Gdy twój mózg jest zmęczony, nie masz siły i chęci do działania
"Gdyby mi się chciało, tak jak mi się nie chce" - być może to zdanie często pojawia się w twoich myślach. A może ktoś bez przerwy zarzuca ci lenistwo, bo po pracy nie masz już na nic siły? Naukowcy przeprowadzili eksperyment i donoszą, że to, czy w danym momencie mamy siły i chęci do wykonania bardziej absorbującej czynności, zależy od tego, jak bardzo zmęczony jest nasz mózg. Sygnały o tym świadczące zaobserwowano w płatach czołowych badanych.
Po powrocie do domu po długim dniu pracy stwierdzasz, że przydałoby się posprzątać. Próbujesz, ale bezskutecznie - nic nie liczy się bardziej od odpoczynku. Potrzebujesz nicnierobienia. Ostatecznie uznajesz, że sprzątanie w tym momencie nie jest warte zachodu i kładziesz się na kanapie.
Działania mózgu, które odpowiadają za tego typu sytuacje (kiedy uznajemy coś za warte wysiłku, a kiedy nie) są znane badaczom. Jednak rola zmęczenia w tym procesie pozostawała tajemnicą. Do teraz.
Zespół naukowców z Oxfordu i University of Birmingham donosi, że zmęczenie rzeczywiście ma szkodliwy wpływ na motywację. Jedno z przeprowadzonych przez nich doświadczeń wykazało, że ludzie zmęczeni są mniej skłonni do pracy lub wkładania w coś prawdziwego wysiłku, niezależnie od nagrody. Zaskakujące? Nie. Ale autorzy badania, które opublikowano na łamach "Nature Communications", informują, że u badanych odkryto dwa różne rodzaje zmęczenia w różnych obszarach mózgu. Mowa o zmęczeniu krótkotrwałym, które zwykle ustępuje po krótkim odpoczynku, oraz o zmęczeniu długotrwałym, które skutecznie zabija motywację i nie ustępuje po krótkiej przerwie.
Jak wyglądało doświadczenie? Badacze poprosili łącznie 36 młodych, zdrowych uczestników o wykonanie zadania komputerowego, w które musieli włożyć wysiłek fizyczny (zadanie obejmowało wykorzystanie siły uchwytu do ściskania urządzenia), aby wygrać pieniądze. Każda osoba ukończyła ponad200 rund. Za każdym razem pytano ją, czy chce pracować i tym sposobem zarabiać więcej, czy odpoczywać i zarabiać mniej.
Naukowcy opracowali model matematyczny, aby określić, jak bardzo dana osoba może odczuwać zmęczenie w dowolnym momencie eksperymentu, oraz by ustalić, jak bardzo zmęczenie może dyktować decyzje dotyczące pracy lub odpoczynku. Następnie prognozy modelu matematycznego porównano z odczytami aktywności mózgu badanych w czasie rzeczywistym.
Uczestnicy badania byli mniej skłonni do podejmowania się jakichkolwiek działań, jeśli ich mózg wysyłał sygnały świadczące o zmęczeniu długotrwałym (możliwość zarobku nie motywowała ich do wysiłku). Inaczej było, kiedy badanym towarzyszyło krótkotrwałe zmęczenie. To obszar mózgu zwany prążkowiem brzusznym sygnalizował, jak bardzo zmęczenie wpływa na motywację ludzi do dalszej pracy. Kluczem do sił i chęci do pracy jest więc poziom wypoczęcia naszego mózgu - podkreślają eksperci.
Naukowcy uważają, że ich odkrycie może wpłynąć w przyszłości m.in. na wyniki uzyskiwane przez sportowców. Może również pomóc osobom, które zmagają się z chronicznym zmęczeniem.
IRz
Czytaj także:
Nowy, nieinwazyjny sposób wykrywania guzów mózgu
