Działają jak kiszonki. Poprawiają trawienie, mogą przedłużać życie

Probiotyki to żywe drobnoustroje, przede wszystkim bakterie oraz wybrane gatunki drożdży, które mają pozytywny wpływ na zdrowie, zwłaszcza na funkcjonowanie układu pokarmowego. Probiotyki wspomagają uszczelnianie bariery jelitowej, co chroni organizm przed wnikaniem szkodliwych bakterii, a tym samym znacząco ogranicza rozwój stanów zapalnych. To istotne, ponieważ stany zapalne uznawane są za jedną z głównych przyczyn rozwoju m.in. insulinoporności, która prowadzi do zaburzeń w regulacji poziomu cukru we krwi i utrudnia spalanie tzw. opornego tłuszczu.

Aby dany szczep mógł zostać uznany za probiotyczny, musi spełniać następujące warunki:

• szczep powinien naturalnie występować w ludzkim organizmie, szczególnie w przewodzie pokarmowym, co zwiększa jego zdolność do przeżycia i funkcjonowania w tym środowisku;
• musi być całkowicie bezpieczny dla zdrowia człowieka - nie może wykazywać działania toksycznego ani powodować chorób, również u osób z obniżoną odpornością;
• probiotyk powinien przetrwać trudne warunki panujące w żołądku i jelitach - takie jak niskie pH (kwas żołądkowy) i obecność soli żółciowych, aby dotrzeć żywy do jelita;
• musi mieć zdolność adhezji (przylegania) do komórek nabłonka jelita, co pozwala mu kolonizować przewód pokarmowy i konkurować z bakteriami chorobotwórczymi;
• skuteczność szczepu powinna być potwierdzona w badaniach naukowych - musi on wywierać pozytywny wpływ na zdrowie człowieka, np. wspierać odporność, poprawiać trawienie, równoważyć mikroflorę jelitową, łagodzić stany zapalne lub wspomagać metabolizm;
• szczep probiotyczny musi zachować swoje właściwości i żywotność przez cały okres trwałości produktu, w którym się znajduje (np. jogurt, kapsułki).

O dobroczynnym wpływie probiotyków na działanie układu pokarmowego pisał już w XX wieku mikrobiolog Ilija Miecznikow, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

Na podstawie własnych badań stwierdził, że spożywanie mlecznych produktów fermentowanych to metoda na zaszczepienie w układzie trawiennym dobroczynnych drobnoustrojów. Miecznikow postawił hipotezę, że proces starzenia jest związany z obecnością szkodliwych bakterii w jelitach, a kwas mlekowy może mieć potencjał w przedłużaniu życia. Na podstawie tej teorii regularnie spożywał kwaśne mleko. W swojej książce "Prolongation of Life: Optimistic Studies" omówił potencjalne korzyści związane z bakteriami zawierającymi kwas mlekowy. Przypisał długowieczność bułgarskich mieszkańców wsi właśnie spożywaniu jogurtów.

Prace Miecznikowa oraz innych naukowców odegrały kluczową rolę w rozwoju dziedziny probiotyków. Dzięki temu dzisiaj probiotyki są dostępne w różnych formach, w tym jako preparaty lecznicze, suplementy diety oraz składniki żywności o korzystnych właściwościach dla zdrowia.

Głównym zadaniem probiotyków jest wspieranie układu pokarmowego i równowagi mikroflory jelitowej.

Na co pomagają probiotyki? 

• Poprawiają trawienie - probiotyki wspomagają trawienie poprzez produkcję enzymów, które pomagają rozkładać pożywienie, oraz utrzymanie właściwego pH w jelitach. Mogą również pomagać w przeciwdziałaniu biegunkom i zaparciom.
• Wzmacniają układ odpornościowy - ok. 70 proc. komórek odpornościowych organizmu znajduje się w jelitach. Probiotyki wspierają zdrową mikroflorę jelitową, co przyczynia się do lepszej odpowiedzi układu odpornościowego na infekcje i choroby.
• Zapobiegają infekcjom jelitowym - probiotyki mogą pomóc w zapobieganiu i leczeniu infekcji jelitowych, takich jak biegunka podróżnych, biegunka związaną z antybiotykami oraz infekcje wirusowe i bakteryjne.
• Pomagają w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) - niektóre probiotyki mogą pomóc w łagodzeniu objawów IBS, takich jak bóle brzucha, wzdęcia i nieregularne wypróżnianie.
• Pomagają w leczeniu infekcji drożdżakowych - niektóre probiotyki, zwłaszcza gatunki drożdży Saccharomyces boulardii, mogą pomóc w leczeniu infekcji grzybiczych, takich jak drożdżyca.
• Wspierają zdrowie psychiczne - coraz więcej badań sugeruje, że zdrowie jelit może mieć wpływ na zdrowie psychiczne, a probiotyki mogą odgrywać rolę w poprawie nastroju i redukcji objawów niektórych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i lęk.
• Wspomagają odbudowę mikrobioty jelitowej przy antybiotykoterapii.

