TSH, ft3, ft4 - jakie badania na tarczycę warto wykonać?

TSH (hormon tyreotropowy) wydzielany jest przez przysadkę mózgową. Stymuluje tarczycę do wydzielania T4 (tyroksyny) oraz T3 (trójjodotyroniny). Nieprawidłowy poziom opisywanych hormonów skutkować może chorobami tarczycy - niedoczynnością tarczycy i nadczynnością tarczycy. Wskazaniem do wykonania badania TSH, fT3 i fT4 są takie objawy tycie lub chudnięcie niezwiązane ze zmianą odżywiania czy stylu życia, suchość skóry, uczucie zimna, suche i łamliwe włosy, pękające paznokcie, brak apetytu, nadmierna potliwość, niepokój, zmiany nastroju, zaparcia, zaburzenie rytmu serca, osłabienie, obrzęki w okolicy szyi, nieregularne miesiączki lub zanik krwawienia oraz problemy z zajściem w ciążę. 

Poza opisywanymi wskazaniami TSH, fT3, fT4 powinno być badane profilaktyczne raz do roku. Jak przebiega?

Badanie TSH, fT3, fT4 nie różni się w przebiegu od morfologii. Z żyły pacjenta pobierana jest krew, która następnie trafia do laboratorium. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Ważne, aby badany był na czczo. Ostatni posiłek powinien być spożyty na co najmniej 8 godzin przed badaniem. Badanie TSH, fT3, fT4 wykonać można za darmo w ramach NFZ. Konieczne jest skierowanie od lekarza. Poziom hormonów tarczycy sprawdzić można również prywatnie. Cena badania waha się od 20 do 70 zł w zależności od miasta i laboratorium.

Normy TSH:

• TSH dla dzieci do 10 tygodnia: 0,6-10 μIU/l
• TSH dla dzieci do 14 miesiąca: 0,4-7,0 μIU/l
• TSH dla dzieci do 5. roku życia: 0,4-6,0 μIU/l
• TSH dla dzieci do 14. roku życia: 0,4-5,0 μIU/l
• TSH dla dorosłych: 0,4-4,0 μIU/l
• TSH w pierwszym trymestrze ciąży: 0,01-2,32 μIU/l
• TSH w drugim trymestrze ciąży: 0,10-2,35 μIU/l
• TSH w trzecim trymestrze ciąży: 0,10-2,65 μIU/l

Normy fT3:

• fT3 dla dzieci do 3. miesiąca: 3,00-9,28 pmol/l
• fT3 dla dzieci do 12. miesiąca: 3,30-8,95 pmol/l
• fT3 dla dzieci do 6. roku życia: 3,69-8,46 pmol/l
• fT3 dla dzieci do 11 roku życia: 3,88-8,02 pmol/l
• fT3 dla młodzieży do 20. roku życia: 3,93-7,70 pmol/l
• fT3 dla dorosłych: 3,1-6,80 pmol/l

Normy fT4:

• fT4 dla dzieci do 10. tygodnia: 9-21 pmol/l lub 0,8-1,7 ng/dl
• fT4 dla dzieci do 14. miesiąca: 8-17 pmol/l lub 0,6-1,4 ng/dl
• fT4 dla dzieci do 5. roku życia: 9-20 pmol/l lub 0,8-1,7 ng/dl
• fT4 dla dzieci do 14. roku życia: 8-17 pmol/l lub 0,6-1,4 ng/dl
• fT4 dla dorosłych: 9-22 pmol/l lub 0,8-1,8 ng/dl

W przypadku wyników znacząco odbiegających od opisanych wyżej norm, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że pacjent cierpi na choroby tarczycy. Najbardziej czułym wskaźnikiem nieprawidłowej pracy tarczycy jest TSH.

Wysoki poziom TSH przy jednocześnie obniżonym poziomie fT3 i fT4 sugerować może niedoczynność tarczycy. Wyróżnić można dwa rodzaje niedoczynności tarczycy. Pierwsza to niedoczynność pierwotna, czyli stan, w którym przysadka próbuje pobudzić tarczycę do produkcji hormonów, ale ta nie jest w stanie ich produkować. Druga zaś to niedoczynność trzeciorzędowa, czyli stan, w którym przysadka nie zostaje w żaden sposób pobudzona. Wysoki poziom TSH może być związany także z innymi czynczynnikami. To m.in. wpływ stosowanych leków (np. tyreostatyków) oraz uwarunkowania genetyczne. TSH może wzrastać także z powodu obecności gruczolaka przysadki mózgowej.

Z kolei zmniejszony poziom TSH i zwiększony fT3 i fT4 oznaczać może u pacjenta nadczynność tarczycy. W rzadszych przypadkach stan ten może wiązać się także z chorobą Gravesa-Basedowa, stosowanymi lekami (np. dopaminą, fenytoiną i amiodaronem), chorobami psychicznymi i zespołem pozatarczycowym. Poziom TSH spadać może także wraz z wiekiem, dlatego parametry te mogą być niższe u seniorów.

Zobacz także:

Zespół PANS - horror rodziców. Co się dzieje z dzieckiem?

Syndrom śmiejącej się kukiełki - na to cierpi syn Colina Farrella