Skuteczne sposoby na obniżenie poziomu cholesterolu

"Ma pan/pani problem z cholesterolem" - to zdanie niejednokrotnie pada w gabinetach lekarskich. Statystyki mówią same za siebie. Za duże stężenie cholesterolu we krwi dotyczy nawet 20 milionów Polaków (jeszcze niedawno mówiło się o 18 milionach). Ale czym ten cholesterol właściwie jest? I dlaczego mówi się, że cholesterol jest i dobry, i zły?

Cholesterol to substancja tłuszczowa, która występuje we wszystkich komórkach organizmu oraz w krwi, i która jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Buduje błonę komórkową, jest niezbędna do produkcji hormonów (m.in. płciowych) oraz syntezy witaminy D3. Dodatkowo wpływa na stan naszych mięśni i kości, a także pomaga w trawieniu tłuszczu.

Cholesterol w większości, bo aż w 75 proc., wytwarzany jest w wątrobie oraz innych tkankach i narządach. To cholesterol endogenny. Pozostałą jego część, 25 proc., dostarczamy wraz z pożywieniem - to z kolei cholesterol egzogenny (najwięcej znajduje się go w tłuszczach zwierzęcych i produktach pochodzenia zwierzęcego).

Na cholesterol całkowity składają się - dobry cholesterol (HDL) oraz zły cholesterol (LDL). Stężenie tego pierwszego powinno być możliwie jak najwyższe (minimalna wartość dobrego cholesterolu to 45 mg/dl). Norma w przypadku złego cholesterolu wynosi maksymalnie 115-116 mg/dl. Poziom cholesterolu całkowitego nie powinien przekraczać 200 mg/dl. Zwiększenie stężenia cholesterolu w osoczu nazywamy hipercholesterolemią. 

Osoby po 40. roku życia powinny przynajmniej raz w roku sprawdzać poziom cholesterolu. Osoby zdrowe, po 30. roku życia, raz na trzy lata.

Nieodpowiedni poziom cholesterolu może być przyczyną miażdżycy, choroby wieńcowej, a także udaru mózgu.

Niestety, w większości przypadków to my sami odpowiadamy za zbyt wysoki poziom cholesterolu w organizmie.

Do głównych przyczyn tego stanu rzeczy zaliczamy:

• złą dietę (bogatą w tłuszcze nasycone i tłuszcze trans; można je znaleźć w tłustych mięsach, wędlinach, konserwach, a także w tłustych produktach mlecznych - serze żółtym czy śmietanie; do tego dochodzą uwielbiane fast foody, słone przekąski czy wysokokaloryczne desery),
• nadwagę i otyłość,
• zbyt małą aktywność fizyczną,
• chorobę alkoholową,
• uzależnienie od nikotyny,
• niedoczynność tarczycy,
• cukrzycę typu 2,
• zespół Cushinga,
• niektóre leki (np. przeciwpsychotyczne, interferony),
• doustną antykoncepcję hormonalną,
• czynniki genetyczne. 
  
  

Poziom cholesterolu w organizmie sprawdza się za pomocą pobrania niewielkiej ilości krwi. Badanie to nosi nazwę profilu lipidowego. Co ważne dla chcących je wykonać, przystępuje się do niego na czczo. Maksymalnie kilkuminutowa wizyta może nam wiele powiedzieć o stanie naszego zdrowia.

Niestety, wysoki poziom cholesterolu może nie dawać żadnych objawów. Dopiero gdy pojawią się konkretne schorzenia, mogą wystąpić:  

• ból w klatce piersiowej, kołatanie serca,
• drętwienie rąk,
• zmiana w wyglądzie stóp (skóra w tym miejscu staje się błyszcząca i jest bardziej naciągnięta, nogi są blade i zimne),
• zmiana w wyglądzie paznokci u stóp (stają się zdecydowanie grubsze),
• nogi stają się słabe i zmęczone (możemy mieć problem z ich wyprostowaniem), pojawi się ból w kończynach,
• skurcze w łydkach, zwłaszcza nocą,
• żółtawe grudki na skórze (najczęściej mamy z nimi do czynienia w kącikach oczu, na powiekach, a także w zgięciach łokci, nadgarstków oraz kolan) - to kępki żółte, tzw. żółtaki,
• problemy z koncentracją i zapamiętywaniem,
• trudności w gojeniu się ran. 
  
  

Jest kilka sposobów radzenia sobie z wysokim poziomem cholesterolu. Poniżej pominiemy leki, które przepisze lekarz na podstawie wyników badań. Pominiemy też suplementy, które wspomagają organizm w unormowaniu poziomu cholesterolu.  

Pomocne w obniżeniu złego cholesterolu są:

- dieta - przestrzeganie zaleceń dotyczących spożywanych produktów to jeden ze skuteczniejszych sposobów na obniżenie poziomu złego cholesterolu. Wystrzegaj się fast foodów, ogranicz słone i słodkie przekąski, zrezygnuj z tłustych mięs i wędlin oraz zup i sosów w proszku. Do swojej diety włącz: tłuste ryby morskie (np. łososia, makrelę, halibuta, śledzie; świeża ryba powinna pojawiać się na stole 2,3 razy w tygodniu), oleje roślinne (olej rzepakowy, lniany, dobrym wyborem będzie też oczywiście oliwa z oliwek), orzechy, pestki i nasiona, nasiona chia, siemię lniane czy awokado. Poziom cholesterolu obniżą również jabłka, owoce cytrusowe, a także produkty zbożowe. Zamiast tłustego nabiału wybieraj chudsze jego wersje. Ważną zasadą jest także ograniczenie do minimum ilości używanej soli. Z ziół sięgaj po oregano i bazylię, a z przypraw po cynamon, kurkumę, goździki i ziele angielskie. Radzimy jednak najpierw skonsultować się w sprawie diety z dietetykiem - specjalista ułoży ją tak, by obniżyła ona poziom złego cholesterolu, a zarazem utrzymała w normie poziom HDL, czyli dobrej jego wersji;  

- ograniczenie do minimum ilości pożywanego alkoholu - badania pokazują, że im mocniejszy alkohol, w dodatku spożywany regularnie i w dużych dawkach, wpływa znacznie na podwyższenie poziomu złego cholesterolu;

- rzucenie nałogu w postaci papierosów - jak zaznacza Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, "palenie pogarsza profil lipidowy, zwiększając stężenie całkowite cholesterolu, cholesterolu LDL i triglicerydów, a obniżając stężenie cholesterolu HDL";

- zrzucenie nadprogramowych kilogramów i aktywność fizyczna - w trudnych zmaganiach z wagą aktywność fizyczna to podstawa. Oczywiście regularna. Zapewni nam nie tylko zdrowie (wysiłek fizyczny obniża poziom złego cholesterolu, a podwyższa poziom tego dobrego, zmniejsza też ryzyko rozwoju wielu chorób, np. układu sercowo-naczyniowego), ale też dobre samopoczucie i kondycję. Dodatkowo zniweluje stres, którego na co dzień mamy pod dostatkiem.

Izabela Rzepecka

Polecamy również:

Pierwsze objawy udaru mózgu mogą pojawić się 10 lat przed jego wystąpieniem

Cztery proste rady, jak utrzymać cholesterol w normie

Co jeść, by obniżyć cholesterol? To jego najwięksi wrogowie