Nie dość, że smaczny to jeszcze i zdrowy! Poznaj zalety cynamonu
Cynamon to jedna z najstarszych przypraw świata. Dawniej uchodził niemal za skarb – jego cena potrafiła dorównać wartości złota. W starożytnym Egipcie wykorzystywano go w procesach mumifikacji, a w Rzymie cesarz Neron spalił całe miejskie zapasy cynamonu na pogrzebie swojej żony, by podkreślić jej wyjątkową pozycję. Dziś ta przyprawa nie jest już luksusem zarezerwowanym dla władców, a codziennym dodatkiem do kawy, owsianki czy ciasta drożdżowego. Ale wciąż pozostaje pytanie: czy kryje w sobie coś więcej niż tylko smak i zapach? Czy można mówić o prawdziwej wartości dla zdrowia? Przekonajmy się.
Zaburzenia lipidowe sprzyjają rozwojowi miażdżycy i chorób sercowo- naczyniowych, czyli przypadłości, które pozostają jednymi z głównych zdrowotnych problemów gnębiących społeczeństwo. Okazuje się, że cynamon znajduje swoje zastosowanie także na tym polu. Mimo że nie zastąpi farmakoterapii zaleconej przez specjalistę, z niektórych badań wynika, że suplementacja cynamonem prowadziła do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL (tzw. "złego cholesterolu") oraz triglicerydów. Niektóre doniesienia naukowe wskazują również na poprawę poziomu "dobrego" cholesterolu HDL.
Jak to możliwe? Eksperymenty na zwierzętach i w modelach komórkowych sugerują, że cynamon działa wielotorowo: zmniejsza syntezę lipidów w wątrobie i tkance tłuszczowej, ogranicza ich odkładanie się w naczyniach, a jednocześnie nasila procesy rozkładu tłuszczów. Składniki cynamonu, takie jak kwas cynamonowy czy aldehyd cynamonowy, regulują ekspresję genów związanych z metabolizmem lipidów, wpływają na receptory i enzymy sterujące magazynowaniem tłuszczu oraz zwiększają wydzielanie adiponektyny - hormonu o działaniu przeciwmiażdżycowym.
Stres oksydacyjny to stan, w którym organizmowi brakuje równowagi między wolnymi rodnikami a mechanizmami ich neutralizacji. Nadmiar reaktywnych form tlenu uszkadza komórki, sprzyja utlenianiu lipidów i powstawaniu zmodyfikowanych cząsteczek LDL, które w konsekwencji przyspieszają rozwój miażdżycy.
Badania wskazują, że cynamon może wspierać naturalną obronę antyoksydacyjną. W jednym z badań klinicznych 12-tygodniowa suplementacja wodnym ekstraktem z cynamonu zwiększyła, zdolność osocza do neutralizowania wolnych rodników i obniżyła poziom markerów stresu oksydacyjnego.
Układ odpornościowy bierze udział nie tylko w obronie przed infekcjami, ale także w rozwoju wspomnianej już miażdżycy. W tym procesie ważną rolę odgrywają makrofagi, czyli komórki, które pochłaniają utleniony cholesterol LDL. Gdy takich komórek jest zbyt dużo, zaczynają obumierać i tworzyć złogi tłuszczowe w ścianie naczynia, co sprzyja powstawaniu blaszki miażdżycowej. Badania pokazują, że cynamon może korzystnie wpływać na ten mechanizm przez ograniczenie nadmiernej aktywności makrofagów, zmniejszenie przez nie wychwytu szkodliwych cząsteczek cholesterolu oraz łagodzenie stanu zapalnego. Dzięki temu przyprawa może działać ochronnie na naczynia krwionośne i wspierać utrzymanie prawidłowej równowagi w układzie odpornościowym.
Wnioski płynące z niektórych badań dotyczących zależności pomiędzy cynamonem a nadciśnieniem mogą zaskakiwać, spożywany regularnie obniża ciśnienie skurczowe. Efekt hipotensyjny to składowa kilku mechanizmów, gdyż cynamon wspiera produkcję tlenku azotu - cząsteczki, która rozszerza naczynia krwionośne, potrafi blokować kanały wapniowe sprzyjające ich kurczeniu się, a także obniża aktywność enzymu ACE, odpowiedzialnego za powstawanie angiotensyny II podnoszącej ciśnienie. Do tego działa przeciwutleniająco, zmniejszając stres oksydacyjny, nasilający sztywność tętnic.
