Czym się różni choroba Hashimoto od niedoczynności tarczycy? Nie każdy to wie
Osłabienie, pogorszenie nastroju, wypadanie włosów, tycie i senność - to tylko niektóre objawy mogące wskazywać na niedoczynność tarczycy. Choroba utrudnia codzienne funkcjonowanie, wpływa na samoocenę pacjenta i jego relacje, dlatego tak istotne jest, by jak najszybciej doczekać się diagnozy i rozpocząć właściwe leczenie. Chociaż pomiędzy niedoczynnością tarczycy a hashimoto, wiele osób stawia znak równości, warto wiedzieć, że nie są tą samą jednostką chorobową. Co je różni?
Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, znane także jako zapalenie limfocytowe. Jest to najczęstsze spośród wszystkich zapaleń tego gruczołu i zarazem najpowszechniejszą przyczyną niedoczynności tarczycy w naszym kraju. Dotyka głównie kobiet niezależnie od wieku. U wielu pacjentów współwystępuje z innymi schorzeniami z autoagresji np. cukrzycą typu 1 lub celiakią.
Jak już zostało wspomniane choroba Hashimoto klasyfikowana jest jako zaburzenie autoimmunologiczne, co oznacza, że organizm rozpoznaje własne komórki jako obce i próbuje je zwalczyć. Jako broń wykorzystuje przeciwciała zwane przeciwtarczycowymi - przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) i przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg). W efekcie dochodzi do niszczenia komórek tarczycy przez komórki układu odpornościowego.
Uszkodzone komórki pęcherzykowe uwalniają wcześniej nagromadzone w nich hormony tarczycy, co na tym etapie choroby może prowadzić do przejściowej nadczynności tarczycy (Hashitoxicosis). Wynikiem destrukcji tkanki gruczołu i spadku liczby aktywnych komórek pęcherzykowych jest obniżenie poziomu hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny - to właśnie na tym tle rozwija się niedoczynność tarczycy.
W konsekwencji spadku hormonów tarczycy wzrasta stężenie TSH (hormonu tyreotropowego produkowanego przez przysadkę), który powoduje powiększenie gruczołu, co może skutkować rozwojem wola. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się zatem:
- wzrost TSH;
- stężenie tyroksyny (fT4) w normie lub obniżone;
- wzrost anty-TPO, anty-Tg (u około 90 proc. pacjentów) - przy czym izolowane podniesienie poziomu przeciwciał nie może stanowić o rozpoznaniu.
Z kolei w USG pacjentów z chorobą Hashimoto stwierdza się najczęściej hipoechogeniczność tarczycy, czyli obszar o obniżonej echogeniczności. Na obrazie USG zmiana taka jest ciemniejsza niż otaczająca ją tkanka. U niektórych pojawiają się także wole lub zanik tarczycy.
Niedoczynność tarczycy to choroba, w której tarczyca produkuje niewystarczającą ilość hormonów, zatem jest to pojęcie bardziej ogólne niż Hashimoto, w którym rolę odgrywa mechanizm autoimmunologiczny. Niedoczynność tarczycy może przyjmować następujące postacie:
- pierwotna niedoczynność tarczycy - jest spowodowana dysfunkcją gruczołu, stanowi ok. 99 proc. przypadków. Charakteryzuje się podwyższonym stężeniem TSH;
- wtórna niedoczynność tarczycy - wiąże się z niedoborem TSH. Wynika z dysfunkcji przysadki;
- trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy - wywołuje ją niedobór TSH, do którego doszło w efekcie uszkodzenia podwzgórza.
Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być rozmaite, począwszy od: zapaleń różnego typu (innych niż Hashimoto), guzów w układzie nerwowym, przez nieprawidłowe dostarczanie jodu do organizmu, stosowanie niektórych leków, aż po napromienianie okolicy szyi lub całkowite wycięcie tarczycy. Niedoczynność tarczycy dzieli się także na:
- subkliniczną, bez charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy;
- jawną - czyli związaną z występowaniem typowych symptomów.
W przypadku niedoczynności tarczycy najczęstszymi problemami, które zgłaszają pacjenci, są: problemy z utrzymaniem ciepłoty ciała (oziębienia kończyn, drżenia), zażółcenie i wysuszenie skóry, tycie, zaparcia, chrypkę, wypadanie włosów, przewlekłe zmęczenie i brak energii.
W autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy objawy mogą być podobne, chociaż przeważnie są to: zaburzenia koncentracji, drażliwość, lęk, obniżenie nastroju i problemy z płodnością.
Choroba Hashimoto często prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy, ponadto zwiększa ryzyko wystąpienia chłoniaka tego gruczołu. Natomiast rokowanie w leczeniu niedoczynności tarczycy, zależy od jej przyczyny. W celu rozróżnienia podłoża choroby bada się poziom przeciwciał anty-TPO i anty-Tg. Leczenie niedoczynności tarczycy polega na zastępczym podawaniu hormonów (lekiem z wyboru jest l-tyroksyna). Substytucja trwa najczęściej do końca życia pacjenta.
Źródła:
B. Jarząb, A. Lewiński, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Choroby układu wewnątrzwydzielniczego. Choroby tarczycy, red. B. Jarząb, E. Płaczkiewicz-Jankowska, w: Interna Szczeklika 2022, red. P. Gajewski, Kraków 2022
X. Żórawska‑Wasilewska i in., Choroby tarczycy, w: Podstawy endokrynologii, red. T. Bednarczuk, Warszawa 2017
CZYTAJ TAKŻE:
Jak wygląda tycie hormonalne? Zwróć uwagę na pięć szczegółów
Warzywa krzyżowe. Czy można je jeść mając niedoczynność tarczycy?
