Spis treści:
- Czym są troponiny?
- Przydatność troponin sercowych
- Troponiny - czuły marker zawału serca
- Inne przyczyny podwyższonego stężenia troponin
- Interpretacja wyników oznaczenia troponin
- Znaczenie troponin poza zawałem serca
- Nowoczesne metody badania troponin
- Przyszłość diagnostyki troponinowej
Czym są troponiny?
Troponiny to grupa białek, występujących w mięśniach poprzecznie prążkowanych i w mięśniu sercowym, która reguluje proces kurczenia i rozkurczania mięśni. Troponiny występują w trzech wariantach nazywanych:
- troponiną C (TnC),
- troponiną T (TnT),
- troponiną I (TnI).
Każda z troponin pełni inną funkcję w procesie skurczu mięśnia, a ich stosunek ilościowy jest różny w zależności od lokalizacji danej tkanki mięśniowej. Oznacza to, że troponina jest białkiem izomorficznym, czyli takim, które może występować w kilku odmianach, w zależności od umiejscowienia narządowego.
Mięsień sercowy cechuje się największymi stężeniami troponiny T oraz I - mówimy wówczas o sercowych odmianach tych troponin, oznaczanych odpowiednio cTnT i cTnI.
Przydatność troponin sercowych
Ze względu na fakt, iż w sercu największe stężenie wykazują cTnT i cTnI, to właśnie ono analizowane jest przy podejrzeniu zawału i uszkodzenia kardiomiocytów (komórek mięśnia sercowego). Podczas ich uszkodzenia dochodzi bowiem do ich rozerwania, a izoformy cTnT i cTnI wydostają się z komórek mięśniowych do krążenia ogólnego.
W warunkach fizjologicznych stężenie troponin jest bardzo niskie lub nieoznaczalne. Uszkodzenie kardiomiocytów - niezależnie od jego przyczyny - zawsze będzie się wiązało ze wzrostem oznaczalności troponin sercowych we krwi.
Można je oznaczać metodami klasycznymi lub metodami o wysokiej czułości.
Troponiny - czuły marker zawału serca
Pierwszym i nadrzędnym zastosowaniem oznaczenia izoform sercowych troponin jest podejrzenie zawału serca. W oznaczeniu troponin metodą klasyczną wzrost stężenia izoform sercowych stwierdza się po upływie 4 - 8 h od dokonania się zawału serca.
Kinetyka uwalniania cTnT jest dwufazowa, ze szczytem stężenia po 12. godzinie od dokonania zawału. Następnie następuje faza plateau, trwająca około 2 dni, a później powolny spadek, zwykle w ciągu 10 dni. Kinetyka uwalniania cTnI obejmuje mniejszy szczyt i utrzymywanie się zwiększonego stężenia przez około 5 dni.
Należy pamiętać, że samo oznaczenie troponin nie wystarcza do postawienia diagnozy zawału serca. Istotna jest całość obrazu klinicznego i wyniki badań dodatkowych, np. EKG. Istnieje bowiem wiele innych przyczyn, dla których stężenie troponin może być podwyższone.
Inne przyczyny podwyższonego stężenia troponin
Do innych przyczyn podwyższonego stężenia troponin można zaliczyć:
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zastoinową niewydolność serca,
- stosowanie leków kardiotoksycznych,
- przewlekłą niewydolność nerek,
- intensywny wysiłek fizyczny,
- zatorowość płucną i towarzyszące jej przeciążenie prawej komory,
- niedoczynność tarczycy,
- zapalenie osierdzia,
- posocznicę i(lub) wstrząs.
- uraz serca, m.in. podczas zabiegów kardiochirurgicznych.
Interpretacja wyników oznaczenia troponin
Interpretacja wyników oznaczenia troponin wymaga ostrożności. Pojedynczy wynik podwyższonej troponiny nigdy nie może być podstawą do stwierdzenia zawału serca. W praktyce klinicznej istotne jest porównanie dwóch lub kilku pomiarów przeprowadzonych w stosownych odstępach czasu.
Nagły wzrost stężenia troponiny sugeruje proces ostry, podczas gdy stabilnie utrzymujące się podwyższone wartości mogą sugerować proces przewlekły z długotrwałym obciążeniem mięśnia sercowego, np. w niewydolności nerek czy kardiomiopatii.
Znaczenie troponin poza zawałem serca
Choć troponiny kojarzone są głównie z zawałem serca, ich rola w medycynie rośnie także w innych obszarach. Na przykład u pacjentów z niewydolnością serca poziom troponin może służyć jako marker obciążenia i rokowania.
U chorych w stanie krytycznym może stanowić wskazówkę dotyczącą globalnego obciążenia serca i może pomóc w dostosowaniu leczenia.
Nowoczesne metody badania troponin
Nowoczesna diagnostyka wykorzystuje testy do oznaczania troponin o wysokiej czułości (tzw. high sensitivity troponin - hs-cTn). Pozwalają one bowiem na wykrycie minimalnych ilości białek w krwioobiegu, co umożliwia dużo szybsze potwierdzenie lub wykluczenie ostrego zawału serca, niż w przypadku stosowania klasycznych metod oznaczania troponin.
Dzięki testom o wysokiej czułości możliwe jest szybkie podejmowanie decyzji, skrócenie czasu hospitalizacji i zmniejszenie obciążenia oddziałów ratunkowych.
Przyszłość diagnostyki troponinowej
Dynamiczny rozwój diagnostyki oraz coraz większa czułość testów pozwalają przypuszczać, że w przyszłości rola diagnostyki troponinowej będzie jeszcze rosła. Być może uda się wykorzystać profil troponin do różnicowania przyczyn uszkodzenia mięśnia sercowego, a także do monitorowania terapii kardiologicznej.
Coraz bardziej precyzyjne testy mogą umożliwić identyfikację nawet bardzo subtelnych uszkodzeń kardiomiocytów, co otworzy nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.
Źródła:
- https://www.mp.pl/artykuly/25101,troponiny-sercowe
- https://www.czytelniamedyczna.pl/3525,troponiny-jako-wskaznik-uszkodzenia-miesnia-serca-nie-zawsze-swiadczacy-o-zawale.html
