Jedno badanie powie wiele o stanie dróg moczowych. Na czym polega urodynamika?

Badanie urodynamiczne (tzw. urodynamika) to badanie, przy pomocy którego można kompleksowo ocenić funkcjonowanie pęcherza moczowego i cewki moczowej, czyli inaczej dolnych dróg moczowych. Wykonuje się je u pacjentów z objawami wskazującymi na nieprawidłowości ze strony tych obszarów. Urodynamika składa się z kilku części, z których każda ocenia inny aspekt procesu oddawania moczu.

Badanie urodynamiczne zaleca się przede wszystkim pacjentom, którzy doświadczają objawów mogących wskazywać na nieprawidłowe funkcjonowanie dolnych dróg moczowych, czyli pęcherza moczowego i cewki moczowej. Zalicza się tutaj m.in.:

• zbyt częste oddawanie moczu (częstomocz),
• parcia naglące,
• nietrzymanie moczu,
• przerywane oddawanie moczu,
• osłabienie strumienia moczu,
• zatrzymanie moczu,
• zaleganie moczu po mikcji,
• ból podczas oddawania moczu,
• problem z rozpoczęciem oddawania moczu.

Objawy te mogą być spowodowane różnymi przyczynami. U mężczyzn może to być łagodny przerost prostaty, natomiast u kobiet przykładowo wysiłkowe nietrzymanie moczu czy parcie naglące. Badanie urodynamiczne pozwala różnicować między tymi przyczynami.

Badanie urodynamiczne to kompleksowe badanie, które składa się z kilku mniejszych części. Mają one na celu dokładną ocenę działania pęcherza moczowego i cewki moczowej oraz wykluczenie nieprawidłowości.

Uroflowmetria - pomiar przepływu cewkowego

Uroflowmetria to badanie polegające na pomiarze objętości wydalanego moczu w jednostce czasu. Ocenia on funkcję mięśnia wypieracza pęcherza oraz cewki moczowej. Przy obecności patologii w pęcherzu moczowym bądź zwężeniach cewki moczowej wynik uroflowmetrii będzie obniżony.

Ocena zalegania moczu po mikcji - PVR

Każde badanie uroflometryczne powinno zostać zakończone oceną zalegania moczu w pęcherzu moczowym po mikcji. Jest ona wykonywana przy pomocy aparatu USG.

Cystometria

Cystometria to badanie, które pomaga ocenić czucie w pęcherzu moczowym, podatność ścian pęcherza moczowego na rozciąganie oraz pojemność pęcherza moczowego. W trakcie badania przy pomocy cewnika wprowadzany jest jałowy płyn. Tradycyjną cystometrię kończy się cystometrią mikcyjną, czyli swobodnym oddaniem moczu.

Profilometria

W trakcie profilometrii cewkowej mierzy się ciśnienie w cewce moczowej w spoczynku oraz przy wysiłku. Ponadto mierzy się również długość cewki moczowej. Pomiary te mają na celu określenie funkcji zwieraczy cewki moczowej oraz jej stabilność.

Przed przyjściem na badanie należy przestrzegać wszystkich zaleceń, wydanych wcześniej przez lekarza. Najczęściej pacjent powinien stawić się z wypełnionym, jednak nie przepełnionym pęcherzem - na godzinę przed badaniem można wypić 0,5 litra wody niegazowanej. Warto również się wypróżnić, aby wyniki pomiarów ciśnienia w jamie brzusznej były jak najbardziej dokładne. W dniu badania nie trzeba być na czczo, natomiast należy wykonać toaletę całego ciała.

Na wizycie poprzedzającej badanie poinformuj swojego lekarza o wszystkich lekach, które przyjmujesz. Być może konieczne będzie odstawienie niektórych z nich na dzień badania, jednak o tym decyduje zawsze specjalista. Najczęściej poleca się nieprzyjmowanie w dniu badania leków, które mogą modyfikować funkcje pęcherza. Można je przyjąć po zakończeniu badania urodynamicznego. 

Badanie urodynamiczne trwa od 60 do ok. 90 minut. Po zaproszeniu do gabinetu pacjent proszony jest o rozebranie się do połowy, a następnie kładzie się na fotelu urologiczno-ginekologicznym. Specjalista obmywa okolice ujścia zewnętrznego cewki moczowej i wprowadza żel znieczulający do jej wnętrza. Następnie wprowadza się cewnik do pęcherza moczowego i odbytnicy.

Przeciwwskazań do badania urodynamicznego jest niewiele. Badania nie powinno się wykonywać w trakcie czynnej infekcji układu moczowego. Nie dość, że może być ono wtedy bolesne dla pacjenta, to dodatkowo stan zapalny dróg moczowych może zafałszować wynik badania. Dodatkowo urodynamiki nie powinno się wykonywać w trakcie miesiączki u kobiet menstruujących.

Badanie urodynamiczne jest badaniem bezpiecznym i rzadko prowadzi do rozwoju powikłań. Najczęściej pacjenci skarżą się na uczucie pieczenia i dyskomfortu przy oddawaniu moczu, które jednak mija po kilku godzinach od badania. Po urodynamice dochodzi czasem również do rozwoju infekcji dolnych dróg moczowych. Z tego powodu niektórzy specjaliści mogą zalecić przyjmowanie antybiotyku lub innych leków w celu jej zapobiegania. Nie ma specjalnych zaleceń co do postępowania po badaniu - pacjent może wrócić do domu tego samego dnia i funkcjonować tak jak przed procedurą.

Źródła:

Wrenn K., Dysuria, Frequency, and Urgency [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK291/, 2014 r., dostęp 29 października 2023 r.

Urodynamic Testing [na:] "National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases", https://www.niddk.nih.gov/health-information/diagnostic-tests/urodynamic-testing, 29 października 2023 r., dostęp 29 października 2023 r.

CZYTAJ TAKŻE: 

10 objawów chorych nerek, które zobaczysz na twarzy

Pięć częstych błędów popełnianych podczas korzystania z toalety

Kiedy mocz zmienia zapach. To może być cukrzyca, ZUM lub choroby wątroby