Magnez - jakie objawy daje niedobór "pierwiastka życia"?

Wielu lekarzy na pytanie o pierwiastek niezbędny do życia, bez zastanowienia wskaże magnez. Lista funkcji, jakie pełni on w organizmie, jest bowiem imponująca. Zanim je wymienimy (skupimy się na tych najważniejszych, gdyż magnez uczestniczy nawet w 300 procesach biochemicznych), musimy przytoczyć kilka innych istotnych faktów.

Znaczna część magnezu znajduje się w tkance kostnej. Tylko 1 proc. magnezu mieści się poza komórkami, w tym we krwi. Dlatego podkreśla się, że niedobór może występować mimo prawidłowego stężenia, które wykaże badanie (prawidłowe stężenie magnezu w surowicy nie wyklucza bowiem niedoboru wewnątrzkomórkowego).

Prawidłowe stężenie magnezu w surowicy krwi mieści się w przedziale 0,65-1,2 mmol/l, gdzie mmol oznacza milimol, a l to nic innego jak litr. Zdrowa kobieta powinna dziennie dostarczać swojemu organizmowi ok. 300-320 mg. W przypadku mężczyzn zapotrzebowanie na magnez w ciągu dnia wynosi 400-420 mg. U dzieci (niebagatelne znaczenie ma wiek), kobiet w ciąży, osób chorych wymagana dawka będzie inna. 

Warto podkreślić, że magnez dostarczany jest organizmowi wraz z pożywieniem (zbilansowana dieta powinna w zupełności zapewnić nam jego wystarczającą ilość), natomiast narządem, który kontroluje i reguluje równowagę poziomu pierwiastka są nerki.

Teraz możemy przejść do funkcji magnezu. Magnez:

• bierze udział w przemianie węglowodanów, białek oraz tłuszczów;
• wspomaga układ odpornościowy;
• zmniejsza ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego - zaburzeń rytmu serca, miażdżycy, zawału;
• reguluje poziom cholesterolu;
• zmniejsza ryzyko cukrzycy;
• zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję;
• pełni istotną rolę w metabolizmie kości i gospodarce wapniowej;
• jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni, pomaga w leczeniu kontuzji;
• poprawia koncentrację i działanie mózgu;
• wpływa na prawidłowe działanie hormonów odpowiedzialnych za poziom stresu;
• wspomaga trawienie;
• łagodzi bóle menstruacyjne;
• przeciwdziała tworzeniu się kamieni w nerkach;
• reguluje pracę tarczycy;
• chroni organizm przed pierwiastkami toksycznymi, które mogą znajdować się w warzywach lub owocach;
• rozszerza drogi oddechowe, wspomagając tym samym leczenie astmy i zapalenia oskrzeli.
  
  

Jak już wspomnieliśmy, zbyt małe stężenie magnezu we krwi, poniżej prawidłowego zakresu, to hipomagnezemia. Na drugim biegunie, czyli kiedy mamy do czynienia z przedawkowaniem tego pierwiastka (jest to rzadkie zjawisko, którego przyczyną są głownie różne schorzenia), jest hipermagnezemia. Niedobór magnezu to stężenie poniżej 0,65 mmol/l.

Magnez dostarczamy organizmowi głównie w pożywieniu (bogate w magnez są chociażby: kakao, migdały, nasiona słonecznika, kasza gryczana, gorzka czekolada, orzechy laskowe czy ziemne, płatki owsiane). Zbyt uboga dieta i niedożywienie to więc jedne z głównych przyczyn niedoboru tego pierwiastka. Do tego dodajmy przewlekły alkoholizm (alkohol wypłukuje magnez z organizmu; takie właściwości ma również kawa).

Jak w przypadku innych cennych pierwiastków, zwiększona ich utrata może być spowodowana przez przyjmowanie niektórych leków, np. leków moczopędnych, leków hamujących wydzielanie kwasu w żołądku oraz preparatów przeczyszczających. 

Hipomagnezemia może być również wynikiem zaburzeń wchłaniania magnezu, za które odpowiadają np. celiakia, przewlekła biegunka, zapalenia jelit czy też stany po chirurgicznym usunięciu części jelita. Niedoczynność przytarczyc, a także wrodzone zaburzenie czynności cewek moczowych, ostre zapalenie trzustki czy kwasica metaboliczna także znajdują się na liście przyczyn niedoboru magnezu. 

Co ciekawe, zasoby magnezu, selenu, cynku, potasu czy witaminy C, E i tych z grupy B zmniejsza antykoncepcja hormonalna. Na niedobór magnezu wpływa też wzmożona aktywność seksualna. 

Do grupy osób, które są bardziej narażone na braki tego pierwiastka w organizmie, zalicza się: uczniów i studentów, osoby żyjące w ciągłym stresie, ciężko pracujących fizycznie oraz umysłowo, kobiety w ciąży i w okresie menopauzy.

Łagodny niedobór magnezu zwykle nie daje żadnych objawów. Jeśli jednak stężenie magnezu jest mniejsze niż ok. 0,5 mmol/l (przypomnijmy - prawidłowy poziom magnezu to 0,65-1,2 mmol/l), lub jeśli poziom magnezu bardzo szybko spada (np. w wyniku choroby), organizm szybko daje o tym znać.

Objawy niedoboru magnezu to:

• kołatanie serca, uczucie niemiarowego bicia serca,
• osłabienie mięśni, skurcze mięśni,
• drętwienie i mrowienie kończyn,
• nieprawidłowości w badaniu EKG,
• zaburzenia gospodarki elektrolitowej,
• zmęczenie, brak energii,
• bóle i zawroty głowy,
• migreny,
• zaburzenia snu,
• problemy z koncentracją, pamięcią,
• rozdrażnienie,
• wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• drganie powieki,
• w ciężkich przypadkach: napady drgawek oraz zaburzania świadomości.
  
  

Musimy zaznaczyć, że za typowe objawy niedoboru magnezu uważa się te, które wyróżniliśmy. Pozostałe symptomy łączone są z tą przypadłością, jednak uważane są za niespecyficzne - nie udowodniono jednoznacznie, że ich przyczyną jest niedobór magnezu (mogą być np. wynikiem anemii).

Zmiana diety oraz przyjmowanie suplementów pomagają szybko uporać się z wymienionymi wyżej dolegliwościami. Ważna jest regularność. Zacznij jednak od zmiany w sposobie żywienia, zanim zdecydujesz się na suplementy czy leki. Jeśli postawisz na drugą opcję - skonsultuj się z lekarzem. Suplementacja na własną rękę może mieć negatywne skutki.

Szacuje się, że hipomagnezemia dotyczy ok. 10 proc. Polaków. 

IRz

Polecamy również: 

Czy "witaminę słońca" brać w lecie?

Pięć czynników, które wypłukują magnez z organizmu

Gdzie szukać najważniejszych witamin?