Stopy lub dłonie puchną do monstrualnych rozmiarów. Czym są obrzęki limfatyczne?

Obrzęk limfatyczny to stan, w którym w wyniku upośledzenia funkcjonowania elementów układu chłonnego dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynów w tkankach. Prowadzi to do obrzęku kończyn, który z biegiem czasu narasta i stopniowo utrudnia codzienne funkcjonowanie, niekiedy skutkując nawet niepełnosprawnością. 

Niestety na chwilę obecną nie ma leku, który pozwoliłby całkowicie pozbyć się tego problemu. Istnieje jednak wiele metod, które pozwalają złagodzić objawy choroby i poprawić komfort życia pacjentów z obrzękami limfatycznymi.  

Obrzęk limfatyczny może mieć bardzo wiele przyczyn. Najczęściej jednak rozwija się u osób, które chorowały i leczyły się z powodu nowotworów złośliwych, szczególnie piersi, narządów płciowych i okolicy krocza. 

Szacuje się, że nawet 2 na 10 kobiet z rakiem piersi i aż połowa kobiet z rakiem pochwy doświadczają tej uciążliwej dolegliwości. Jest to szczególnie częste w sytuacji, gdy leczenie wymagało usunięcia węzłów chłonnych. Obrzęk limfatyczny może mieć również podłoże genetyczne lub może być powikłaniem rozległych urazów. W krajach tropikalnych jego przyczyną bywa również infekcja pasożytnicza - filarioza. 

Początkowo obrzęk limfatyczny objawia się powiększeniem i obrzękiem kończyny. Na wczesnych etapach powiększeniu ulega zwykle tylko dalsza część ręki lub nogi, chorzy obserwują na przykład, że skarpetki zostawiają wyraźny odciska na nodze, a pierścionki stają się za ciasne i dosłownie wżynają się w palce. Z czasem obrzęk rozprzestrzenia się w obręb całej kończyny. Może temu towarzyszyć ból, uczucie ciężkości czy trudności z poruszaniem. Wcześniej pasujące ubrania mogą nagle okazać się zbyt ciasne. 

W miarę trwania choroby obrzęk nasila się, a skóra otaczająca kończynę może ulec pogrubieniu. Często jest sucha, napięta, nadmiernie się łuszczy i ma chropowatą strukturę. Niekiedy dochodzi także do powstania głębokich owrzodzeń, zwiększa się również ryzyko nawracających infekcji skóry, a rany goją się znacznie gorzej. W masywnych obrzękach płyn z kończyny może przesączać się bezpośrednio przez skórę, zwilżając nogawki spodni czy rękawy.

Jeżeli podejrzewasz u siebie obrzęk limfatyczny, w pierwszej kolejności udaj się do lekarza internisty. Postawi on wstępną diagnozę i zleci dalsze, niezbędne badania. Pomogą one wykluczyć inne potencjalne przyczyny dolegliwości. Przy podejrzeniu obrzęku limfatycznego warto jest wykonać podstawowe badania laboratoryjne - morfologię krwi, badanie ogólne moczu, poziom enzymów wątrobowych i kreatyniny. Lekarz zapewne zaleci wykonanie USG doppler zajętej kończyny, aby wykluczyć zakrzepicę żylną.     

Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, w przebiegu obrzęku limfatycznego wyróżnia się siedem stadiów zaawansowania:

• stadium 0 - gdy obecne jest uszkodzenie naczyń limfatycznych, jednak nie doszło jeszcze do pojawienia się obrzęków;
• stadium 1 - obrzęk nasila się w ciągu dnia i ustępuje w nocy, po naciśnięciu na obrzękniętą skórę powstaje “dołek", który nie znika samoistnie;
• stadium 2 - obrzęk nie ustępuje w nocy, skóra ma gąbczastą konsystencję, po zwolnieniu nacisku powraca ona do swojego pierwotnego kształtu;
• stadium 3 - obrzęk nie ustępuje i stopniowo powiększa się, skóra ulega stwardnieniu;
• stadium 4 - obrzęk jest dobrze widoczny, w obrębie skóry tworzą się guzki i uwypuklenia;
• stadium 5 - w obrębie skóry zaczynają tworzyć się fałdy;
• stadium 6 - obrzęk utrudnia codzienne funkcjonowanie, w obrębie skóry tworzą się liczne grudki i guzki;
• stadium 7 - obrzęk uniemożliwia samodzielne funkcjonowanie, chodzenie, mycie się, osoba wymaga pomocy bliskich.

Niestety obrzęku limfatycznego nie da się całkowicie wyleczyć. Możliwe jest jednak zmniejszenie go na tyle, aby nie powodował trudności w codziennym funkcjonowaniu. Podstawową metodą terapii jest kompresja zajętej kończyny. Służą do tego specjalne pończochy uciskowe lub bandaże, którymi owija się kończynę, aby poprawić drenaż limfatyczny w jej obrębie. 

Dobre efekty przynosi również regularna aktywność fizyczna, jak najczęstsze unoszenie zajętej kończyny i masaże (drenaże manualne) usprawniające odpływ chłonki. Jeżeli te metody nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, można pomyśleć o bardziej inwazyjnych zabiegach, np. laseroterapii czy zabiegu chirurgicznym. Walka z obrzękiem limfatycznym często jest ciężka i wymaga wiele poświęcenia.

CZYTAJ TAKŻE: 

Ręce zdradzają, czy pijesz wystarczającą ilość wody. Zrób prosty test 

Napar z zielonej herbaty pomaga schudnąć i zachować zdrowie