Spis treści:
- Jak to możliwe że łuszczyca zajmuje stawy?
- W jakim wieku zwykle występuje łuszczycowe zapalenie stawów?
- Jakie są objawy łuszczycowego zapalenia stawów?
- Jak lekarz rozpoznaje łuszczycowe zapalenie stawów?
- Jak przebiega leczenie łuszczycowego zapalenia stawów?
Jak to możliwe że łuszczyca zajmuje stawy?
Łuszczyca kojarzy się jako choroba skóry, dlatego jej związek ze stawami może być na pierwszy rzut oka nie do końca oczywisty. A jednak: u ok. 20 proc. pacjentów dotkniętych tą przypadłością, dochodzi do łuszczycowego zapalenia stawów (ŁZS). Niestety do tej pory naukowcom nie udało się wskazać dokładnej przyczyny i mechanizmu rozwoju ŁZS.
Wiadomo tylko, że za występowanie objawów odpowiada dysfunkcja układu immunologicznego, który zamiast bronić przed patogenami, zaczyna traktować zdrowe tkanki organizmu jako zagrożenie, wywołując stan zapalny obejmujący nie tylko stawy, ale też ścięgna, kręgosłup, a nawet narządy wewnętrzne. Choroba bywa zdradliwa, bo jej objawy są bardzo różnorodne i potrafią zmieniać się z czasem: od łagodnego zapalenia kilku stawów po rozległe zajęcie osiowe przypominające zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
W jakim wieku zwykle występuje łuszczycowe zapalenie stawów?
Pierwsze objawy ŁZS pojawiają się zwykle między 20 a 50 r.ż. choć bywa, że choroba daje o sobie znać znacznie wcześniej, tj. w wieku szkolnym, między 9 a 12 r.ż. U większości pacjentów (ponad dwóch trzecich) najpierw pojawiają się zmiany skórne, a dopiero później - objawy ze strony stawów. U pozostałych choroba potrafi zacząć się odwrotnie: od bólu i obrzęku stawów, co komplikuje postawienie diagnozy. Co ciekawe, rozległość zmian skórnych nie idzie w parze z nasileniem dolegliwości stawowych. Zdarza się, że stawy są mocno zajęte, mimo niewielkich objawów skórnych, albo wręcz przeciwnie: nie występują typowe zmiany łuszczycowe, a mimo to rozpoznaje się łuszczycowe zapalenie stawów.
Jakie są objawy łuszczycowego zapalenia stawów?
Dolegliwości związane z ŁZS zmieniają swoje natężenie, w efekcie chorzy jednego dnia mogą czuć się relatywnie dobrze, zaś innego mieć problemy z wykonywaniem codziennych czynności. W zależności od postaci choroby, pacjenci skarżą się na:
- ból, obrzęk stawów, oraz tzw. sztywność poranną, czyli uczucie sztywności trwające dłużej niż 30 minut (często 1-2 godziny), które ustępuje pod wpływem ruchu i aktywności;
- zmiany na skórze i paznokciach - u ok. 80 proc. pacjentów występują zmiany paznokciowe (zagłębienia na płytce paznokciowej, żółtawe przebarwienia lub rozwarstwienie płytki), często współistniejące ze zmianami skórnymi;
- ból pleców i ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa;
- zmiany zapalne palców - niekiedy związane ze znacznym obrzękiem, zaczerwienieniem i bólem całego palca;
- zapalenie przyczepów ścięgnistych, np. w okolicy ścięgna Achillesa - to często pierwszy, bagatelizowany objaw choroby.
Dla łuszczycowego zapalenia stawów charakterystyczne jest niesymetryczne zajęcie stawów kończyn dolnych oraz osiowe zapalenie kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych. Z kolei stawy dłoni, stóp i nadgarstków zajęte są symetrycznie.
Co ciekawe, ŁZS potrafi atakować nie tylko układ ruchu, może prowadzić do: miażdżycy, zapalenia zastawek serca, a niekiedy objawiać się bólem w klatce piersiowej czy omdleniami.
Jak lekarz rozpoznaje łuszczycowe zapalenie stawów?
ŁZS diagnozowane jest zwykle przez reumatologa , który staje przed wyzwaniem zróżnicowania tej jednostki od reumatoidalnego zapalenia stawów, czy zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, czyli schorzeń które mogą objawiać się podobnie. Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad i badanie fizykalne, zwracając uwagę na obrzęk, bolesność i ograniczenie ruchomości stawów. W badaniach laboratoryjnych często widoczne są podwyższone markery zapalne, takie jak OB i CRP, choć ich brak nie wyklucza choroby.
Kluczową rolę odgrywają też badania obrazowe: RTG, USG, a niekiedy rezonans magnetyczny, które pozwalają uwidocznić zmiany zapalne, nadżerki, zniekształcenia czy uszkodzenia kości.
Jak przebiega leczenie łuszczycowego zapalenia stawów?
Leczenie ŁZS to długofalowy proces, w którym chodzi nie tylko o łagodzenie bólu i sztywności, ale przede wszystkim o utrzymanie dobrej jakości życia, mimo choroby przewlekłej. Głównym celem terapii jest opanowanie zapalenia aż do osiągnięcia remisji.
Plan leczenia dobiera się indywidualnie - zależy on od rodzaju i aktywności choroby, obecności czynników ryzyka (np. podwyższonego OB/CRP, zapalenia palców czy zajęcia paznokci), nasilenia zmian skórnych, współistniejących schorzeń oraz preferencji pacjenta. Terapia wymaga skoordynowania pracy lekarzy wielu specjalizacji, jej główne filary to:
- edukacja pacjenta i jego rodziny;
- farmakoterapia;
- rehabilitacja;
- wsparcie psychologiczne;
- leczenie ortopedyczne.
Pacjentom podaje się leki o działaniu ogólnym, takie jak metotreksat, adalimumab (przeciwciało monoklonalne) czy etanercept. Często sięga się również po niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykosteroidy, które pomagają opanować ból i obrzęk w fazach zaostrzenia.
W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie miejscowe - usunięcie zmienionej błony maziowej, odbarczenie stawu z nagromadzonego płynu lub wymiana zniszczonego stawu na endoprotezę. Coraz większe znaczenie w terapii zyskują też leki biologiczne, które celują w konkretne elementy układu odpornościowego odpowiedzialne za przewlekły stan zapalny.
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547710/
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.12.2.
CZYTAJ TAKŻE:
Zaczyna się na dole pleców i promieniuje do nogi. Co złagodzi rwę kulszową?
Bóle kości i stawów mogą mieć nietypowe podłoże. Winna tarczyca albo leki
Przypadłość informatyków i kasjerów. Jak wygląda ganglion i czy jest groźny?
