Takie zmiany na skórze u dorosłego to sygnał alarmowy. Szwankują hormony lub metabolizm

Trądzik jest jednym z najpowszechniejszych problemów dermatologicznych. Definiuje się go jako chorobę zapalną skóry o charakterze nawrotowym. Na skórze pojawiają się wykwity i zaczerwienienia, przy czym u dorosłych koncentrują się raczej w obszarze żuchwy, szyi, brody i ust. W przeciwieństwie do trądziku młodzieńczego ten występujący u dorosłych przeważnie zostawia po sobie blizny, bruzdy lub przebarwienia.

O sposobach walki z tą przypadłością słyszy się już nie tylko z reklam środków kosmetycznych. Przybywa osób, które w mediach społecznościowych dzielą się swoimi zmaganiami. Takie działania przyczyniają się do oswajania społeczeństwa z tą dolegliwością, ale i stanowią duże wsparcie dla osób, które cierpią z jej powodu.

Trądzik nie jest chorobą o jednolitym profilu objawów. Na podstawie różnic w obrazie klinicznym dermatolodzy wyodrębniają kilka typów schorzenia:

• trądzik pospolity - to przewlekła choroba zapalna dotycząca gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych. Aż 90 proc. wykwitów lokalizuje się na twarzy, przybierając postać zaskórników, otwartych lub zamkniętych, albo grudek, torbieli i krost;
• trądzik krostkowy - poza zaskórnikami, tzn. zmianami skórnymi traktowanymi jako najłagodniejsze z możliwych, na ciele pacjentów pojawiają się niewielkie krostki przypominające kaszkę. Bardzo ważne jest, aby powstrzymać się od ich wyciskania, ponieważ grozi to zakażeniem bakteryjnym i rozwojem stanu zapalnego;
• trądzik zaskórnikowy - uważany jest za najłaskawszą z postaci choroby. Uwidacznia się jako czarne kropki na brodzie, nosie i czole, czyli w tzw. strefie T. Zaskórniki są konsekwencją nadmiernej produkcji łoju i zalegania sebum w porach, które po kontakcie z powietrzem zmienia zabarwienie;
• trądzik grudkowaty - najczęściej występuje u młodych chłopców, co nie znaczy, że nie dotyka również dorosłych. Rozpoznaje się go na podstawie obecności wypukłych i widocznych gołym okiem zmian wystających poza powierzchnię skóry przynajmniej o 1 cm;
• trądzik hormonalny - charakteryzuje się znaczną dynamiką zmian stanu skóry. W kilkanaście godzin cera z nieskazitelnej, potrafi przeistoczyć się w grudkowatą. Jak sama nazwa wskazuje, ten typ trądziku prowokowany jest przez zaburzenia w poziomie hormonów, zatem dotyczy przede wszystkim kobiet w ciąży, cierpiących na PCOS, będących w okresie okołomenopauzalnym lub bezpośrednio przed menstruacją;
• trądzik różowaty - szacuje się, że z jego powodu cierpi ok. 2 proc. populacji, przy czym dotyka przede wszystkim dorosłych w wieku 25-35 lat oraz 45-55 lat. Manifestuje się zaczerwienieniem strefy T, a nieleczony może ulegać zaostrzeniu, przeistaczając się w zwłóknienia i obrzęki.

Za trądzik u dorosłych odpowiadają zaburzenia w funkcjonowaniu gruczołów łojowych, znaczne pogrubienie warstwy rogowej ich ujść, a także kolonizacja przez bakterię Cutibacterium acnes. Pewną rolę w zwiększaniu ryzyka zapadnięcia na tę chorobę skóry odgrywają również czynniki genetyczne, jednak najważniejsze znaczenie przypisuje się dysfunkcjom hormonalnym, które ulegają pogłębieniu przez stres i złe nawyki żywieniowe. 

Etiologia hormonalna trądziku tłumaczy również powód, dla którego to kobiety częściej go doświadczają. To kobiety narażone są na sytuacje, w których dochodzi do wahań hormonalnych, np.

