U kobiet są diagnozowane zdecydowanie częściej. Na liście alzheimer, osteoporoza czy RZS

Skąd powszechne przekonanie, że choroby tarczycy to kobiecy problem? Stąd, że kobiety chorują zdecydowanie częściej. Jak wskazują specjaliści - pięć razy częściej niż mężczyźni. To głównie u kobiet diagnozuje się niedoczynność tarczycy (to najczęstsze zaburzenie czynności tarczycy) czy jej nadczynność, a także inne choroby dotyczące tego gruczołu, w tym nowotwory. Lekarze zauważają, że kobiety m.in. podlegają znacznie większym wpływom hormonalnym niż mężczyźni, a wpływ na czynność i morfologię tarczycy mają choćby takie czynniki jak menstruacja, antykoncepcja i ciąża.

Choroby tarczycy wykrywane są u osób w każdym wieku. U kobiet nie tylko częściej, ale też wcześniej, bo panie lepiej niż panowie dbają o swoje zdrowie (choć i w tej grupie proces diagnostyczny bywa czasochłonny). Mężczyźni często są diagnozowani zbyt późno, bo, jak zwracają uwagę lekarze, częściej bagatelizują niepokojące objawy i odkładają wizytę lekarską.

Osteoporoza, choroba milionów złamań, dotyka na świecie ponad 22 proc. kobiet i niewiele ponad 6 proc. mężczyzn powyżej 50. roku życia. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ok. 2,1 mln osób po 50. roku życia, z czego 1,7 mln to kobiety. Większość o chorobie nie wie i możliwe, że dowie się o niej dopiero, gdy dojdzie do złamania kości (osteoporoza nie daje dolegliwości bólowych, dopiero złamanie objawia się bólem). Każdego roku w naszym kraju dochodzi do ok. 120 tys. złamań, których przyczyną jest właśnie osteoporoza.

Osteoporoza pierwotna, będą konsekwencją starzenia się układu szkieletowego, występuje najczęściej. Dlaczego z jej powodu cierpią przede wszystkim kobiety?

"Ubytek minerałów występuje zarówno u kobiet jak i mężczyzn, ale u kobiet proces ten jest szybszy. Kości kobiet w ciągu życia tracą 45-50 proc. swej masy kostnej, podczas gdy kości mężczyzn ok. 30 proc. Sytuację kobiet pogarsza jeszcze fakt, że ich maksymalna, szczytowa masa kości jest niższa o 10-20 proc. w stosunku do mężczyzn" - zwracają uwagę eksperci Polskiego Portalu Osteoporozy (PPO) powołanego przez Polskie Towarzystwo Osteoartrologii (PTOA) przy współpracy z Zakładem Chorób Kości i Stawów Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. W okresie menopauzy kobieta może tracić nawet 4-7 proc. masy kostnej rocznie (ustaje dobroczynne działanie estrogenów na tkankę kostną).

Migrena to nie fanaberia, to jedno z najczęściej występujących schorzeń neurologicznych. Cechuje się napadami bólu głowy o umiarkowanym lub dużym natężeniu, którym towarzyszą takie objawy jak nadwrażliwość na światło i dźwięki oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe jak nudności i wymioty. American Migraine Foundation wskazuje, że na całym świecie na migrenę cierpi ponad miliard ludzi. Trzy razy częściej chorują kobiety, zwłaszcza między 30. a 50. rokiem życia. Mówi się nawet, że migrena jest kobietą. To jedno z tych schorzeń, które mają duży wpływ na życie pacjenta i w znacznym stopniu obniżają jego zdolność do normalnego, codziennego funkcjonowania. W Polsce na migrenę choruje ponad 4 mln osób.

Dokładna przyczyna migreny pozostaje nieznana. Obecnie uznaje się, że w jej powstawaniu biorą udział czynniki neuronalne oraz naczyniowe. Do czynników wyzwalających napad migreny zalicza się m.in. stres, zmiany hormonalne, spożywanie niektórych pokarmów, a także niedobór snu.

U kobiet, jak wykazano, ataki migreny mogą mieć związek z wahaniami stężenia estrogenów oraz zmianami stosunku poziomu estrogenów do progesteronu. Zarówno miesiączka, ciąża, menopauza, jak i stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej mogą wpływać na występowanie migreny.

Problemy z zapamiętywaniem nowych informacji, wielokrotne zadawanie tych samych pytań, trudności w odnajdywaniu słów, trudności w ocenie sytuacji, drażliwość, obojętność, apatia - to mogą być sygnały choroby Alzheimera. Według Polskiego Stowarzyszenia Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera w Polsce z otępieniem żyje ponad 500 tys. osób, w tym ponad 300 tys. cierpi na chorobę Alzheimera. Szacuje się, że na całym świecie choroba ta dotyczy 39 mln ludzi (w 2050 roku, jak twierdzą specjaliści będzie ich trzykrotnie więcej). Większość, aż dwie trzecie chorych, to kobiety.

Wiek jest najważniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera. A kobiety żyją dłużej niż mężczyźni. Jak jednak podkreślają naukowcy, nawet wśród osób w tym samym wieku kobiety są bardziej narażone na zachorowanie niż mężczyźni, dlatego nie tylko o wiek musi tu chodzić.  

