Spis treści:
- Dlaczego warto wykonać badania na pasożyty?
- Jakie pasożyty najczęściej atakują człowieka?
- Rodzaje badań, wykonywanych w kierunku pasożytów
- Jak przygotować się do badania na pasożyty?
- Gdzie wykonać badania na pasożyty?
- Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
- Co jeśli wynik badania jest dodatni?
- Profilaktyka zakażeń pasożytniczych
Dlaczego warto wykonać badania na pasożyty?
Zakażenia pasożytnicze mogą przebiegać przez długie okresy, miesiące a nawet lata, zupełnie bezobjawowo lub z niespecyficznymi objawami: zmęczenie, wysypki, ból brzucha, biegunki, spadek odporności czy problemy z koncentracją. Zdarza się, że pasożyty prowadzą do anemii i niedoborów witamin i substancji odżywczych, a nawet zaburzeń neurologicznych czy psychicznych. W przypadku dzieci mogą spowalniać rozwój. Właśnie dlatego diagnostyka ma kluczowe znaczenie - pozwala stwierdzić, z jakim przeciwnikiem się mierzymy, a także dobrać odpowiednie leczenie i tym samym zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia w gronie rodzinnym.
Jakie pasożyty najczęściej atakują człowieka?
Grupa pasożytów jest dość liczna i duża, jednak można wśród nich wyróżnić takie, które stosunkowo często atakują mieszkańców Polski i Europy. Należą do nich:
- owsiki (szczególnie częste u dzieci, zakażenie następuje drogą pokarmową),
- glista ludzka (zarażenie następuje przez spożycie jaj, obecnych na warzywach, owocach czy w glebie),
- tasiemce (mogą pochodzić z niedogotowanego mięsa wieprzowego lub wołowego),
- lamblia (pasożyty jelitowe, pochodzące z zanieczyszczonych powierzchni lub wody),
- toksoplazma (pierwotniak, którym można się zarazić przez kontakt z odchodami kota).
Rodzaje badań, wykonywanych w kierunku pasożytów
Badanie kału
To jedno z najczęstszych badań diagnostycznych w kierunku infekcji pasożytniczych. Pozwala na wykrycie pasożytów jelitowych. Polega na pobraniu trzech niezależnych próbek stolca i przesłaniu ich do laboratorium, gdzie kał analizowany jest pod kątem makro- i mikroskopowym. Aby wynik był wiarygodny, zwykle zaleca się przesłanie próbek w odstępie 2-3 dni, gdyż pasożyty wydalane są z kałem nieregularnie.
Badania krwi
Badania krwi wykrywają antygeny pasożytów lub przeciwciała przeciwko nim. Są szczególnie przydatne w diagnostyce pasożytów pozajelitowych, np. toksoplazmozy. Dzięki takiej analizie można wykryć obecność pasożytów nawet jeśli nie da się stwierdzić ich obecności w kale.
Badanie PCR
PCR to bardzo czuła metoda molekularna, polegająca na amplifikacji (namnożeniu) DNA pasożyta. Umożliwia ona wykrycie obecności pasożytów nawet w minimalnej ilości materiału biologicznego. Badanie PCR wykonuje się z krwi, kału i innych tkanek, w zależności od podejrzewanego patogenu.
Badanie histopatologiczne
W niektórych przypadkach, gdy istnieje podejrzenie obecności pasożytów w narządach wewnętrznych, lekarz może zlecić badane histopatologiczne, polegające na pobraniu biopsji narządu i ocenie próbki pod mikroskopem.
Jak przygotować się do badania na pasożyty?
Przygotowanie zależy od metody, jaką będzie badana obecność pasożytów. W przypadku najczęstszych badań kału przed badaniem należy stosować normalną dietę, unikać środków przeczyszczających i co ważne - nie przyjmować antybiotyków.
W przypadku badań krwi zwykle nie jest wymagane bycie na czczo. Przed badaniem warto poinformować lekarza o przebytych chorobach, a także podróżach zagranicznych, które mogą zwiększać ryzyko infekcji pasożytniczych.
Gdzie wykonać badania na pasożyty?
Badania wykonać można w laboratoriach diagnostycznych, szpitalach, poradniach chorób zakaźnych i klinikach prywatnych. Coraz częściej dostępne są także zestawy do samodzielnego pobrania próbki w domu i wysyłki. Ceny badań są zróżnicowane - od kilkudziesięciu złotych za pojedyncze badanie mikroskopowe kału do kilkuset złotych za panel PCR, obejmujący zakażenia kilkoma gatunkami pasożytów.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Do lekarza należy zgłosić się zawsze, gdy odczuwamy niepokojące objawy. Na wizytę watro pójść, jeśli:
- borykamy się z biegunkami i dolegliwościami jelitowymi, a także niewyjaśnioną utratą masy ciała;
- dolega nam świąd odbytu, zwłaszcza w nocy,
- czujemy przewlekłe zmęczenie i mamy problemy z koncentracją,
- dolegają nam niewyjaśnionej etiologii wysypki skórne,
- podróżowaliśmy do krajów tropikalnych lub mieliśmy kontakt ze zwierzętami gospodarskimi.
Lekarz na podstawie wywiadu i objawów dobierze odpowiedni zakres badań i zaordynuje leczenie.
Co jeśli wynik badania jest dodatni?
W przypadku wykrycia pasożyta lekarz przepisuje leki przeciwpasożytnicze. Kuracja jest zazwyczaj krótka, choć może wymagać powtórzenia, w zależności od rodzaju pasożyta. W przypadku niektórych pasożytów konieczne jest także kontrolne badanie po zakończeniu leczenia.
Profilaktyka zakażeń pasożytniczych
- Dokładnie myj ręce przed spożyciem posiłku.
- Unikaj picia nieprzegotowanej wody.
- Przed przygotowaniem posiłku myj składniki takie jak warzywa czy owoce.
- Dbaj o regularne odrobaczanie zwierząt domowych.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/159373,diagnostyka-zarazen-pasozytniczych
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.28.4.
- Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
CZYTAJ TAKŻE:
Przewlekła biegunka? Aż 90 proc. przypadków to stan zapalny jelit lub rak okrężnicy
Wypij, jeśli planujesz jeść więcej. Poprawisz trawienie, unikniesz wzdęć
Masz psa? Twój organizm już ci dziękuje. Czworonogi naprawdę wpływają na zdrowie
