Spis treści:
- Dlaczego kawa powoduje drżenie rąk?
- Kiedy drżenie rąk nie jest związane z kofeiną? Kluczowy sygnał
- Drżenie samoistne - częste, ale mylone z parkinsonem
- Czy picie kawy chroni przed parkinsonem? To mówią badania naukowe
- Drżenie rąk - kiedy iść do neurologa?
- Jak zmniejszyć drżenie rąk? Ważne są nawyki
Dlaczego kawa powoduje drżenie rąk?
Kofeina działa pobudzająco, blokując receptory adenozyny - neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za zmęczenie. W efekcie pobudzony zostaje układ współczulny, wzrasta tętno, ciśnienie, a mięśnie są "gotowe do działania".
U części osób powoduje to nasilenie drżenia fizjologicznego, czyli drobnych ruchów mięśni, które każdy z nas ma, lecz zazwyczaj ich nie zauważa.
Drżenie fizjologiczne może się nasilić, gdy:
- jesteśmy po kawie lub napojach energetycznych,
- odczuwamy stres lub niepokój,
- nie spaliśmy wystarczająco długo,
- jesteśmy po wysiłku fizycznym,
- mamy niski poziom cukru we krwi.
To całkowicie normalne i najczęściej mija samoistnie w ciągu kilkudziesięciu minut.
Kiedy drżenie rąk nie jest związane z kofeiną? Kluczowy sygnał
Neurolodzy podkreślają jeden szczególny element, który odróżnia drżenie fizjologiczne od tego, które wymaga konsultacji z lekarzem. To moment, w którym drżenie się pojawia.
Fizjologiczne drżenia po kofeinie pojawiają się podczas ruchu rąk - podczas podnoszenia kubka czy pisania i zazwyczaj dotyczy to obu rąk. Drżenie ustępuje po pewnym czasie - kiedy słabnie działanie kofeiny.
Niepokojące drżenia parkinsonowskie pojawiają się w spoczynku, kiedy ręce leżą bez ruchu i zazwyczaj dotyczą tylko jednej z nich. Drżenia takie nie ustępują po odpoczynku ani po ustaniu działania kofeiny. Z czasem może się ono nawet nasilać.
To właśnie drżenie spoczynkowe jest kluczowym sygnałem ostrzegawczym. Eksperci podkreślają, że jeśli drżenie jest wyraźne i pojawia się, gdy dłonie są rozluźnione, warto skontaktować się z neurologiem.
Drżenie samoistne - częste, ale mylone z parkinsonem
Istnieje jeszcze jedna forma drżenia, nazywana drżeniem samoistnym (essential tremor, ET). To jedno z najczęstszych zaburzeń neurologicznych, dotykające nawet kilku procent populacji.
W odróżnieniu od choroby Parkinsona drżenie samoistne występuje przy ruchu, nie w spoczynku i może się nasilać pod wpływem stresu, zmęczenia czy po spożyciu kawy.
Choć nie jest groźne dla zdrowia, niekiedy może utrudniać codzienne czynności - w takich przypadkach stosuje się leki zmniejszające drżenie, a u cięższych pacjentów terapie zaawansowane.
Czy picie kawy chroni przed parkinsonem? To mówią badania naukowe
Paradoksalnie, choć kawa może wywołać drżenie, liczne badania epidemiologiczne wskazują, że regularne picie kawy może zmniejszać ryzyko choroby Parkinsona.
Naukowcy tłumaczą to wpływem kofeiny na receptory dopaminowe w mózgu. Parkinson to choroba związana z degeneracją neuronów dopaminergicznych - kofeina może spowolnić ten proces.
Jednak to działanie ochronne nie oznacza, że każda osoba pijąca kawę nie zachoruje ani że każde drżenie u kawosza oznacza schorzenie neurologiczne.
W pracy przeglądowej opublikowanej w Nutrition Research Reviews autorzy wskazują, że spożycie kawy wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem choroby Parkinsona, a kofeina jest uważana za czynnik ochronny. Mechanizmy mogą obejmować antagonizm receptorów adenozynowych w obszarach bogatych w dopaminę, co poprawia neurotransmisję i może spowalniać neurodegenerację.
Inne badanie obejmujące ponad 200 tys. osób pokazało, że osoby pijące co najmniej 3 filiżanki niesłodzonej, kofeinowej kawy dziennie miały ok. 25-29 proc. niższe ryzyko demencji oraz ok. 29 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona, w porównaniu z osobami niepijącymi kawy.
Drżenie rąk - kiedy iść do neurologa?
Do specjalisty warto zgłosić się wtedy, gdy drżenie jest widoczne w spoczynku i pojawia się tylko po jednej stronie ciała. Nasilanie się objawu również jest wskazaniem do konsultacji ze specjalistą. Na pewien czas warto odstawić kofeinę i jeśli drżenia nie mijają - również jest to jasny sygnał, by udać się do lekarza.
Inne objawy towarzyszące, które mogą sugerować początkową fazę choroby Parkinsona, to:
- spowolnienie ruchów (tzw. bradykinezja),
- sztywność mięśni,
- niewyraźna mowa,
- zaburzenia snu,
- problemy z węchem,
- mikrografia (drobniejsze, "ściśnięte" pismo),
- zaburzenia równowagi lub zmiana sposobu chodzenia,
Powyższe objawy to sygnały, które mogą wskazywać na chorobę Parkinsona lub inne zaburzenia.
Jak zmniejszyć drżenie rąk? Ważne są nawyki
Jeśli drżenie rąk wynika z nadmiaru spożywanej kofeiny, stresu albo niedoborów, kluczowa jest zmiana podstawowych nawyków.
Przede wszystkim należy zacząć od zmniejszenia liczby filiżanek kawy dziennie albo postawić na kawę o obniżonej zawartości kofeiny.
Należy pamiętać o regularnym śnie - minimum 7 godzin snu na dobę pozwoli zregenerować organizm, a jego niedobór powoduje drżenia fizjologiczne.
Pomocne mogą być także techniki relaksacyjny. Oddychanie przeponowe, mindfulness, joga to aktywności, które obniżają pobudzenie układu nerwowego.
Drżenia są także spowodowane wahaniem poziomu cukru we krwi. To szczególnie ważne dla osób, które chorują na cukrzycę (ale nie tylko). Regularne spożywanie posiłków pozwala utrzymać stabilną glikemię i zapobiega drżeniom.
Ostatnim, ale nie mniej ważnym nawykiem, jest regularna aktywność fizyczna. Ruch poprawia funkcjonowanie układu nerwowego, wzmacnia mięśnie i reguluje ich napięcie, co jest kluczowe w przypadku drżeń czy skurczów.
Powyższe zmiany pozwolą wyeliminować drżenia rąk, a jeśli nie - drżenia te mogą wskazywać na poważniejszy problem neurologiczny i wówczas konieczna jest konsultacja z neurologiem.
Źródła:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39168304/
- https://www.cambridge.org/core/journals/nutrition-research-reviews/article/effects-of-active-compounds-and-their-metabolites-associated-with-coffee-consumption-on-neurodegenerative-disease/747B7FB8D09ED80D65BAAC620659600A?utm