W procesie rozwoju choroby Alzheimera rolę odgrywa również genetyka. Jak się wskazuje, chociaż mężczyźni i kobiety mają takie samo prawdopodobieństwo posiadania genu ApoE4, jego wpływ na ryzyko demencji wydaje się być większy u kobiet niż u mężczyzn. Przyczyny tej różnicy nie są w pełni zrozumiałe.

Kobiety i mężczyźni to też różne doświadczenia w ciągu całego życia - niektóre z nich są spowodowane różnicami w biologii, inne są związane z takimi obszarami jak edukacja, praca i styl życia. Wiele z nich ma wpływ na ryzyko demencji - podkreślają naukowcy.

Badacze zwracają uwagę chociażby na zmiany zachodzące w ciele kobiety w okresie menopauzy. Wyniki badań sugerują, że kobiety w średnim wieku mogą być bardziej narażone na rozwój choroby z powodu niższego poziomu estrogenu w trakcie i po zakończeniu menopauzy.

Stwardnienie rozsiane to przewlekła i postępująca choroba demielinizacyjna ośrodkowego układu nerwowego. W SM układ odpornościowy atakuje warstwę ochronną nerwów - mielinę, powodując problemy z komunikacją między mózgiem a resztą ciała. To choroba nazywana często chorobą młodych dorosłych (poza tym - chorobą o tysiącu twarzy), dlatego że diagnoza stawiana jest najczęściej wśród osób w przedziale wiekowym 20-40 lat. I znowu - częściej chorują kobiety. U kobiet SM rozwija się dwa do trzech razy częściej niż u mężczyzn. W sumie na całym świecie chorujących jest ok. 3 mln, w Polsce - ok. 60 tys.

Kobiety częściej chorują na choroby autoimmunologiczne (SM do takich chorób należy). Dlaczego? Badacze wskazują m.in. na różnice związane są z funkcjonowaniem układu immunologicznego u kobiet i mężczyzn. U pań system immunologiczny jest bardziej aktywny, co skutkuje tym, że w niektórych sytuacjach zaczyna atakować komórki własnego organizmu. Tymczasem mniej aktywny układ immunologiczny sprawia, że u mężczyzn większe jest ryzyko zachorowania na nowotworowy. Z układem immunologicznym ściśle powiązany jest układ hormonalny. Przypuszcza się, że na rozwój SM mogą mieć wpływ hormony płciowe. 

Do dziś nie ma jednak jednoznacznego wyjaśnienia, dlaczego kobiety są bardziej podatne na SM niż mężczyźni. Badacze stoją obecnie na stanowisku, że winna jest złożona interakcja między czynnikami środowiskowymi, genetycznymi i epigenetycznymi.

Chorobą autoimmunologiczną jest również reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). To, jak podkreślają lekarze, najczęstsza zapalna choroba stawów, rozpoczynająca się zwykle w młodym i średnim wieku (u 80 proc. pacjentów choroba rozwija się pomiędzy 35. a 50. rokiem życia; po 75. roku życia częstość zachorowania na RZS spada). Przyczyn RZS w pełni nie poznano. Uważa się jednak, że do rozwoju choroby konieczne jest współistnienie wielu czynników, z których najważniejsze to: obciążenie dziedziczne, defekt układu odpornościowego, płeć żeńska, zakażenie, a także palenie papierosów czy stres. Kobiety chorują trzykrotnie częściej niż mężczyźni, ale też zgłaszają więcej objawów i są one cięższe.

U kobiet RZS często pojawia się w okresach zmian hormonalnych, np. po porodzie lub nadejściu menopauzy, jednak wiadomo, że zachorowania nie są jedynie skutkiem wpływu żeńskich hormonów. 

W Polsce osób cierpiących na RZS jest ok. 300 tysięcy.

Źródła:

https://www.termedia.pl/lekarzspecjalista/Prof-Marek-Ruchala-Z-chorobami-tarczycy-mamy-takze-do-czynienia-u-mezczyzn,36966.html.

https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/aktualnosci/341660,osteoporoza-to-problem-ponad-2-mln-polakow.

https://osteoporoza.pl/dla-pacjentow/co-to-jest-osteoporoza/.

Migrena, Adam Stępień, (podyplomie.pl).

https://www.alzheimers.org.uk/blog/why-dementia-different-women.

https://www.mdpi.com/2076-3417/13/10/5881.

https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C96691%2Cekspertka-kobiety-czesciej-choruja-na-schorzenia-autoimmunologiczne.

https://www.termedia.pl/reumatologia/Patologia-w-stawach-zaczyna-sie-w-jamie-ustnej,30394.html.

CZYTAJ TAKŻE: 

Na co chorują Polacy i jak często się badają? Liczby nie pozostawiają złudzeń

Podstawowe badanie, gdy ciągle jesteś zmęczony. Powie wiele o twoim zdrowiu

Co dzieje się w naszym ciele i mózgu, gdy jesteśmy mili? Dlaczego warto być życzliwym