Rehabilitacja wcześniaka to proces. Rodzice to współterapeuci swoich dzieci
Jeden na dziesięć noworodków w Polsce rodzi się przed terminem, czyli przed 37. tygodniem ciąży. Dzięki osiągnięciom neonatologii przeżywalność zbyt wcześnie urodzonych dzieci jest wysoka, jednak niektóre z nich wymagają wzmożonej opieki we wczesnym okresie niemowlęcym. Nieodłącznym elementem terapii – oprócz leczenia zespołów chorobowych, wspierania rozwoju niewykształconych układów – jest rehabilitacja, która wspiera ogólny rozwój wcześniaków.
Partnerem publikacji jest Bella Baby Happy, producent pieluszek SOFT & DELICATE przystosowanych specjalnie dla delikatnej skóry noworodków poniżej 2 kg
Problemy związane z przedwczesnym urodzeniem różnią się w zależności od tego, w którym tygodniu doszło do rozwiązania ciąży. Wcześniakami są wszystkie dzieci, które przyszły na świat po skończonym 22. tygodniu ciąży, a przed 37. tygodniem ciąży, niezależnie od masy urodzeniowej.
Na rozwój dzieci urodzonych przedwcześnie ma wpływ przede wszystkim tydzień urodzenia, masa urodzeniowa a także powikłania związane z wcześniactwem.
U dzieci, które przyszły na świat przed czasem mogą występować zaburzenia oddychania, zaburzenia pracy serca, niedojrzałość układu odpornościowego, pokarmowego oraz nerwowego.
Narażenie na wiele powikłań związanych z przedwczesnym porodem sprawia, że dzieci są hospitalizowane na oddziale intensywnej terapii, poddawane są stałemu monitorowaniu parametrów życiowych oraz mają zagwarantowany odpowiedni komfort cieplny.
Niezwykle istotna jest rehabilitacja wcześniaka, która ma na celu stymulować ciało dziecka i jego odruchy w taki sposób, aby jego rozwój przebiegał w sposób zbliżony do rozwoju dziecka urodzonego o czasie.
Rehabilitacja ma na celu także wyeliminować wszelkie nieprawidłowości związane z wcześniactwem (m.in. obniżone napięcie mięśniowe, ułożenie odgięciowe, zaburzony odruch ssania), a także pomóc dziecku przyswoić właściwe zachowania i odruchy.
Rehabilitacja wcześniaków podejmowana jest już w szpitalu. Za jej pierwszy etap uznaje się prawidłowe układanie noworodka przy użyciu odpowiednich gniazd, zwiniętych kocyków czy pieluszek - ma to wpływ na napięcie mięśniowe, które u wcześniaków jest osłabione, a zatem dziecko ma problem z prawidłową aktywnością.
Inną formą rehabilitacji jest kangurowanie noworodków, najlepiej przez rodziców. Kangurowanie to inaczej bliski kontakt "skóra do skóry", polegający na przytulaniu dziecka z mamą lub tatą. W trakcie kangurowania noworodek ułożony jest na nagiej klatce piersiowej rodzica, słuchając bicia serca i oddechu.
Kangurowanie odgrywa ważną rolę w rozwoju dziecka, bowiem wpływa na:
· spokojny sen - bicie serca jest dobrze znanym dźwiękiem dla dziecka, dlatego pozostawanie w kontakcie "skóra do skóry" z którymkolwiek z rodziców sprawia, że dziecko jest spokojniejsze i łatwiej mu zasnąć;
· redukcję stresu - każdy poród dla dziecka jest ogromnym stresem, który wpływa na ich pracę serca oraz poziom tlenu we krwi. Noworodki które zbyt wcześnie znalazły się w nowym środowisku, które są podłączone pod liczne aparatury - bardziej odczuwają ten stres. Bezpośredni kontakt "skóra do skóry" sprawia, że noworodek jest spokojniejszy, wyrównuje się akcja serca oraz poziom natlenowania krwi;
· komfort cieplny - ogrzewanie noworodka własnym ciałem zapewnia mu komfort cieplny i poczucie bezpieczeństwa;
· prawidłowy oddech - udowodniono, że kangurowanie ma istotne znaczenie w regulowaniu oddechu wcześniaków, także u tych, które wymagają tlenoterapii po urodzeniu;
· prawidłowy rozwój układu pokarmowego - noworodek ułożony na brzuchu, na klatce piersiowej mamy lub taty, jest mniej narażony na dolegliwości ze strony niedojrzałego układu pokarmowego. Pozycja ta wspiera pracę jelit i ułatwia przesuwanie się nadmiaru gazów w jelicie;
· pracę układu immunologicznego - bezpośredni kontakt z mamą lub tatą sprawia, że u noworodka dochodzi do naturalnej kolonizacji flory bakteryjnej, co usprawnia funkcjonowanie układu odpornościowego u wcześniaków.
