Spis treści:
- Rozmaryn nie tylko do potraw
- Jak rozmaryn działa na pamięć?
- Napar z rozmarynu na krążenie
- Jak przyrządzić napar z rozmarynu?
- Rozmaryn na pamięć i koncentrację
Rozmaryn nie tylko do potraw
Rozmaryn (Rosmarinus officinalis, obecnie często klasyfikowany jako Salvia rosmarinus) to zioło znane z kuchni śródziemnomorskiej. Wspaniale aromatyzuje mięsa i dania z warzyw. Niewiele osób jednak wie, że z rozmarynu można również przygotować napar. W tradycji ludowej i kulinarnej używa się go żeby pobudzić umysł, poprawić nastrój i "rozgrzać krążenie".
W ciągu ostatnich dwóch dekad substancje bioaktywne zawarte w rozmarynie zostały solidnie przebadane. Wnioski naukowców potwierdzają to co mówi tradycja, ale z zaznaczeniem, że działanie naparu z rozmarynu nie jest tak silne, jak wyizolowanych z rośliny czystych ekstraktów i olejków eterycznych.
Jak rozmaryn działa na pamięć?
Współczesna nauka dostarcza nam już sporo informacji na temat działania rozmarynu. Badania laboratoryjne wykazują, że zawiera on polifenole o właściwościach neuroprotekcyjnych. Oznacza to, że pomagają zmniejszać stres oksydacyjny i stany zapalne w mózgu, a w modelach zwierzęcych wpływają nawet na poprawę pamięci i procesu uczenia się.
Naukowcy obserwowali też, że niektóre składniki rozmarynu mogą hamować enzym rozkładający acetylocholinę - neuroprzekaźnik ważny dla koncentracji i zapamiętywania - to sugeruje konkretny, biologiczny mechanizm działania.
Badania na ludziach pokazują mniej wyraźne korelacje, ale wnioski wciąż są obiecujące. Co prawda zdecydowanie lepsze wyniki dało wdychanie olejku rozmarynowego niż picie naparu, ale wciąż mamy do czynienia z naturalnym sposobem pobudzania czujności i poprawy pamięci.
Badania kliniczne pokazały stężenie jednego z lotnych związków obecnych w olejku (1,8-cineolu) we krwi korelowało z lepszymi wynikami w testach poznawczych. Interesujące w tym kontekście jest badanie z 2003 r., które wykazało, że sama obecność zapachu rozmarynu w pomieszczeniu poprawiła pewne wskaźniki pamięci i koncentracji u zdrowych ochotników.
Fakt, że skoncentrowany ekstrakt wykorzystywany do badań nie jest tym samym co domowy napar, jednak ten ostatni odpowiednio przyrządzony, może być bezpieczną, bo subtelnie działającą opcją.
Napar z rozmarynu na krążenie
W badaniach przedklinicznych ekstrakty z tej rośliny pomagały sercu pracować wydajniej, zmniejszały stres oksydacyjny i chroniły przed niekorzystnymi zmianami zachodzącymi w chorobach układu krążenia.
Co ciekawe, najnowsze publikacje pokazują, że niektóre związki fenolowe z rozmarynu mogą nawet delikatnie rozszerzać naczynia krwionośne. To brzmi obiecująco, ale trzeba pamiętać, że większość tych wyników pochodzi z badań laboratoryjnych na zwierzętach. U ludzi przeprowadzono ich na razie niewiele - część sugeruje korzystny wpływ na układ krążenia, jednak dowodów wciąż jest za mało, by traktować napar z rozmarynu jako środek obniżający ciśnienie. Można więc powiedzieć, że rozmaryn ma potencjał, ale potrzeba więcej danych, by potwierdzić jego działanie.
Jak przyrządzić napar z rozmarynu?
1-2 łyżeczki suszonych liści (lub 1-2 gałązki świeżego rozmarynu) zalej 250-300 ml wrzącej wody, parz 5-10 minut (dłuższe parzenie daje mocniejszy napar, ale sprawia, że napój jest gorzki). Pij 1-2 filiżanki dziennie.
Napar z rozmarynu jest środkiem wspomagającym (bezpiecznym w umiarkowanych ilościach) niż udowodnioną terapią na pamięć, koncentrację czy choroby układu krążenia.
Osoby, które przyjmują leki (zwłaszcza antykoagulanty), kobiety w ciąży oraz osoby z epilepsją powinny skonsultować stosowanie skoncentrowanych form rozmarynu z lekarzem.
Rozmaryn na pamięć i koncentrację
To, ile dobroczynnych związków z rozmarynu faktycznie trafia do filiżanki, zależy od rodzaju liści, temperatury i czasu parzenia. Różnice te wpływają na stężenie składników, a tym samym na realny efekt działania. Dlatego, choć napar z rozmarynu może być przyjemnym, aromatycznym wsparciem dla mózgu i krążenia, obecny stan wiedzy wskazuje, że jego mocne, terapeutyczne efekty wymagają dalszych badań. W praktyce warto włączyć go do diety, ale bez traktowania go jako cudownego środka na pamięć.
Źródła:
- Cognition enhancing effect of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) in lab animal studies: a systematic review and meta-analysis [do.i.: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8851910/],
- Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially affect cognition and mood in healthy adults [do.i.: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12690999/]
- Rosemary - Uses, Side Effects, and More [do.i.: https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-154/rosemary].
