Pierwsze objawy to ból kostki i opuchlizna. Maści i okłady na nic się zdadzą
Uraz w czasie treningu, niewłaściwe ułożenie stopy przy schodzeniu ze schodów lub krawężnika, czy nawet upadek z niewielkiej wysokości - wszystko to może prowadzić do uszkodzenia struktur otaczających kostkę boczną. Skręcenia i zwichnięcia tej okolicy ciała należą do jednych z najpowszechniejszych kontuzji, dlatego tak ważne jest ich odróżnienie i umiejętność udzielenia pierwszej pomocy. Czym jest więc skręcenie, a czym zwichnięcie? Jak przebiega ich leczenie?
Skręcenie to uraz powstający w wyniku przekroczenia ruchomości stawu. Polega na uszkodzeniu: torebki stawowej, więzadeł, chrząstki stawowej, fragmentów kostnych, ewentualnie przyczepów ścięgien bez utraty kontaktu powierzchni stawowych.
Chociaż skręceniu może ulec każdy staw m.in.: kolanowy, promieniowo - nadgarstkowy, barkowy - urazy najczęściej dotyczą stawu skokowego. Ta przypadłość często dotyka młodych osób, a zwłaszcza tych uprawiających sporty o wysokim ryzyku kontuzji np. piłkę nożną, koszykówkę czy siatkówkę. Nie oznacza to wcale, że narażone są wyłącznie ci, którzy intensywnie ćwiczą.
Nagłe wygięcie stopy do wewnątrz zdarza się także w codziennych sytuacjach: podczas ześlizgnięcia z krawężnika, upadku ze schodów czy niespodziewanego nastąpienia na dziurę w ziemi - skutkuje to nadmiernym rozciągnięciem więzadeł po stronie bocznej stawu skokowego, w okolicy kostki bocznej i uszkodzeniem wymienionych wcześniej struktur. Klasyfikacja skręceń stawu skokowego obejmuje trzy stopnie, poczynając od rozciągnięcia więzadeł - stopień pierwszy, poprzez częściowe ich rozerwanie, aż do całkowitego rozerwania - trzeci stopień.
Zwichnięcie stawu polega na przemieszczeniu końców kości względem siebie, poza fizjologiczne położenie, zatem powierzchnie stawowe tracą kontakt. Co oznacza, że żeby doszło do zwichnięcia siła urazu, musi być większa niż w przypadku skręcenia.
Ponadto torebka i więzadła ulegają całkowitej destrukcji. Zwichnięcie może mieć też poważniejsze konsekwencje niż skręcenie: u niektórych jego powikłaniem jest uszkodzenie nerwów lub naczyń. Do zwichnięć dochodzi podczas uprawiania sportów kontaktowych, upadków i wypadków komunikacyjnych. Zwichnięciom ulegają przede wszystkim staw: ramienny, łokciowy i biodrowy. Jedną z częstszych lokalizacji urazu jest również staw skokowy.
Objawy skręcenia i zwichnięcia są w dużej mierze wspólne. Do najważniejszych należą:
- ostry ból w okolicy stawu;
- obrzęk;
- krwiak;
- ocieplenie skóry.
W przypadku zwichnięcia niemożliwe jest wykonanie ruchów czynnych, a przy okazji biernych występuje opór. U niektórych pacjentów widoczne bywają także zniekształcenia stawu spowodowanego przemieszczeniem powierzchni stawowych.
Oba typy urazów rozpoznaje się na podstawie badania klinicznego, USG oraz RTG, wykonywanego w celu wykluczenia potencjalnych złamań. Warto pamiętać, że przy podejrzeniu zwichnięcia ważny jest czas. Zwłoka powodować może zwiększenie trudności w nastawieniu uszkodzonego stawu, a także skutkować niedokrwieniem elementów stawu skokowego.
Postępowanie przy skręceniu sprowadza się do działań wynikających z akronimu RICE (Rest, Ice, Compression, Elevation ), według którego zaleca się oszczędzanie, zimne okłady, miejscowy ucisk za pomocą bandaża elastycznego, optymalnie do 30 min od urazu i trzymanie uszkodzonej kończyny powyżej linii serca. Ortopeda po rozpoznaniu skręcenia zaleci najpewniej także noszenie ortezy przez około miesiąc oraz stosowanie specjalnych maści łagodzących obrzęk i ból.
Z kolei zwichnięcie wymaga nastawienia polegającego na przywróceniu właściwego ustawienia przemieszczonych uprzednio końców kości i odtworzeniu układu stawu. Co ważne nie powinno być ono wykonywane samodzielnie, ponieważ grozi to pogłębieniem uszkodzenia nerwów i naczyń. Nastawienie zwykle można osiągnąć w sposób zachowawczy, czyli nieoperacyjnie, aczkolwiek brak poprawy wymusza konieczność przeprowadzenia operacji. Po nastawieniu zwichnięcia zakłada się unieruchomienie w postaci szyny gipsowej. W przypadku stawu łokciowego wystarczy okres około 2 tygodni, po czym zaleca się ćwiczenia ruchomości stawu.
Niewłaściwie zaopatrzone skręcenie lub zwichnięcie może powodować niestabilność stawu, objawiającą się jako tzw. zwichnięcia nawracające ("nawykowe"). Bardzo częstym powikłaniem są również: zwiększona predyspozycja do złamań, zapalenia pochewek ścięgnistych mięśni, zerwanie, lub rozciągnięcie troczków mięśni strzałkowych, podrażnienie nerwu strzałkowego, naciągnięcie więzadeł stawów stępu, zespół zatoki stępu, fragmenty chrzęstne lub kostne w jamie stawowej oraz zrosty torebkowe.
CZYTAJ TAKŻE:
