Nietypowe zapalenie stawów. Przyczyną może być bakteryjne zakażenie

Reaktywne zapalenie stawów (dawniej nazywane zespołem Reitera) to choroba zapalna, która obejmuje jeden lub kilka stawów oraz ich przyczepy ścięgniste, a także kręgosłup. Atakuje asymetrycznie, zazwyczaj stawy kończyn dolnych. Najczęściej chorują osoby między 20. a 40. rokiem życiem. Aż 15 razy częściej reaktywne zapalenie stawów diagnozuje się u mężczyzn niż u kobiet. Schorzenie zalicza się do tej samej grupy, w której znajduje się łuszczycowe zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie kręgosłupa. Zapalenie stawów ma charakter nieropny, a poprzedzony jest bardzo częstą infekcją. Stąd wniosek, że schorzenie ma podłoże autoimmunologiczne. 

Przyczyny reaktywnego zapalenia stawów nie zostały jednoznacznie określone, ale główną rolę odgrywają dwa czynniki - infekcyjny i genetyczny. Schorzenie najczęściej występuje wkrótce po infekcji bakteryjnej układu pokarmowego lub moczowo-płciowego (a także układu oddechowego, ale znacznie rzadziej). Najprawdopodobniej uaktywniają je bakterie takie jak: Salmonella, Shigella, Campylobacter, Chlamydia trachomatis czy Ureaplasma ureaylyticum.  

Czynnik genetyczny związany jest z obecnością antygenu HLA B27, który odpowiada za rozróżnianie własnych komórek organizmu od antygenów ciał obcych, np. szkodliwych drobnoustrojów. Badania potwierdziły, że obecność tego antygenu znacznie zwiększa ryzyko schorzeń autoimmunologicznych. Mechanizm jego działania nie został odkryty, ale zapewne ma znaczący wpływ na rozwój choroby. Antygen HLA B27 występuje aż u 60-80 proc. chorych na reaktywne zapalenie stawów. Szacuje się, że jego obecność zwiększa ryzyko zachorowania na tę chorobę aż 50 razy w stosunku do osób, które go nie posiadają.  

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów reaktywnego zapalenia stawów jest czas jego wystąpienia - ok. 6 tygodni po przebytej wcześniej infekcji układu pokarmowego lub moczowo-płciowego. Warto jednak wiedzieć, że pierwotne zakażenie może mieć charakter skąpo objawowy lub bezobjawowy. Najbardziej charakterystyczne objawy reaktywnego zapalenia stawów to: 

• zapalenie jednego lub kilku stawów (niesymetryczne) objawiające się nasilającym się bólem i opuchlizną, a także zaczerwienieniem skóry i większą ciepłotą w obrębie stawu. Najczęściej obserwuje się zapalenie stawu kolanowego lub skokowego, a także nadgarstka lub stawów międzypaliczkowych dłoni; 
• zapalenie przyczepów ścięgnistych, czyli bóle pięt i łokcia (objawy łokcia tenisisty); 
• zapalenie kręgosłupa - bóle w dole pleców i w okolicach pośladków; 
• stany zapalne narządu wzroku - najczęściej spojówek, ale też rogówki i tęczówki; 
• objawy grypopodobne - gorączka, osłabienie, dreszcze. 

Obecność antygenu HLA B27 przyczynia się do cięższego przebiegu choroby oraz częstszych dolegliwości ze strony kręgosłupa i narządu wzroku. 

Do rzadszych objawów reaktywnego zapalenia stawów zalicza się zapalenie cewki moczowej lub pęcherza moczowego, stan zapalny jelit (biegunki, bóle brzucha), powikłania w układzie krążenia (np. zapalenie mięśnia sercowego); zmiany na błonach śluzowych, skórze i paznokciach (np. wysypka i łuszczenie się skóry na podeszwach pięt).  

Nagłe i nasilające się bóle stawów zawsze należy skonsultować z lekarzem. W przypadku wystąpienia objawów grypopodobnych i osłabienia, a także silnego bólu oka i zaburzeń wzroku należy to zrobić pilnie. Diagnostyka obejmuje wywiad z pacjentem - kluczowe jest podanie informacji o ewentualnych przebytych wcześniej zakażeniach. Zwłaszcza jeśli obejmowały one układ pokarmowy (biegunka, wymioty), moczowy (ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, parcie na pęcherz) lub płciowy (wydzielina, świąd i ból w okolicach intymnych). 

Konieczne jest wykonanie szeregu badań, takich jak: OB, CRP, morfologia, badania serologiczne krwi, badania bakteriologiczne stolca i moczu, a także badanie na obecność antygenu HLA B27. Niezbędne są również badania obrazowe: rtg i usg stawów objętych stanem zapalnym. Czasem lekarz zleca również wykonanie rezonansu magnetycznego.  

Leczenie uzależnione jest od stanu ogólnego pacjenta, stopnia zaawansowania choroby i występujących objawów. Najczęściej pacjentom podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. W cięższych przypadkach konieczne może być krótkotrwałe włączenie glikokortykosteroidów. Brak poprawy może być przyczyną włączenia leków reumatologicznych lub biologicznych. Pacjenci są również zobligowani do ograniczenia aktywności fizycznej, a po ustąpieniu objawów do uczęszczania na fizjoterapię.  

Źródło: 

www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/142790,reaktywne-zapalenie-stawow-zespol-reitera 

www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup-kosci-stawy/reaktywne-zapalenie-stawow-przyczyny-objawy-i-leczenie-aa-Qjmf-xfV3-TRTQ 

Czytaj także: 

Zaczyna się zmianami na skórze. Co trzeba wiedzieć o zakażeniu gronkowcem?

Pojawia się jeszcze w trakcie lub już po grypie. Tak objawia się grypowe zapalenie płuc

Zespół Guillaina-Barrégo. Poważne powikłanie zwykłej infekcji