Półpasiec: Ostra choroba zakaźna. Jak się objawia? Jak ją leczyć?

Ospę wietrzną przeszedł w dzieciństwie niemal każdy. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że po chorobie wywołujący ją wirus pozostaje w komórkach układu nerwowego w stanie latencji, czyli uśpienia. U niektórych, a głównie u osób z upośledzoną odpornością oraz osób starszych (powyżej 50. roku życia), może się reaktywować i prowadzić do rozwoju półpaśca. Dolegliwość wystąpić może także wskutek kontaktu z osobą chorą na ospę wietrzną.

U dzieci półpasiec to rzadkie schorzenie. Jeżeli już jednak występuje, to najmłodsi przechodzą go dużo łagodniej niż dorośli. Ryzyko powikłań też jest u nich dużo niższe niż u starszych chorych.

Od osoby chorej na półpasiec półpaścem nie można się zarazić. Poprzez bezpośredni kontakt z pęcherzami skórnymi chorego, a dokładniej z płynem w nich występującym, i w sytuacji, gdy dana osoba nie była szczepiona przeciw ospie lub nie przeszła jej w dzieciństwie, może dojść do zarażenia, ale wirusem ospy wietrznej.

Chorzy na półpaśca przestają zarażać, gdy pęcherze wywołane chorobą zamieniają się w strupy.

Półpaśca przechodzi się raz. W przypadku jego ponownego wystąpienia, jak zaznaczają lekarze, należy wykonać badania, które wykluczą występowanie innych poważnych chorób, takich jak np. nowotwór.

A od czego półpasiec się zaczyna?

Pierwsze objawy półpaśca nie są zbyt charakterystyczne, można je pomylić chociażby z przeziębieniem. Należą do nich:

• ogólne osłabienie, uczucie rozbicia,
• bóle stawów,
• bóle głowy,
• senność,
• podwyższona temperatura,
• nadwrażliwość na światło,
• nadwrażliwość na dotyk,
• dreszcze.
  
  

Z czasem chory będzie skarżył się także na:

• ostry ból po jednej stronie ciała,
• pieczenie,
• swędzenie,
• mrowienie,
• drętwienie.
  
  

Po upływie kilku dni w obrębie dermatomu - obszaru ciała unerwianego przez jeden nerw czuciowy (półpasiec zwykle obejmuje jeden do trzech dermatomów) pojawia się rumień i wysypka w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem.

Przez kolejne dni wysypka będzie się rozrastać - zmiany na skórze pojawią się w skupiskach, co warto zaznaczyć - po jednej stronie ciała, nie przekraczając jego środkowej linii (stąd też wywodzi się nazwa choroby). Najczęściej spotkamy je na tułowiu, głowie oraz twarzy, rzadko na kończynach. Półpasiec może jednak przebiegać i bez charakterystycznej wysypki. Po okresie od siedmiu do 10 dni zmiany przeobrażają się w strupy, które później odpadają, pozostawiając po sobie przebarwienia lub blizny. 

Wysypka, jak wskazują lekarze, powinna zniknąć po około 2-4 tygodniach.

Wyróżnia się kilka rodzajów półpaśca:

- półpasiec oczny - występuje u ok. 10-25 proc. chorujących pacjentów. W tej postaci półpasiec atakuje gałązki nerwu trójdzielnego (nerw przewodzący bodźce czuciowe z twarzy i głowy) i wywołuje ból oka i jego okolic. Na skórze wokół oczodołu, na powiekach i czole pojawia się wysypka. Półpasiec oczny odpowiada również za owrzodzenia na rogówce, które mogą prowadzić nawet do ślepoty;

- półpasiec uszny - inaczej zespół Ramsaya Hunta. W tym przypadku mamy do czynienia z wysypką na skórze małżowiny usznej, a także w przewodzie słuchowym i błonie bębenkowej. Pacjent skarży się na silne bóle ucha, szumy uszne oraz zaburzenia słuchu. Ofiarą półpaśca w tej postaci może paść nerw twarzowy;

- półpasiec rozsiany (inaczej uogólniony) - dlatego rozsiany, gdyż zmiany na skórze są rozsiane po całym tułowiu;

- półpasiec krwotoczny - to ciężka postać choroby, która objawia się wylewami krwi do skóry;

- półpasiec zgorzelinowy - w tym wypadku na skórze mogą powstać zgorzelinowe owrzodzenia.

Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym lepiej.

W leczeniu półpaśca stosuje się przede wszystkim leki przeciwwirusowe zawierające np.: acyklowir, famcyklowir czy walacyklowir. Wspomagająco podaje się również leki antyhistaminowe i przeciwbólowe (ból przy półpaścu jest bowiem bardzo dokuczliwy; w przypadku silnego bólu lekarz zastosuje zastrzyk znieczulający).

Na zmiany skórne stosuje się środki chłodzące, balsamy, zimne okłady i miękkie opatrunki, które nie przywierają do skóry. Należy uważać, by nie naruszyć pęcherzy. Z tego powodu dla chorych na półpaśca zalecana jest także luźna odzież.

W okresie leczenia półpaśca radzi się, by pozostać w domu. Chorzy rzadko wymagają hospitalizacji.

Po ustąpieniu zmian skórnych u kilkudziesięciu procent chorych powyżej 50. roku życia i u takiego samego odsetka osób o upośledzonej odporności występuje silny ból zwany neuralgią popółpaścową (ogranicza się on zwykle do obszaru, na którym występowały zmiany chorobowe, i może dokuczać nawet przez kilka lat). Po przechorowaniu półpaśca mogą pojawić się również m.in. zaburzenia słuchu, pogorszenie ostrości widzenia lub utrata wzroku, porażenie nerwów czaszkowych i obwodowych czy neuropatie ruchowe.

Na powikłania narażone są przede wszystkim osoby starsze i zwlekające z rozpoczęciem leczenia. 

IRz