Spis treści:
- Żelazo - dlaczego jest tak ważne dla organizmu?
- Najczęstsze objawy niedoboru żelaza
- Nietypowe objawy niedoboru żelaza
Żelazo - dlaczego jest tak ważne dla organizmu?
Odpowiedni poziom żelaza we krwi warunkuje prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Składnik ten powinien być dostarczany codziennie wraz z dietą w ilościach dostosowanych do wieku i płci, w przeciwnym razie wiele procesów zacznie zawodzić.
Żelazo jest m.in. głównym składnikiem hemoglobiny i mioglobiny - białek odpowiadających za transport tlenu i dwutlenku węgla za pośrednictwem krwi. Odgrywa kluczową rolę w budowaniu właściwej odporności organizmu, bierze udział w syntezie DNA, wspiera pracę układu nerwowego, stymulując wytwarzanie ważnych neuroprzekaźników odpowiedzialnych za koncentrację, dobry nastrój czy odporność na stres, jest niezbędny do prawidłowej budowy układu nerwowego i rozwoju płodu, wpływa na metabolizm cholesterolu, sprzyja detoksykacji szkodliwych substancji w wątrobie.
Żelazo oddziałuje także na naszą skórę, włosy oraz paznokcie i m.in. właśnie w tych miejscach będzie ujawniać się jego niedobór. Ale nie tylko.
Zobacz również:
Najczęstsze objawy niedoboru żelaza
Niedobór żelaza to jedna z częściej występujących przypadłości. Jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości (anemii), czyli stanu, w którym liczba czerwonych krwinek w krwi krążącej jest znacznie obniżona lub ilość zawartej w niej hemoglobiny jest niewystarczająca do prawidłowego natlenienia tkanek w organizmie. Do niedoboru żelaza może prowadzić przewlekła utrata żelaza (np. w wyniku krwawienia z przewodu pokarmowego), nieprawidłowa dieta, upośledzone wchłanianie czy też zwiększone zapotrzebowanie (np. w ciąży).
Anemia jest wynikiem długotrwałego niedoboru żelaza. W większości przypadków rozwija się powoli, a objawy nie są wyraźne i oczywiste.
O tym, że może nam brakować żelaza, powinniśmy pomyśleć, gdy skarżymy się na:
- przewlekłe uczucie zmęczenia,
- pogorszenie tolerancji wysiłku,
- bóle i zawroty głowy,
- szumy w uszach,
- osłabienie odporności i większą podatność na infekcje,
- zaburzenia nastroju (drażliwość, apatię),
- upośledzenie koncentracji i uwagi,
- bladość skóry,
- suchą, szorstką skórę,
- cienie pod oczami,
- zwiększoną łamliwość włosów i paznokci,
- przyspieszone bicie serca (tzw. kołatanie),
- duszność.
Nietypowe objawy niedoboru żelaza
Niedobór żelaza może powodować również mniej oczywiste objawy. Poniżej wymienimy pięć sygnałów, które także mogą świadczyć o tym, że organizmowi brakuje tego cennego pierwiastka.
Wygładzenie i obrzęk języka
W niedoborze żelaza mogą pojawiać się zmiany w obrębie jamy ustnej, w tym na języku. Język może zmienić kolor i stać się bledszy, a także może nieznacznie puchnąć. Powierzchnia języka może stać się gładka i połyskliwa. Dodatkowo mogą dokuczać: ból, pieczenie i suchość w ustach.
Zajady w kącikach ust
W sytuacji niedoboru żelaza w kącikach ust mogą występować zajady - nadżerki, nazywane również zapaleniem kątów (lub kącików) ust czy kątowym zapaleniem warg. Mogą one utrudniać jedzenie, uśmiechanie się, a nawet mówienie. W badaniu 82 osób z kątowym zapaleniem warg naukowcy odkryli, że 35 proc. z nich miało niedobór żelaza.
Zimne dłonie i stopy
Zimne dłonie i stopy, jeśli szukamy już przyczyny w problemach ze zdrowiem, kojarzą się raczej z niedociśnieniem, miażdżycą, niedoczynnością tarczycy czy cukrzycą. Ale może za nie odpowiadać także niedobór żelaza. Wynika to z tego, że u osób z niedokrwistością krwinki nie są w stanie dostarczać odpowiedniej ilości tlenu do tkanek. Efektem tego jest spadek aktywności metabolicznej tkanek i odczuwalnie chłodniejsze kończyny.
Dziwne zachcianki
Do oznak niedoboru żelaza zalicza się również spaczone łaknienie. Osoby, którym brakuje tego pierwiastka, mogą odczuwać palące pragnienie spożywania produktów, które nie nadają się do jedzenia - np. kredy, papieru, gliny, krochmalu czy surowego ryżu. Dość często obserwuje się łaknienie lodu - w jednym badaniu 16 proc. osób z niedokrwistością z niedoboru żelaza zgłosiło silne pragnienie żucia lodu. Spaczone łaknienie jest również wiązane z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi czy schizofrenią.
Zespół niespokojnych nóg
Z deficytu żelaza może wynikać zespół niespokojnych nóg. Osoby z RLS (od ang. Restless Legs Syndrome) odczuwają ciągły przymus poruszania nogami. Objawy zwykle są najbardziej nasilone w trakcie odpoczynku (głównie w czasie snu) i podczas zasypiania. Pojawiają się wtedy m.in. mrowienia, drętwienia, a czasami także kurcze mięśni. Dolegliwości ustępują pod wpływem ruchu. Badacze zaobserwowali, że suplementacja żelazem łagodzi objawy zespołu niespokojnych nóg.
Wiele osób z niedokrwistością z niedoboru żelaza ma tylko kilka objawów. Ich nasilenie w dużej mierze zależy od tego, jak szybko rozwija się anemia.
Podstawowym badaniem służącym diagnostyce anemii jest morfologia krwi. Nieleczona anemia może prowadzić do groźnych powikłań - m.in. zaburzeń pracy serca, zaburzeń słuchu czy komplikacji ciąży.
CZYTAJ TAKŻE:
Magnez - jakie objawy daje niedobór "pierwiastka życia"?
Niebezpieczne niedobory i ich zaskakujące objawy
Jak zwiększyć przyswajalność żelaza?