Najlepszym źródłem bakterii probiotycznych, które zawierają bakterie kwasu mlekowego, są produkty mleczne, w tym:

• jogurty naturalne - jogurty wykazują działanie probiotyczne dzięki obecności kultur bakterii, które podczas fermentacji produkują kwas mlekowy oraz związki aromatyczne, a także częściowo rozkładają białka i tłuszcze. Procesy te sprawiają, że produkty fermentowane, takie jak jogurty czy kefiry, są łatwiej przyswajalne przez organizm i lepiej trawione;
• kefir - podobnie jak jogurt uznawany jest za produkt probiotyczny. W Polsce stanowi drugi, po jogurcie, najczęściej spożywany napój mleczny poddany fermentacji. Do jego wytwarzania wykorzystuje się ziarna kefirowe, które zawierają unikalną mieszankę bakterii i drożdży, co czyni kefir szczególnie wartościowym produktem;
• maślanka - to fermentowany produkt mleczny, podobny do kefiru, zawierający korzystne bakterie kwasu mlekowego;
• ser żółty - niektóre sery, szczególnie te o długim okresie dojrzewania, zawierają naturalne probiotyki, które wspomagają florę jelitową i mogą pozytywnie oddziaływać na procesy trawienne.

Bakterie probiotyczne można znaleźć także w produktach fermentowanych, takich jak:

• kiszone warzywa - ogórki i kapusta kiszona czy kimchi zawierają naturalne probiotyki w postaci bakterii kwasu mlekowego. Warto zwrócić uwagę, że kiszona kapusta oprócz zawartości probiotyków zawiera także duże ilości witaminy C, dzięki czemu wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego. Jej regularne spożywanie może poprawiać procesy trawienne, wspomagać usuwanie toksyn z organizmu oraz przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu. Co więcej, zawarte w niej izotiocyjaniany mogą mieć właściwości przeciwnowotworowe;
• zakwas buraczany - warto pić profilaktycznie cały rok. Oprócz probiotycznych bakterii zawiera również cenne antyoksydanty; 
• kombucha - to napój fermentowany z herbaty, który także zawiera korzystne kultury bakterii i drożdży;
• produkty sojowe - takie jak mleko sojowe czy tofu również stanowią źródło probiotyków;
• kwas chlebowy - powstaje z fermentacji chleba żytniego, zwykle razowego. Kluczowy w tym procesie jest udział dzikich drożdży i bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus). To właśnie one przekształcają cukry w kwas mlekowy, a jednocześnie wytwarzają naturalne związki probiotyczne. Wersje niepasteryzowane i naturalnie fermentowane zawierają żywe mikroorganizmy probiotyczne, które po spożyciu mogą przejściowo kolonizować przewód pokarmowy, wspierając jego fizjologiczną mikroflorę; 
• chleb na naturalnym zakwasie - zakwas to nic innego jak mieszanina mąki i wody, która pozostawiona na kilka dni staje się siedliskiem naturalnych drożdży i bakterii kwasu mlekowego. W trakcie fermentacji kwasu mlekowego dochodzi do produkcji kwasu mlekowego. Choć większość bakterii probiotycznych ginie podczas pieczenia, korzystny wpływ fermentacji pozostaje, ponieważ pozostają metabolity bakteryjne o działaniu immunomodulacyjnym (np. kwas mlekowy, peptydoglikany, fragmenty ścian komórkowych bakterii), zwiększa się biodostępność składników mineralnych (poprzez rozkład fitynianów), a zmniejsza zawartość niepożądanych substancji antyodżywczych.

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8891724/.

https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/przetwory-mleczne-to-cenne-naturalne-probiotyki/. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Jelita to nasz "drugi mózg". Dietetyczka mówi, co jeść, a co ograniczyć

Kawa idealna dla cukrzyków. Pij też dla dobrego zdrowia jelit i serca

Włącz do diety jako zamiennik mięsa. Poprawiają metabolizm, wspierają mózg