• w okresie okołomiesiączkowym,
• w ciąży i po urodzeniu dziecka,
• po zaprzestaniu przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych,
• w czasie premenopauzy i menopauzy.

Nerwowy styl życia sprzyja wyrzutom kortyzolu, co skutkuje nadmierną produkcją łoju. Ten, nie mogąc swobodnie wydostawać się poza skórę, zmienia się w wykwity. Ponadto wydzielana przez podwzgórze kortykoliberyna, mająca pobudzać nadnercza do wydzielania kortyzolu, stymuluje syntezę cytokin prozapalych. Jeśli stres się przedłuża, nadnercza uwalniają androgeny dodatkowo aktywujące gruczoły łojowe, co jeszcze bardziej nasila trądzik.

Dla rozwoju trądziku nie bez znaczenia jest także spożywanie dużej ilości przetworzonych pokarmów, ubogich w mikroelementy i witaminy, za to zawierających dużo trójglicerydów. Szkodliwe są także słodycze, czyli produkty o wysokim indeksie glikemicznym (IG). Dostarczanie do organizmu pożywienia o znacznych wartościach IG sprzyja wydzielaniu hormonów androgenowych poprzez stymulację IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu typu 1). Hormony androgenowe wpływają na nadmierną produkcję sebum i powodują rozwój zmian trądzikowych. Do produktów uznawanych za mogące intensyfikować stan zapalny należą: mleko i produkty mleczne, fast foody, tłuste mięsa, słone przekąski i ostre dania.  

Trądzik wieku dorosłego jest charakterystyczny głównie dla kobiet, co nie oznacza, że nie dotyka również mężczyzn. Mimo że u panów nie pojawia się tak często, jego przebieg może być znacznie cięższy. 

Podobnie jak u pań za rozwój dermatozy odpowiadają: czynniki genetyczne, zaburzenia hormonalne, złe nawyki żywieniowe i przewlekły stres, aczkolwiek wiele przypadków trądziku u mężczyzn spowodowanych jest również przez uszkodzenia mechaniczne. Do wspomnianych uszkodzeń dochodzi najczęściej podczas golenia, kiedy to powstają niewielkie zadrapania na skórze twarzy. Ta codzienna czynność sprzyja przenoszeniu w głąb skóry baterii, zwłaszcza jeśli wielokrotnie korzysta się z nieoczyszczonych narzędzi. Niedoskonałości rozwijają się także przez używanie słabej jakości produktów do pielęgnacji i mycie twarzy samym mydłem.

Trądzik u dorosłych wymaga leczenia dermatologicznego, ponieważ stosowanie preparatów dostępnych w aptece rzadko przynosi zauważalną poprawę. Leczenie trądziku u dorosłych zazwyczaj ma charakter zewnętrzny. Najczęściej stosuje się środki o działaniu miejscowym w postaci kremów, maści lub roztworów. Leki na trądzik dorosłych charakteryzują się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwłojotokowymi, przeciwbakteryjnymi i keratolitycznymi. Lekarz zwykle przepisuje pacjentowi środki zawierające: retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu lub kwas salicylowy. 

Brak spodziewanych rezultatów po zastosowaniu tych preparatów jest przesłanką do wdrożenia doustnej terapii farmakologicznej polegającej na stosowaniu np. antybiotyków (zwykle z grupy tetracyklin), ewentualnie tabletek antykoncepcyjnych. 

Należy przygotować się na to, że trądzik jest chorobą, z którą walka wymaga znacznej determinacji, a leczenie może trwać wiele miesięcy, podczas których choroba może ulegać zaostrzeniom i remisji.

CZYTAJ TAKŻE: 

Działa na trądzik i zaskórniki. Pytaj w aptece o maść z nadtlenkiem benzoilu

Soda oczyszczona to dobry sposób na trądzik? 

Trzy sprawdzone sposoby na walkę z trądzikiem