Czy szczepionki przyjęte w dzieciństwie chronią nas przez całe życie?
Już w pierwszej dobie dziecko szczepione jest przeciwko gruźlicy, a później – zgodnie z kalendarzem szczepień – podawane są dawki szczepień na kolejne choroby, by uchronić organizm przed patogenami już od najmłodszych lat. Wśród szerokiego wachlarzu dostępnych szczepień są takie, które są obowiązkowe oraz takie, którymi można się zaszczepić dodatkowo. Na ile wystarczająca jest ochrona pochodząca ze szczepień? Na które choroby należy się doszczepić w późniejszych latach, a które przyjmowane są tylko raz? Odpowiadamy.
Nie bez powodu szczepienia podawane są już w pierwszych miesiącach życia. Mają one przede wszystkim na celu ochronić przed groźnymi powikłaniami choroby tych, którzy nie mają rozwiniętej odporności oraz są wrażliwe na agresywne wirusy i bakterie. Mowa o dzieciach, które w pierwszym roku swojego życia przyjmują największą liczbę szczepień niż w latach późniejszych.
Organizm dziecka zdecydowanie gorzej radzi sobie z infekcjami, ponieważ pamięć układu immunologicznego nie jest jeszcze w pełni rozwinięta. Podane szczepionki mogą uchronić przed zachorowaniem, ale nie muszą. Jednak wytworzona odporność po podaniu preparatu o wiele łatwiej poradzi sobie w kontakcie z danym patogenem, niż organizm osoby niezaszczepionej.
Czytaj więcej: Fakty i mity na temat szczepień
W zależności od tego, przed jaką chorobą ma uchronić szczepienie, odporność jest zróżnicowana. Wypracowanie prawidłowej odpowiedzi immunologicznej będzie również uzależnione od tego, czy zostały przyjęte pełne dawki szczepień, czy któraś z nich została pominięta.
Szczepionka BCG (gruźlica) - działanie tej szczepionki utrzymuje się ok. 15 lat i ma za zadanie ochronić najmłodszych przed prosówką oraz gruźliczym zapaleniem opon mózgowych. Wykazuje ona do 86 proc. skuteczności, chroniąc dzieci przed groźnymi powikłaniami choroby.
Szczepionka DTP (błonica-tężec-krztusiec) - ochrona przed zachorowaniem na tężec i błonicę trwa około 10 lat, ale na krztusiec o wiele krócej - 5 lat. Zalecane jest doszczepienie na krztusiec, zwłaszcza u osób z grupy wysokiego ryzyka (kobiety w ciąży) oraz w ochronie zdrowia wśród personelu, który ma bezpośredni kontakt z noworodkami.
Szczepienie WZWB (wirusowe zapalenie wątroby typu B) - przyjęcie pełnej dawki szczepień wykazuje skuteczność ochrony przed zapaleniem wątroby na poziomie 95 proc. Ochrona utrzymuje się przez całe życie, jednak zalecane jest przyjmowanie dawki przypominającej przez osoby narażone na kontakt z materiałem zakaźnym (pracownicy ochrony zdrowia) lub przed planowaną operacją chirurgiczną, na zlecenie lekarza, po wcześniejszym oznaczeniu przeciwciał.
Szczepienie Hib (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) - przyjęcie szczepienia przeciwko Hib daje skuteczność ochrony na poziomie 95 proc. U 100 proc. niemowląt zapobiega ona zapaleniu płuc wywołanym bakterią Haemophilus influenzae typu b.
Szczepienie MMR (odra-świnka-różyczka) - skuteczność tej szczepionki, po przyjęciu dwóch dawek, sięga 98 proc. Dwie dawki podawane są ze względu na fakt, że po pierwszej może nie wykształcić się odpowiedź immunologiczna. Po pierwszej skuteczność sięga ok. 90 proc.
Szczepienie IPV (polio) - przejście cyklu szczepień przeciwko chorobie Heinego-Medina daje odporność na całe życie. Wskazaniem do przyjęcia ponownej dawki, już w dorosłości, są liczne podróże do krajów, w których wciąż jest wysoki odsetek zachorowań na polio.
Z dodatkowych szczepień ochronnych, zwłaszcza na odrę oraz WZW typu B, powinny korzystać osoby, które mają kontakt z osobami potencjalnie zarażonymi i do tych osób zalicza się zawody współpracujące z obcokrajowcami, zawody medyczne oraz diagnostów laboratoryjnych.
Zaleca się, by dodatkową dawkę szczepionki przeciw krztuścowi i odrze przyjmowały kobiety w ciąży.
Osoby po 50. roku życia powinny rozważyć szczepienie przeciwko pneumokokom zwłaszcza, jeśli chorują na choroby układu krążenia oraz układu oddechowego.
Dodatkowo, po kontakcie z ciałami obcymi znajdującymi się w ziemi i przerwaniu ciągłości skóry, zaleca się podanie anatoksyny przeciwtężcowej. Tężec jest chorobą występującą przy ranach, a wrotami infekcji są uszkodzenia skóry. Do innych czynników ryzyka zachorowania na tężec zalicza się: złamania otwarte, pogryzienie przez psa, rany kłute, oparzenia.
W rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych znajdują się wszystkie choroby, na które każdy obywatel Polski ma obowiązek się zaszczepić.
Główny Inspektor Sanitarny ogłasza Program Szczepień Ochronnych na dany rok.
Podstawą prawną jest art. 17 ust. 10 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2018 r. poz. 151).
Za niezaszczepienie dziecka zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień, rodzicowi lub opiekunowi prawnemu grozi kara grzywny do 10 tyś. złotych. Nie jest to jednak jednorazowa kara, ponieważ Powiatowy Państwowy Inspektor Sanitarny może nałożyć karę do łącznej wysokości 50 tyś. złotych.
CZYTAJ TAKŻE:
Wywołuje zapalenie płuc, narządów płciowych i dróg moczowych
