Zawał i co dalej? Życie zawałowca zmienia się na zawsze
Dzięki znacznemu postępowi medycyny i nowoczesnym metodom leczenia rokowania w przebiegu zawału serca znacznie się poprawiły. Trzeba jednak mieć świadomość, że terapia zawału nigdy nie kończy się po wypisie ze szpitala, a niektórych zaleceń trzeba przestrzegać do końca życia. Jak przebiega leczenie po zawale serca? Czy trzeba się stosować do specjalnej diety i czy można uprawiać seks? Wyjaśniamy!
W przebiegu zawału serca dochodzi do zamknięcia zaopatrującej serce w krew tętnicy wieńcowej bądź jej gałęzi. Wywołuje to niedokrwienie i martwicę, w efekcie czego fragment serca bezpowrotnie umiera. Dzieje się tak, ponieważ komórki mięśnia sercowego nie mają zdolności do regeneracji. Na obrzeżach martwicy tkanek rozpoczynają się jednak procesy, których celem jest wytworzenie blizny pozawałowej. Zaczyna się ona tworzyć już w ciągu 24 godzin po zawale, jednak ostateczną formę przybiera dopiero po upływie ponad dwóch miesięcy.
Na początku komórki żerne, czyli fagocyty, sprzątają miejsce zawału - usuwają martwe komórki, robiąc miejsce na tkankę bliznowatą. Następnie po około tygodniu po zawale zaczyna się tworzyć ziarnina zapalna, która jest tkanką bogatą w naczynia krwionośne.
Nasilają się także procesy włóknienia i stale spada liczba komórek w bliźnie. Ostatecznie uformowana blizna nie ma niestety możliwości kurczenia się tak, jak mięsień sercowy i jest od niego także znacznie mniej wytrzymała.
CZYTAJ TAKŻE: Jak dbać o serce w każdym wieku?
Leczenie zawału serca rozpoczyna się już podczas transportu chorego do szpitala, natomiast kończy się na długo po otrzymaniu wypisu. Pacjent opuszcza szpital z długą receptą i listą zaleceń, do których trzeba się sumiennie stosować. Już w karetce pogotowia podaje się jedne z leków obecnych na recepcie, czyli podwójną terapię przeciwpłytkową, w skrócie DAPT. Nazywa się ją tak, ponieważ składa się z dwóch substancji - kwasu acetylosalicylowego w połączeniu z tikagrelorem, prasugrelem bądź też klopidogrelem. Zapobiegają one formowaniu się skrzepów, przez co zmniejszają ryzyko ponownego zawału. Terapię tymi lekami trzeba kontynuować aż przez dwanaście miesięcy po wypisie ze szpitala.
Ze względu na to, że osoby po zawale serca mają często podwyższony poziom cholesterolu we krwi, wdraża się również leczenie statynami. Jest to o tyle istotne, ponieważ wysoki poziom lipidów znacznie zwiększa ryzyko ponownego zawału serca i udaru mózgu w przyszłości. Przepisuje się również beta-blokery, które obniżają tętno i łagodzą objawy choroby niedokrwiennej serca, z którą często zmagają się pacjenci po zawale.
Dieta u osób po zawale serca ma kluczowe znaczenie, ponieważ nie tylko pozwala obniżyć masę ciała, ale także zmniejsza ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, w tym ponownego zawału serca, udaru mózgu i miażdżycy. Powinna być bogata w warzywa, owoce, ryby, chude mięso i orzechy. Warto także dbać o to, aby w diecie nie zabrakło razowego chleba, brązowych makaronów, ryżu i ciemnych kasz (np. kaszy gryczanej), które są dobrym źródłem błonnika i węglowodanów złożonych.
Osoby po zawale serca powinny unikać produktów tłustych, wysoko przetworzonych i bogatych w cukry proste. Z diety zawałowca powinny więc zniknąć:
- ciasta, ciasteczka, słodkie bułki, batoniki, czekolada mleczna i inne słodycze;
- potrawy smażone, które można zamienić na potrawy z grilla i gotowane na parze lub wodzie;
- tłuste kiełbasy, salami, boczek, czerwone mięso;
- fast foody, hamburgery, pizza, kebaby;
- tłusty nabiał, np. pełnotłuste mleko, śmietana, zabielacze do kawy, sery.
Rehabilitacja pacjentów po zawale serca rozpoczyna się jak najwcześniej jeszcze w szpitalu, nawet w pierwszej dobie zawału, o ile stan chorego na to pozwala. Początkowo są to proste ćwiczenia uruchamiające kończyny, próby siadania, wstawania, a następnie chodzenia na krótkie dystanse.
Po wypisie ze szpitala rehabilitacja jest kontynuowana stacjonarnie w przychodni rehabilitacyjnej lub w innym ośrodku specjalizującym się w fizjoterapii. Tam kontynuowane są ćwiczenia usprawniające, których trudność i intensywność jest zawsze dostosowywana indywidualnie do każdego chorego, m.in. na podstawie przeprowadzonego w tym czasie testu wysiłkowego.
Ilość sesji treningowych w tygodniu i długość ćwiczeń również jest ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta przez fizjoterapeutę.
Trzeba jednak pamiętać, że rehabilitacja po zawale nie kończy się w momencie zakończenia pracy z fizjoterapeutą. Po okresie rekonwalescencji pacjent powinien do końca swojego życia uprawiać jakiś rodzaj aktywności fizycznej, aby utrzymać masę ciała na odpowiednim poziomie i zmniejszyć ryzyko ponownego zawału w przyszłości.
Wiele osób po przebytym zawale zastanawia się, kiedy może powrócić do aktywności seksualnej. Często wstydzą się one pytać o to swojego lekarza i z obawy przed nawrotem choroby rezygnują one z seksu na długi czas, co niestety czasem odbija się negatywnie na relacjach z partnerem lub partnerką. Jeżeli jednak w przebiegu zawału nie doszło do rozwoju powikłań, powrót do aktywności seksualnej jest możliwy najczęściej już po tygodniu od zawału. Oczywiście każda sytuacja jest inna, dlatego dla własnego bezpieczeństwa zawsze warto schować wstyd do kieszeni i zapytać się wprost o to swojego lekarza.
CZYTAJ TAKŻE:
Czy sercowcy mogą zażywać Viagrę?
