Hiperwitaminoza. To sygnały, że przesadziliśmy z suplementami witaminowymi

Hiperwitaminoza to, jak już podsuwa nam sama nazwa, stan, w którym czegoś jest za dużo. W tym przypadku chodzi o witaminy. Hiperwitaminoza to dokładnie zespół objawów chorobowych wywołany nadmiarem witamin w organizmie. Dotyczy głównie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, najczęściej A, D, E i K. Rzadziej przypadki hiperwitaminozy odnoszą się do witamin rozpuszczalnych w wodzie, ponieważ organizm usuwa je wraz z moczem. Ale jednak - i tak się czasem zdarza (przykładem jest chociażby hiperwitaminoza witaminy B12).

Co wywołuje hiperwitaminozę? Przede wszystkim zażywanie kilku suplementów witaminowych bez konsultacji ze specjalistą (przyjmowane dawki znacznie przekraczają dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminy). To problem wielu Polaków. Poza tym niektóre choroby mogą wpływać na próg toksyczności witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (dochodzi wtedy do sytuacji, w której nawet niewielkie dawki preparatów działają na szkodę organizmu). Rzadziej jako przyczynę hiperwitaminozy podaje się mało urozmaiconą dietę (spożywane są na okrągło te same produkty, których skład, jeśli chodzi o witaminy, przecież się nie zmienia).

Jak leczy się hiperwitaminozę? Leczenie tej przypadłości opiera się na trzech krokach: odstawia się suplementy witaminowe, kontroluje się poziom witamin w organizmie, a także walczy z objawami, które wywołało ich przedawkowanie.

Przeciwieństwem hiperwitaminozy jest awitaminoza. To długotrwały i poważny niedobór lub brak określonych witamin. Pomiędzy awitaminozą a hiperwitaminozą znajduje się jeszcze hipowitaminoza, czyli niedobór jednej lub kilku witamin w organizmie (awitaminoza wynika bezpośrednio z hipowitaminozy, ale to o wiele poważniejszy stan, który może prowadzić do groźnych zmian w organizmie).

Hiperwitaminoza - podkreślimy jeszcze raz, to stan, do którego doprowadzamy najczęściej sami, niewłaściwie stosując suplementację.

Przyjrzymy się tym przypadkom hiperwitaminozy, z którymi spotykamy się najczęściej - tym, które odnoszą się do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - witamin A, D, E oraz K. Wspomnimy również o rzadszej hiperwitaminozie witaminy B12 oraz często łykanej zimą witaminie C. 

Zaczniemy od hiperwitaminozy witaminy A.

Przyczyną nadmiaru witaminy A w organizmie może być np. nadmierne spożywanie tranu (oprócz witaminy A zawiera on witaminę D czy kwasy omega-3 (DHA i EPA), których zadaniem jest oddziaływanie - oczywiście w zamierzeniu pozytywne - na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny).

Nie można pominąć jeszcze jednej kwestii. Witamina A wykazuje działanie teratogenne. Kobiety z niedoborem witaminy A, a będące w ciąży, powinny ją suplementować wyłącznie w dawkach zaleconych przez lekarza, bo nawet niewielki nadmiar jest szkodliwy dla dziecka (może prowadzić do zaburzeń rozwoju).

Główne objawy hiperwitaminozy witaminy A to:

• bóle głowy,
• nudności, wymioty,
• brak łaknienia,
• drażliwość,
• osłabienie,
• ociężałość,
• problemy skórne (suchość skóry, owrzodzenia, zmiana zabarwienia skóry),
• świąd,                                               
• nadmierne wypadanie włosów, łysienie,
• łamliwość paznokci,
• pękanie warg,
• zaburzenia widzenia, światłowstręt,
• powiększenie wątroby i śledziony,
• bóle kości i stawów,
• krwawienie z nosa,
• zaburzeniami pracy serca, nerek i ośrodkowego układu nerwowego.