Cynamon budzi zainteresowanie także jako naturalne wsparcie w walce z cukrzycą i insulinoopornością. Jego składniki, zwłaszcza polifenole i aldehyd cynamonowy mogą poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę, zwiększać jej wydzielanie oraz ułatwiać transport glukozy do komórek. Dzieje się tak dlatego, że przyprawa wpływa na receptory insulinowe, wspomaga szlaki sygnałowe regulujące gospodarkę glukozową, a nawet zwiększa aktywność enzymów odpowiedzialnych za jej prawidłowy metabolizm w wątrobie, mięśniach i tkance tłuszczowej.
Co więcej, wykazano, że cynamon może ograniczać wchłanianie węglowodanów w jelicie, chronić komórki beta trzustki przed uszkodzeniem oksydacyjnym, a także wspierać korzystną równowagę mikrobioty jelitowej - element coraz częściej uznawany za kluczowy w rozwoju cukrzycy. Zauważono również, że związki obecne w tej przyprawie mogą zmniejszać powstawanie zaawansowanych produktów glikacji, które odpowiadają za powikłania cukrzycy, takie jak nefropatia, retinopatia czy przyspieszone starzenie naczyń.
Choć cynamon ma wiele cennych właściwości, nie dla każdego będzie bezpiecznym dodatkiem do diety. Zawarta w nim kumaryna działa przeciwzakrzepowo, dlatego osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi, przyjmujące leki przeciwkrzepliwe, a także kobiety w ciąży muszą zachować szczególną ostrożność - nadmiar przyprawy może zwiększać ryzyko krwawień, a nawet poronienia.
Z dala od cynamonu powinni trzymać się także pacjenci z chorobami pęcherzyka żółciowego, gdyż obecny w cynamonie eugenol może wpływać na skład i funkcję żółci. Również w przypadku choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy zaleca się ograniczenie jego spożycia, aby nie nasilać dolegliwości. Warto pamiętać także o tym, że cynamon należy do silnych alergenów kontaktowych - stosowany miejscowo może wywołać podrażnienia i zaczerwienienia skóry.
Pomimo wszystkich swoich zalet, cynamon nie jest całkowicie wolny od działań ubocznych. Co prawda w badaniach klinicznych ekstrakty z cynamonu cejlońskiego stosowane nawet przez kilka miesięcy nie wywoływały poważnych skutków ubocznych, a eksperymenty laboratoryjne sugerują wręcz działanie ochronne - m.in. wobec toksycznego wpływu alkoholu, metali ciężkich czy leków przeciwnowotworowych - ale jak to zwykle bywa: wszystko zależy od dawki.
Przy bardzo dużym spożyciu obserwowano niekorzystne efekty, takie jak: obciążenie wątroby i nerek czy dolegliwości żołądkowo-jelitowe. U niektórych osób mogą wystąpić reakcje alergiczne, bóle brzucha, nudności czy wysypki, a długotrwała ekspozycja na duże ilości aldehydu cynamonowego (głównego składnika aromatycznego) może wpływać na pracę serca. Zdarzały się też pojedyncze przypadki bólów głowy, zgagi czy podrażnień po donosowych preparatach z cynamonem. Jaki z tego wniosek? Generalnie przyprawa ta jest bezpieczna w codziennym użyciu kulinarnym, ale suplementacja wysokimi dawkami wymaga konsultacji z lekarzem.
Źródła:
Shang C, Lin H, Fang X, Wang Y, Beneficial effects of cinnamon and its extracts in the management of cardiovascular diseases and diabetes. Food Funct. 2021 doi: 10.1039/d1fo01935j
CZYTAJ TEŻ:
Zdrowotny skarb z antypodów. Jedne z najzdrowszych orzechów i źródło dobrego tłuszczu
Naukowcy odkryli mechanizm, jak fruktoza wpływa na mózg. "Sprzyja przejadaniu się"
100 ml soku dziennie obniża cukier i wzmacnia odporność. Najlepszy teraz
