Zaplanuj swoje zdrowie w 2026 roku. Badania, które musisz wykonać, jeśli osiągnęłaś ten wiek

Artykuł w ramach akcji: #31dnidlazdrowiakobiety"October Theory" - przyświeca nam założenie, że październik jest najlepszym momentem na życiowe porządki i wprowadzenie dobrych zmian. W Interii ZDROWIE przez cały miesiąc prowadzimy kampanię motywującą do profilaktyki i wprowadzania prostych, zdrowych nawyków. Chcemy zachęcać nie tylko do badań i profilaktyki chorób nowotworowych, ale do całościowego "o-się-dbania".

Do lekarza najczęściej chodzimy dopiero wtedy, gdy podupadamy na zdrowiu - pojawiają się niepokojące objawy, pogorszenie samopoczucia lub wyraźne symptomy sugerujące konkretną chorobę. To błąd, bo - oprócz powyższych powodów - do lekarza powinnyśmy chodzić na badania profilaktyczne. Niektóre, zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia czy Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, powinny być wykonywane raz w roku. 

Już od pierwszych tygodni nowego roku zaplanuj w kalendarzu cztery dni, w trakcie których kompleksowo sprawdzisz najważniejsze parametry zdrowotne. Tylko cztery dni wystarczą, by ocenić ryzyko występowania chorób cywilizacyjnych, nowotworowych oraz upewnić się, że organizm nie jest narażony na przewlekłe stany zapalne. 

W ramach wspomnianych czterech dni konieczne będzie zaplanowanie wizyty u lekarza rodzinnego, wizyty w laboratorium, w gabinecie ginekologicznym oraz stomatologicznym. 

Lekarz rodzinny 

Najpierw udaj się do lekarza rodzinnego informując go, że twoja wizyta ma charakter profilaktyczny. W trakcie badania lekarz dokona pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, skontroluje też masę ciała oraz wyliczy BMI. Oceni także osłuchowo prawidłowość szmerów płucnych a także sprawdzi palpacyjnie węzły chłonne. To pierwszy krok do tego, by upewnić się, czy grozi nam nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2. czy otyłość. 

W trakcie takiej profilaktycznej wizyty u lekarza warto poprosić także o skierowanie na badania, które - zgodnie z wytycznymi NFZ - przysługują bezpłatnie każdej osobie, która posiada ubezpieczenie zdrowotne. 

Wizyta w laboratorium 

Wizyta w laboratorium, wraz ze skierowaniem od lekarza rodzinnego, opierać się będzie jedynie o pobranie krwi i oddanie próbki moczu. 

Badanie ogólne moczu, morfologia, OB, lipidogram, glukoza - to badania, które na pewno zleci lekarz, aby ocenić ryzyko cukrzycy, miażdżycy, przewlekłej choroby nerek czy ewentualnych stanów zapalnych w organizmie. 

Krótka wizyta w laboratorium to druga spośród czterech wizyt, jakie dobrze jest odbyć w pierwszym kwartale roku. 

Wizyta u ginekologa 

Kolejna kluczowa wizyta jaka przed tobą w ramach działań profilaktycznych, to wizyta w gabinecie ginekologicznym. Każda kobieta przynajmniej raz w roku powinna umówić się na konsultację z USG dopochwowym, celem oceny stanu zdrowia narządów miednicy mniejszej. 

Badanie ginekologiczne pozwala wykluczyć mięsaki lub inne zmiany na narządach rodnych, a cytologia oceni stan endometrium i przyczyni się do wykrycia ewentualnych zmian przednowotworowych lub nowotworowych. 

W trakcie wizyty ginekologicznej lekarz powinien także zbadać palpacyjnie piersi i przypomnieć (lub poinstruować, jeśli tego potrzebujesz), jak wykonywać samobadanie piersi w domu (przynajmniej raz w miesiącu). Ginekolog może skierować także na USG piersi lub badanie mammograficzne (w zależności od wieku pacjentki). 

Wizyta u stomatologa 

Myśląc o badaniach profilaktycznych najczęściej myślimy o badaniach krwi albo badaniach obrazowych, jednak w kontekście zdrowia nie należy zapominać o zdrowiu jamy ustnej. PRzynajmniej raz w roku powinnaś wybrać się do stomatologa na przegląd i higienizację jamy ustnej. Każde ubytki w zębach powinny być leczone na bieżąco, ponieważ próchnica jest chorobą bakteryjną i przyczynia się do rozwoju stanów zapalnych w całym organizmie, a nie tylko w jamie ustnej. 

Jeśli właśnie skończyłaś 30 lat, to warto poszerzyć działania profilaktyczne o kolejne badania:

Badanie poziomu hormonów tarczycy (TSH, fT3, fT4) - raz na 2 lata lub częściej, jeśli wystąpią u ciebie takie objawy, jak zmęczenie, przyrost masy ciała, wypadanie włosów, udaj się do laboratorium, by sprawdzić poziom hormonów tarczycy.
USG piersi - po 30. roku życia na pewno powinnaś wykonywać USG piersi regularnie, najlepiej raz w roku. Ponadto należy pamiętać o samobadaniu piersi raz w miesiącu.

Cytologia lub test HPV DNA - cytologię wykonuj maksymalnie co 2 lata, a dodatkowo warto zrobć test w kierunku zakażenia HPV. Wirus ten odpowiada za raka szyjki macicy, dlatego warto uwzględnić to w swoim planie zdrowotnym. 