Niemożliwe jest przedawkowanie witaminy D w wyniku ekspozycji na słońce. Właściwie nie zdarzają się również sytuacje, w których nadmiar witaminy D w organizmie jest spowodowany przyjęciem jej wraz z pożywieniem. Tu znów kłania się nieodpowiednia suplementacja.

Hiperwitaminoza witaminy D niesie ze sobą poważne konsekwencje: odkładanie się wapnia m.in. w tętnicach, nerkach oraz sercu, zaburzenia pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego, zwiększone ryzyko kamicy pęcherzyka żółciowego oraz kamicy nerek. U kobiet w ciąży może dojść do deformacji płodu, a u noworodka mogą wystąpić choroby układu kostnego.

Główne objawy nadmiaru witaminy D to:

• osłabienie, otępienie,
• nadpobudliwość, rozdrażnienie,
• nudności i wymioty,
• bóle głowy, oczu,
• biegunka, zaparcia,
• wzmożone pragnienie,
• częste oddawanie moczu,
• utrata apetytu,
• wzmożona potliwość.
  
  

Szerzej na temat dawkowania witaminy D, skutków nadmiaru, ale i niedoboru piszemy TUTAJ i TUTAJ.

Przedawkowanie witaminy E zdarza się rzadko, gdyż 60 proc. dawki dziennej wydalane jest wraz z kałem. Do hiperwitaminozy w tym przypadku dochodzi, jak powyżej - na skutek długotrwałego przyjmowania dużej dawki w ciągu doby.

Główne objawy hiperwitaminozy witaminy E to:

• zmęczenie,
• bóle głowy,
• zaburzenia czynności przewodu pokarmowego,
• pogorszenie widzenia,
• osłabienie mięśni oraz inne zaburzenia w ich funkcjonowaniu.
  
  

Niedobór witaminy K szybko daje o sobie znać, gdyż jest to witamina niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Ale do hiperwitaminozy witaminy K dochodzi raczej rzadko. Niewłaściwa suplementacja, a więc długotrwałe, nadmierne przyjmowanie witaminy K w formie suplementu, przyczynia się do zachwiania równowagi organizmu.

Objawy hiperwitaminozy witaminy K:

• zaburzenia funkcjonowania i bóle wątroby,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• stałe uczucie gorąca i nadmierna potliwość,
• skoki ciśnienia tętniczego.
  
  

Witamina B12 należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jej nadmiar w organizmie jest rzadko stwierdzany, gdyż zbyt duże jej ilości są wydalane wraz z moczem. Nadmierne stosowanie suplementów może wywołać objawy uczuleniowe.

Wspomnimy o jeszcze jednej witaminie, której przyjmowanie jest powszechne, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy chcemy zadbać o odporność. Chodzi o witaminę C (kwas askorbinowy). Ma ona niską wartość toksyczności ostrej. Poza tym jej nadmiar wydalany jest z moczem. Jednak, jak w poprzednich przypadkach, tak i w tym istnieje ryzyko przedawkowania witaminy C.

Główne objawy nadmiaru witaminy C to:

• nudności,
• biegunki,
• wysypki,
• z czasem, w wyniku przyjmowania bardzo wysokich dawek, w nerkach mogą tworzyć się kamienie.
  
  

Uważasz, że brakuje ci witamin? Zrób odpowiednie badania, a następnie z wynikami udaj się do lekarza. On dobierze odpowiedni preparat, a dawkę dostosuje do czynników takich jak wiek czy waga. 

Nie zapominaj o lekturze ulotki suplementów witaminowych (i nie tylko ich tyczy się ta zasada). Nie podejmuj sam decyzji o zwiększeniu zaleconych dawek! 

IRz 

Polecamy również: 

Apteczka w podróży. Co ze sobą zabrać?

Siedem oznak niedoboru witamin w organizmie

Bierzesz dużo leków? Przestrzegaj tych zasad