Spis treści:
- Czym jest kalendarz szczepień?
- Ominięcie szczepienia - co zrobić?
- Czy można odmówić szczepienia?
- Aktualizacja szczepień - tabela
Czym jest kalendarz szczepień?
Program szczepień ochronnych bywa nazywany także kalendarzem szczepień. To nic innego niż plan, który mówi o tym, kiedy i jakie szczepienia powinno się podać dziecku i dorosłemu z podziałem na szczepienia obowiązkowe i zalecane. Jest dopracowywany w taki sposób, aby zapewnić jak największą ochronę przed groźnymi chorobami oraz ich powikłaniami.
Ominięcie szczepienia - co zrobić?
Co w sytuacji, jeśli opuści się któreś ze szczepień? Nic straconego - można, a nawet należy je jak najszybciej nadrobić, a w sytuacji, gdy opuszczenie szczepienia było spowodowane obecnością przeciwwskazań, należy porozmawiać z lekarzem o tym, czy szczepienie będzie możliwe po ich ustąpieniu.
Czy można odmówić szczepienia?
Co prawda, pacjent ma prawo do odmowy wykonania szczepienia i lekarz, po poinformowaniu go o potencjalnych następstwach zdrowotnych, nie poda szczepionki. Jednak brak szczepienia wiąże się z mniejszą odpornością na choroby, a w przypadku obowiązkowych szczepień u dzieci także z ewentualnymi konsekwencjami prawnymi (grzywną).
Jeśli chodzi o osoby niepełnoletnie, odpowiedzialność za szczepienia ochronne spoczywa na rodzicach. W przypadku najmłodszych opiekunowie powinni wziąć pod uwagę jeszcze jeden aspekt: niektóre żłobki lub przedszkola odmawiają przyjęcia niezaszczepionych dzieci ze względu na ryzyko dla innych podopiecznych. Poza tym na dalszych etapach życia, np. w niektórych miejscach pracy, warunkiem zatrudnienia może być okazanie książeczki szczepień.
Aktualizacja szczepień - tabela
Poniżej przedstawiamy aktualizacje związane ze szczepieniami ochronnymi, wprowadzone od 2025 roku.
Szczepienie | 2024 rok | 2025 rok |
|---|---|---|
Szczepienie przeciw krztuścowi | Brak darmowego szczepienia dla kobiet w ciąży. | Od 15 października 2024 r. dostępne bezpłatne szczepienie dla kobiet w ciąży w POZ.¹ |
Szczepienie przeciw mPox (małpia ospa) | Nieobecne w programie. | Wprowadzenie szczepienia dla grup ryzyka.² |
Szczepienia przeciwko RSV | Brak zaleceń. | Nowe zalecenia dla określonych grup ryzyka.³ |
Szczepienie poekspozycyjne | Standardowe procedury. | Ułatwienie kwalifikacji do szczepień np. przeciw wściekliźnie w sytuacjach kryzysowych.⁴ |
Szczepienia przeciw HPV | Bezpłatne dla dziewcząt i chłopców w wieku 9-14 lat. | Kontynuacja programu, dla osób urodzonych w 2010 roku szczepienie musi być rozpoczęte do końca 14. roku życia (z zachowaniem dwudawkowego schematu). |
Szczepionka na półpasiec | Refundacja 50 proc. dla osób powyżej 65. roku życia ze zwiększonym ryzykiem zachorowania. | Refundacja 100 proc. dla osób powyżej 65. roku życia ze zwiększonym ryzykiem zachorowania i refundacja 50 proc. dla osób powyżej 18. roku życia ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.⁵ |
¹ Refundacja dotyczy szczepionki dTpa (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca) i nie jest potrzebna recepta. Zalecana jest kobietom w ciąży po ukończeniu 27. do 36. tygodnia ciąży lub jeśli ciąża jest zagrożona porodem przedwczesnym - po ukończeniu 20. tygodnia ciąży. Szczepienie jest realizowane i udostępniane przez POZ, do którego zapisana jest ciężarna.
² Zwiększono dostępność szczepionek, rozszerzono grupy uprawnione do otrzymania refundowanej szczepionki (np. o osoby planujące podróże do krajów, gdzie występuje aktywne przenoszenie wirusa). Zalecany schemat to dwie szczepionki w odstępie 28 dni. Zostały także uproszczone procedury dotyczące sytuacji kryzysowych, takich jak epidemia - szybszy dostęp do szczepień w przypadku epidemii.
³ Refundacją zostały objęte szczepienia dla kobiet w ciąży między 32. a 26. tygodniem ciąży i dla osób powyżej 60. roku życia. Dla osób w wieku 60-64 lat z chorobami przewlekłymi szczepienie na RSV jest refundowane w 50 proc. Dostępne są dwie szczepionki: Abrysvo (Pfizer) zarejestrowana do stosowania u ciężarnych i osób od 60. roku życia oraz Arexvy (GSK) zarejestrowana do stosowania u dorosłych od 60. roku życia.
⁴ Kwalifikacja do szczepienia poekspozycyjnego w dalszym ciągu jest przeprowadzana przez lekarza specjalistę chorób zakaźnych, ale uproszczone zostały procedury kwalifikacji, szczególnie w sytuacjach kryzysowych, takich jak np. powodzie, klęski żywiołowe.
⁵ Refundacja dotyczy szczepionki Shingrix. Zwiększone ryzyko zachorowania jest definiowane jako obecność jednej z wymienionych chorób: cukrzycy, przewlekłej choroby płuc, przewlekłej choroby serca, przewlekłej niewydolności nerek, jatrogennej immunosupresji (np. w wyniku przyjmowania leków immunosupresyjnych), po przeszczepie narządu, wrodzonego lub nabytego niedoboru odporności, zakażenia wirusem HIV, białaczki, choroby Hodgkina, szpiczaka mnogiego, uogólnionej choroby nowotworowej, łuszczycy, łuszczycowego zapalenia stawów, nieswoistego zapalenia jelit, reumatoidalnego zapalenia stawów, tocznia układowego, stwardnienia rozsianego, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa.
Na koniec należy wspomnieć o jednej sytuacji, w której szczepienie może być przeprowadzone bez zgody pacjenta: chodzi o osobę chorą na chorobę szczególnie zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób.
CZYTAJ TAKŻE:
Nowe badanie w trakcie bilansu sześciolatka. Wykryje groźną chorobę
Wiadomo, z jakiego powodu Polacy najczęściej biorą L4. ZUS opublikował nowy raport
Rządowy program szansą dla wielu par. Trzeba spełnić określone kryteria