Elementem rehabilitacji, która bezpośrednio ma wpływ na dalszy rozwój noworodków przedwcześnie urodzonych, jest nauka noszenia, układanie dziecka do snu, a następnie - jeśli wcześniak nie jest już karmiony sondą - nauka karmienia piersią, jeśli mama zdecydowała o takim sposobie karmienia.
Jedną z metod, jakiej poddawane są wcześniaki, jest rehabilitacja metodą Vojty. Czeski neuropediatra podzielił ją na część diagnostyczną i terapeutyczną. Początkowo oceniana jest motoryka spontaniczna dziecka oraz reakcje ułożeniowe ciała w przestrzeni. Rozpoznanie patologii i wczesne wdrożenie części terapeutycznej pozwoli na wypracowanie prawidłowych wzorców motoryki u dziecka.
Metoda Vojty polega na stymulowaniu ciała wcześniaka za pomocą ucisków odpowiednich punktów, wyzwalających prawidłowe odruchy neurologiczne. Dzięki temu mózg dziecka "uczy się", jak prawidłowo przekazywać informację do mięśni. Metoda ta jest bezbolesna dla dziecka i co ważne - jej kontynuacja jest możliwa w wykonaniu rodziców, w zaciszu domowym.
Metoda ta została zapoczątkowana przez fizjoterapeutkę oraz lekarza neurologa, a następnie była ona doskonalona. Terapia Bobath polega na ogólnej fizjoterapii dziecka, która ma na celu rozwijać i stymulować ośrodkowy układ nerwowy. Elementami tej metody są nie tylko ćwiczenia z wcześniakiem, ale także sposób noszenia, masażu i pielęgnacji dziecka.
Metoda Bobath ma na celu wpływać na napięcie mięśni, hamować nieprawidłowe odruchy niemowlęce, wyzwalanie naturalnych ruchów ciała dziecka oraz utrwalenie już zdobytych umiejętności.
Rehabilitacja prowadzona przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów jest istotna dla prawidłowego rozwoju wcześniaka, a w trakcie terapii rodzice uczą się jak na co dzień opiekować się i rehabilitować dziecko urodzone zbyt wcześnie. Rodzice mają za zadanie każdego dnia stymulować niemowlę do prawidłowego rozwoju poprzez noszenie, układanie, podnoszenie oraz karmienie. Są współterapeutami, którzy pozyskaną wiedzę w gabinetach specjalistów, wykorzystują w codziennym życiu.
Niezwykle istotne w rehabilitacji wcześniaków jest ich poczucie bezpieczeństwa oraz wsparcie, dzięki czemu ich stres związany ze zbyt wczesnym przyjściem na świat jest minimalizowany. Noszenie, kangurowanie, przytulanie, karminie piersią
W pierwszych miesiącach zauważalne są różnice w rozwoju i zdobywaniu nowych umiejętności przez dzieci wcześnie urodzone, jednak wdrożenie prawidłowej rehabilitacji sprawia, że w okolicy 8. miesiąca życia są równie sprawne jak rówieśnicy, a po 3. roku życia różnice są niezauważalne.
Partnerem publikacji jest Bella Baby Happy, producent pieluszek SOFT & DELICATE przystosowanych specjalnie dla delikatnej skóry noworodków poniżej 2 kg