Badanie poziomu witaminy D3 - szczególnie jesienią i zimą wykonaj badanie stężenia witaminy D3 we krwi. Nawet 90 proc. Polaków może mieć niedobór, dlatego konieczna jest jej suplementacja zwłaszcza w sezonie zimowym. 

Żelazo i ferrytyna - kobiety miesiączkujące powinny kontrolować poziom żelaza i ferrytyny. NAjlepiej takie badanie wykonać raz w roku, chyba, że odczuwalne są objawy anemii. Wówczas po konsultacji z lekarzem badanie ich poziomu może być częstsze. 

Badanie okulistyczne - po 30. roku życia warto zadbać także o wzrok. Co 2 lata udaj się do okulisty na badanie okulistyczne i badanie dna oka.

Po 40. roku życia obowiązują wszystkie badania wymienione powyżej, jednak zgodnie z zaleceniami warto wykonać jeszcze kilka profilaktycznych. 

Mammografia - co 2 lata badanie to jest bezpłatne dla każdej kobiety. Jeśli istnieje obciążenie genetyczne, lekarz może zdecydować o częstszym wykonywaniu mammografii. 

EKG (elektrokardiogram) - co roku, na zlecenie lekarza rodzinnego, warto wykonać badanie EKG celem wykluczenia wentualnych zmian w mięśniu sercowym. 

Pomiar poziomu hormonów płciowych (estradiol, FSH, LH, prolaktyna) - przy objawach zaburzeń cyklu lub okołomenopauzalnych warto wykonać powyższe badania. 

USG jamy brzusznej - po 40. roku życia rekomendowane jest wykonywanie USG brzucha co dwa lata. 

Badanie densytometryczne (gęstość kości) - jeśli istnieją czynniki ryzyka osteoporozy (np. szczupła budowa ciała, palenie, mała aktywność), lekarz może zlecić badanie gęstości kości.

 Kontrola poziomu kwasu moczowego zalecana jest co dwa lata, a dodatkowo lekarz może zdecydować o wykonaniu kontroli stanu żył (USG Doppler kończyn dolnych) - zwłaszcza, jeśli pojawia się obrzęk, żylaki lub nawracające bóle nóg.

Po 50. roku życia wzrasta ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, chorób nowotworowych oraz metabolicznych. Z tego względu pakiet badań poszerza się o kolejne badania obrazowe: 

• kolonoskopia - co 10 lat (pierwsze badanie zwykle między 50. a 55. rokiem życia; wcześniej, jeśli w rodzinie był rak jelita grubego);
• USG jamy brzusznej i przezpochwowe;
• EKG i echo serca Pomiar ciśnienia i lipidogram;
• densytometria (osteoporoza);
• kontrola poziomu witaminy B12 i kwasu foliowego.

Po 60. roku życia warto pomyśleć o kompleksowym podejściu do zdrowia i profilaktyki. Poniższe badania powinny znaleźć się na stałej liście każdej kobiety po 60. roku życia. Oto, jakie badania są obowiązkowe:

• mammografia - co 2 lata (lub częściej, jeśli zaleci lekarz),
• kolonoskopia - co 10 lat lub częściej, jeśli istnieją ku temu wskazania,
• badanie słuchu (audiometria) - warto wykonywać je co 2 lata,
• kontrola okulistyczna (zaćma, jaskra, siatkówka) - badanie wykonaj co roku,
• densytometria - rób co 2 lata,
• EKG i echo serca - co roku,
• badania nerek (kreatynina, eGFR, mocz) - co roku,
• badanie tarczycy (TSH) - co 1-2 lata,
• badanie ogólne funkcji poznawczych (testy przesiewowe demencji) - przy pogorszeniu pamięci,
• szczepienia przypominające: przeciw grypie (co roku), przeciw pneumokokom i przeciw COVID-19 (zgodnie z aktualnymi zaleceniami).

Żadne badania nie sprawią, że będziesz zdrowa, a jedynie pozwolą ocenić, czy ono ci dopisuje, czy też w twoim organizmie pojawiają się jakieś zwiastuny choroby. O zdrowie warto dbać cały rok - regularnie spać, zdrowo jeść i nawadniać się, a także pamiętać o zdrowej diecie oraz umiejętnym zarządzaniu stresem. Tylko codzienne, dobre wybory, zwiększą szansę na zachowanie zdrowia i doskonałe samopoczucie. 

Jeśli masz wątpliwości, jakie badania powinnaś zrobić i jakie możesz wykonać bezpłatnie, w ramach NFZ, zawsze możesz zapytać o to w swojej przychodni, swojego lekarza rodzinnego. Pamiętaj, że regularnie uruchamiane są programy profilaktyczne i dlatego warto śledzić komunikaty Ministerstwa Zdrowia, by móc z takowych korzystać. 

Źródła:

1. https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne
2. https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/

CZYTAJ TAKŻE:

Skala BIRADS bez tajemnic. Rozszyfrowujemy wynik badania mammograficznego i USG piersi

Powody, by zbadać poziom cholesterolu w organizmie. O jednym często zapominamy

Tego nie rób przed badaniami. Czyli jak się przygotować, żeby nie wracać drugi raz