Co może oznaczać podwyższona bilirubina? Powody mogą być różne

Bilirubina to żółty barwnik występujący u ssaków. Powstaje w wyniku rozpadu hemu znajdującego się w hemoglobinie. Za przemianę bilirubiny odpowiada wątroba, która metabolizuje hem, stamtąd trafia ona do pęcherzyka żółciowego. To właśnie nadmiar bilirubiny odpowiada za żółtaczkę. Poziom bilirubiny w organizmie odzwierciedla stan układu pokarmowego, a zwłaszcza wątroby. Ważnym badaniem jest określenie poziomu bilirubiny całkowitej, na którą składa się: bilirubina pośrednia (sprzężona) i bezpośrednia (niesprzężona).

Poziom bilirubiny sprawdza się po to, aby wykryć ewentualne choroby: wątroby, kamienie żółciowe, żółtaczkę, wirusowe zapalenie wątroby, kolkę żółciową. Poza tym, badanie to jest nieodzowne w przypadku podejrzenia zatrucia: lekami, grzybami, alkoholem albo narkotykami. Niepokojącym symptomem, który powinien skłonić chorego do wykonania badania jest zażółcenie powłok skóry. Najlepiej wykonać je na czczo, w godzinach porannych. Pamiętaj, że dieta ma znaczny wpływ na funkcjonowanie wątroby, a co za tym idzie i na bilirubinę. U dorosłych bilirubina całkowita powinna mieścić się w normach od 0,2 mg/dl do 1,1 mg/dl.

Podwyższonej bilirubiny można się spodziewać, gdy w organizmie dochodzi do niszczenia erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, taki stan rzeczy nazywa się hemolizą. Istnieje również kilka zespołów, w których przebiegu zwiększa się poziom bilirubiny, należą do nich:

• Zespół Criglera-Najjara - to choroba wątroby, objawia się szybko wzrastającą żółtaczką, dotyczy niemowląt, jest chorobą genetyczną, która występuje z częstością jeden na milion urodzeń,
• Zespół Dubina-Jonsona - to także choroba genetyczna (mutacja autosomalna recesywna), w jej wyniku upośledzone jest wydalanie sprzężonej bilirubiny przez komórki wątroby,
• Zespół Gilberta - metaboliczna choroba uwarunkowana genetycznie, której przebieg jest zwykle bezobjawowy, jej przyczyną jest mutacja genowa, prowadząca do zaburzenia sprzęgania bilirubiny w hepatocytach.

Poza wyżej wymienionymi, bilirubina wzrasta także w marskości wątroby.

Z kolei niski poziom bilirubiny, raczej nie jest powodem do niepokoju, ponieważ nie ma większego znaczenia klinicznego. Chorobą, która daje objawy, polegające na zażółceniu powłok skórnych i gałek ocznych, jest sarkoidoza, jednak nie wpływa ona na poziom bilirubiny.

Bilirubinę całkowitą bada się, pobierając krew żylną. Przed badaniem warto zadbać o nawodnienie organizmu, ponieważ zmniejsza się wtedy ryzyko, że krew będzie gęsta i nie uda się jej pobrać, a w miejscu wbicia igły powstanie wylew. Poza pobraniem krwi bilirubinę bada się także w moczu porannym. Należy zadbać, by pojemniczek, do którego zbierany jest mocz, był jałowy. Najlepiej pobierać próbkę ze środkowego strumienia moczu.

W niektórych przypadkach, takich jak zespół Gilberta, nie trzeba obniżać poziomu bilirubiny. Podobnie jest u kobiet w ciąży i noworodków, w tych przypadkach żółtaczka może być fizjologicznym zjawiskiem, nie wymagającym interwencji. Czasami jednak należy podjąć określone działania, na przykład wtedy kiedy u noworodka żółtaczka utrzymuje się przez dłuższy czas, mięśnie mają nieprawidłowe napięcie, występują drgawki. W leczeniu przeważnie używa się fototerapii, czyli naświetlania lampami specjalnie przeznaczonymi do tego celu. 

Czasami lekarze decydują się na transfuzję i podawanie przeciwciał. W obniżaniu poziomu bilirubiny u dorosłych, najistotniejsze jest nawadnianie i dieta wypełniona lekkostrawnymi produktami, powinno unikać się potraw tłustych i smażonych, ponieważ wpływają one źle na wątrobę. Warto powstrzymać się również od spożywania pokarmów bogatych w węglowodany. Osoby, u których wykryto wysoki poziom bilirubiny, mogą zdecydować się na przyjmowanie suplementów diety, zawierających witaminy z grupy B i magnez.

Zobacz także:

Badanie ogólne moczu - co można z niego wyczytać?

Stopy końsko-szpotawe - kto się z nimi rodzi?