Takiej gorączki nie zbijaj! To dobra ochrona przed wirusami

Przyjmuje się, że idealna temperatura ciała człowieka powinna mieścić się między 36,6 a 37 stopni Celsjusza. Nie oznacza to jednak, że wartości wyższe od razu świadczą o gorączce. Przed nią jest jeszcze etap przejściowy, czyli tak zwany stan podgorączkowy. Mówi się o nim wtedy, gdy temperatura jest wyższa od 37 stopni, jednak nie przekracza 38 stopni Celsjusza. Natomiast gorączka rozpoczyna się powyżej 38 stopni Celsjusza i dzieli się na dwa rodzaje: gorączkę niską (do 39 stopni Celsjusza) i gorączkę wysoką (od 39,1 do 41 stopni Celsjusza).

Gorączka jest naturalną reakcją obronną organizmu, uruchamianą podczas walki z zakażeniem. Polega na podwyższeniu temperatury ciała, aby usprawnić działanie poszczególnych komórek układu odpornościowego. Dodatkowo w wysokiej temperaturze bakterie, wirusy i inne patogeny słabiej się namnażają.

Wzrost temperatury ciała uwarunkowany jest kilkoma mechanizmami. Dochodzi m.in. do skurczy mięśni, które generują ciepło. Natomiast przy obniżaniu gorączki pojawiają się intensywne poty, skutkujące unormowaniem się temperatury ciała.

Gorączkę może wywoływać wiele chorób. Najczęściej są to infekcje, jednak istnieją jeszcze inne możliwe przyczyny. Zalicza się do nich:

• zapalenia naczyń;
• zakrzepicę żylną;
• choroby tkanki łącznej, np. toczeń rumieniowaty układowy;
• nowotwory złośliwe;
• niektóre leki.

Temperaturę można mierzyć na kilka różnych sposobów. Najczęstszym miejscem pomiaru jest dół pachowy, jednak ciepłotę ciała można mierzyć również w ustach, uchu lub odbycie. Dwa ostatnie sposoby są najczęściej wykorzystywane w przypadku noworodków i małych dzieci, które mogą mieć problem z utrzymaniem termometru pod pachą na czas pomiaru. Istnieją również termometry bezdotykowe, które do pomiaru temperatury wykorzystują podczerwień. Trzeba jednak pamiętać, że w ich przypadku pomiar może być zakłócony przez obecny na skórze pot. 

Naturalnym odruchem wielu osób, szczególnie w przypadku choroby u dziecka, jest natychmiastowe obniżanie temperatury, gdy tylko przekroczy ona 37 stopni Celsjusza. Obecnie wiadomo, że jest to błąd. Gorączka jest bowiem naturalnym mechanizmem organizmu wspomagającym walkę z infekcjami. Zbijając ją zbyt wcześnie, de facto pozbawiamy organizm szansy na poradzenie sobie z zakażeniem samodzielnie.

Dlatego według wielu lekarzy gorączki nie powinno się obniżać lekami, o ile nie przekracza 38-38,5 stopni Celsjusza. Leki można jednak podać wcześniej, jeśli chory źle znosi wysoką temperaturę. Jeśli gorączka przekracza 40 stopni Celsjusza, należy rozpocząć intensywne próby obniżania temperatury. W tej i wyższej temperaturze rozpoczyna się proces denaturacji białek, tzn. ich niszczenia przez działanie ciepła. Może to mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, a szczególnie dla ośrodkowego układu nerwowego, który jest najbardziej wrażliwy na wysokie temperatury.

Zbyt wysoką gorączkę należy obniżać przy pomocy leków lub domowymi sposobami. Przyjmuje się, że osoby dorosłe powinny skonsultować się z lekarzem, gdy temperatura ciała przekracza 39,4 stopnie Celsjusza. Wizyty u lekarza może wymagać również niższa gorączka, której nie udaje jej się zbić preparatami dostępnymi bez recepty lub szybko nawraca. Natomiast w przypadku noworodków i małych dzieci powinno się skontaktować z profesjonalistą, gdy gorączka przekroczy:

• 38 stopni w przypadku noworodków i niemowląt do 3. miesiąca życia;
• 39 stopni w przypadku niemowląt i dzieci między 3. a 24. miesiącem życia, lub przy niższej temperaturze ciała, gdy dodatkowo występują inne niepokojące objawy.

W przypadku gorączki u dziecka rodzice powinni być szczególnie wyczuleni na to, czy oprócz podwyższonej temperatury występują inne niepokojące objawy. Zalicza się do nich m.in.:

• zdezorientowanie, splątanie, nieutrzymywanie kontaktu wzrokowego;
• nasilone nudności, wymioty, ból brzucha, ból gardła, głowy, które wywołują silny dyskomfort;
• utrzymywanie się gorączki dłużej niż 3 dni;
• drgawki wywołane podwyższoną temperaturą ciała

Jeśli w trakcie gorączki u dziecka zauważysz którykolwiek z powyższych objawów, jak najszybciej skonsultuj się ze swoim lekarzem. Ich utrzymywanie się może wiązać się m.in. z odwodnieniem i zaburzeniami elektrolitowymi, które czasem muszą zostać wyrównane w szpitalu.

Niektóre objawy, pojawiające się w czasie gorączki u osób dorosłych, powinny również skłonić do wizyty u lekarza. Zalicza się tutaj m.in.:

• wysypkę na ciele, szczególnie, gdy nie znika pod wpływem ucisku;
• znacznie nasilony ból głowy;
• sztywność karku;
• splątanie, zdezorientowanie, problemy z mówieniem;
• gwałtowne wymioty;
• znaczne problemy z oddychaniem, ból w klatce piersiowej;
• nasilony ból brzucha;
• padaczkę;
• ból podczas oddawania moczu.

Źródła:

Fever-Fever - Symptoms & causes - Mayo Clinic [na:] "Mayo Clinic", https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fever/symptoms-causes/syc-20352759, 2022 r., dostęp 13 listopada 2023 r.

Fever in adults - Harvard Health [na:] "Harvard Health", https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/treating-fever-in-adults, 28 kwietnia 2015 r., dostęp 13 listopada 2023 r.

CZYTAJ TAKŻE:

Czosnek to samo zdrowie. Z niego także przyrządzisz syrop

Propolis. Pszczeli patent na odporność

Zdrowotny napój z kurkumą. Na co działa złota przyprawa?