienie w komórkach. To właśnie tam lokalizuje się aż 90 proc. dostarczonego do ustroju potasu.

Osłabienie lub zaburzenia pracy rytmu serca to sygnały alarmowe, które powinny skłonić do skontrolowania poziomu potasu w surowicy krwi. Wynik w normie powinien zawierać się w przedziale 3,8 - 5,5 mmol/l. 

Dzienna dawka potasu zalecana nastolatkom i osobom dorosłym to 4700 mg.

Gdzie znajduje się potas? Jego wartościowych źródeł jest całkiem sporo:

• ziemniaki i bataty,
• pomidory (w tym sok pomidorowy, przeciery oraz koncentraty),
• orzechy i nasiona,
• rośliny strączkowe,
• mięso i ryby,
• banany,
• awokado,
• otręby i zarodki pszenne,
• surowe kakao,
• porzeczki,
• kiwi,
• buraki,
• seler, 
• szpinak,
• owoce suszone.

Niedobór potasu, zwany też hipokaliemią, to stan, do którego doprowadza m.in. jałowa, nieurozmaicona dieta (w tym nadmiar produktów wysoko przetworzonych), głodówki, długotrwałe biegunki, wymioty, przyjmowanie diuretyków, czyli leków moczopędnych, przyjmowanie środków przeczyszczających, odwodnienie. 

Objawy niedoboru potasu to m.in. zmęczenie, omdlenia, osłabienie siły mięśni, drżenie i skurcze mięśni, mrowienie kończyn, obrzęki kończyn, wzrost ciśnienia krwi, wzdęty brzuch pozornie bez przyczyny, kłopoty z cerą (trądzik), nadpobudliwość, bezsenność, nerwowość. Najgroźniejszym objawem są zaburzenia rytmu serca. Mniej poważne niedobory można szybko zniwelować dietą i suplementacją. Ciężkie postacie hipokaliemii wymagają podawania potasu pozajelitowo, z równoczesną kontrolą poziomu potasu w surowicy krwi, by uniknąć przedawkowania, które również miewa poważne następstwa. Czasami konieczne jest przyjmowanie leków hamujących wydalanie potasu z moczem. 

Nadmiar potasu (hiperkaliemia) to rzadki stan, najczęściej wywołany przyjmowaniem niektórych leków kardiologicznych, przedawkowaniem suplementów z tym pierwiastkiem (zdarza się to jednak stosunkowo rzadko) oraz zaburzeniami funkcjonowania organizmu, zwłaszcza pracy nerek oraz zakażeń, powikłań cukrzycy oraz chorób nowotworowych. 

Hiperkaliemia, co ciekawe, daje podobne objawy jak hipokaliemia, oba stany łatwo pomylić, dlatego o postępowaniu terapeutycznym powinien decydować lekarz, po przeprowadzeniu pomiaru stężenia potasu w surowicy krwi pacjenta. Nadmiar potasu dość długo może nie dawać o sobie znać, pierwsze symptomy są dyskretne, najczęściej to zmęczenie i osłabienie. Później może dojść do niedowładów mięśni. Na dalszym etapie robi się już groźniej, poważna hiperkaliemia manifestuje się bowiem arytmią, może nawet dojść do niebezpiecznego dla życia zatrzymania krążenia.

Lekka hiperkaliemia może być wyrównana dzięki odpowiednio zbilansowanej diecie eliminacyjnej, poważniejsze sany wymagają hospitalizacji, przyjmowania związków wapnia oraz innych leków, dostępnych wyłącznie w warunkach szpitalnych i zażywanych pod ścisłą kontrolą.

AB

Zobacz także:

Zapobiegają chorobom serca, miażdżycy, wrzodom żołądka - sprawdź, czym są karotenoidy

Serce jak dzwon, młoda i piękna cera, dobry wzrok. Warto włączyć je do diety

Refluks żołądkowo-przełykowy to choroba, która wyklucza z normalnego życia. Dlaczego?