Wysokie stężenie sugeruje, że doszło do zawału serca. Takie są normy troponin
Choroby układu sercowo-naczyniowego są jedną z wiodących przyczyn zgonów na świecie. Według raportów amerykańskich towarzystw naukowych oraz WHO (Światowej Organizacji Zdrowia,) liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia przekracza 17 mln na rok. Prym wiedzie choroba niedokrwienna serca, najczęściej spowodowana miażdżycą tętnic wieńcowych. W procesie diagnozowania chorób układu krążenia jednym z głównych źródeł informacji są badania laboratoryjne, m.in. oznaczenie poziomu troponin sercowych. O czym mówi wzrost tych charakterystycznych białek i kiedy jest to badanie obowiązkowe? Odpowiadamy.
W prostych słowach, zawał serca jest martwicą mięśnia sercowego, która powstaje wskutek niedokrwienia części serca. Niedokrwienie spowodowane jest zwężeniem lub całkowitym zamknięciem tętnicy wieńcowej, zaopatrującej serce w krew.
Zawał serca potocznie nazywany jest "atakiem serca" i wszyscy kojarzymy jego charakterystyczne objawy: ból zamostkowy, uczucie duszności, kłucie klatki piersiowej, problemy z oddychaniem i drętwienie lewej ręki. Zawał serca jest najcięższą postacią ostrego zespołu wieńcowego, na który składają się:
- zawał serca z uniesieniem odcinka ST (odcinek pracy serca w zapisie EKG),
- zawał serca bez uniesienia odcinka ST, oraz
- niestabilna dławica piersiowa.
W przebiegu zawału serca dochodzi do obumarcia fragmentu mięśnia sercowego z powodu niedotenienia. Obumierająca tkanka mięśniowa, która buduje serce, zaczyna uwalniać do krążenia substancje normalnie zawarte w komórkach. Jedną z nich są troponiny mięśnia sercowego.
Troponiny to frakcja białek, wchodzących w skład tzw. aparatu kurczliwego kardiomiocytów (komórek męśniowych mięśnia sercowego) i mięśni szkieletowych. Są to białka wysoce specyficzne wyłącznie dla serca i mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych, dlatego wzrost ich stężenia zawsze określa jakiś stopień uszkodzenia tych dwóch grup mięśni. Wśród troponin wyróżnia się:
- troponinę TnC - przyłączającą wapń podczas skurczu mięśnia
- troponinę TnI - wiążącą aktynę i hamującą jej kontakt z miozyną
- troponinę TnT - wiążącą tropomiozynę.
Ponieważ troponina C nie występuje w formie swoistej wyłącznie dla mięśnia sercowego, nie znalazła zastosowania w praktyce klinicznej do oceny parametrów zawału mięśnia sercowego.
Zastosowanie kliniczne w tym przypadku znalazły za to frakcje T oraz I, przy czym pierwsza z nich osiąga maksimum stężenia we krwi od 24 do 96 h od rozpoczęcia zawału serca, natomiast druga - w czasie od 12 do 24 h po zawale. Wysoki poziom troponin utrzymuje się od 4 do 10 dni, po czym zaczyna spadać. Jest to związane z procesem naprawczym kardiomiocytów, u których rozpoczyna się bliznowacenie rozerwanych fragmentów mięśnia sercowego.
Troponiny są najbardziej czułymi i swoistymi markerami uszkodzenia kardiomiocytów. U pacjentów ze świeżym zawałem istotny wzrost ich wartości obserwuje się już w jedną godzinę od rozpoczęcia zawału serca.
Troponiny to marker ilościowy, zatem im wyższe jest ich stężenie, tym wyższe prawdopodobieństwo uszkodzenia mięśnia sercowego.
Istnieją inne stany i choroby, w których występuje wzrost stężenia troponin we krwi. Związane jest to głównie z rozpadem i uszkodzeniem komórek mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego. Do takich chorób i stanów należą między innymi:
- kardiomiopatie,
- sepsa, wstrząs i rozległe oparzenia,
- rozwarstwienie aorty,
- ciężka niewydolność nerek,
- ostry incydent neurologiczny, np. udar lub krwotok podpajęczynówkowy,
- procedury wykonywane na sercu,
- stłuczenie serca,
- ekstremalny wysiłek fizyczny z rozpadem mięśni szkieletowych (rabdomiolizą),
- strukturalne choroby serca,
- zatorowość płucna,
- tachykardia,
- leki kardiotoksyczne.
Jedynym sensownym powodem badania troponin jest podejrzenie ostrego zespołu wieńcowego, ewentualnie podejrzenie rozpadu komórek mięśni poprzecznie prążkowanych - szkieletowych. Krew do badania pobiera się z żyły lub tętnicy. Właściwy poziom troponin mieści się w przedziale:
TnI - < 9 - 80 ng/l
TnT - < 9 - 22 ng/l,
a zakres wartości referencyjnych jest zależny od metody oznaczenia i należy zawsze sprawdzać go na wyniku.
Oczywiście, nie samą troponiną żyje człowiek, dlatego w badaniach, które pomogą stwierdzić, czy doszło do ostrego zespołu wieńcowego, wykorzystywane są także inne markery biologiczne. Należą do nich:
- frakcja sercowa kinazy kreatynowej (CK - MB),
- mioglobina,
- leukocyty,
- OB,
- CRP,
- kopeptyna.
Decyzję, czy mamy do czynienia z ostrym zespołem wieńcowym lekarze podejmują na podstawie trzech parametrów:
- objawy przedmiotowe i podmiotowe,
- wyniki badań laboratoryjnych oraz
- zapis EKG.
Należy pamiętać, że "objawy sercowe" to zawsze powód do zachowania wzmożonej czujności i stanowią powód do natychmiastowego wezwania pogotowia ratunkowego.
Źródła:
- Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002.
- Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/152291,troponiny-sercowe (dostęp z dn. 16.11.2024).
CZYTAJ TAKŻE:
Zawał mózgu dotyczy coraz młodszych. Ratunkiem tylko wczesne dotarcie do szpitala
Od grupy krwi może zależeć nasze zdrowie. Sprawdź, na które choroby jesteś podatny
Nieoczywista przyczyna i objawy anemii. Wcale nie chodzi o poziom żelaza
