Gluten nie taki straszny, jak go malują? Nowe badania rzucają inne światło na IBS
Nie każda dolegliwość jelitowa to wina glutenu. Naukowcy podejrzewają, że za część objawów może odpowiadać efekt nocebo, a nie sam składnik diety. Najnowsze badania obalają popularne przekonania i przynoszą ulgę osobom zmagającym się z zespołem jelita drażliwego.
IBS, czyli zespół jelita drażliwego, to jedno z najczęściej występujących zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Dotyka około 4 procent populacji, choć w niektórych krajach ten odsetek sięga nawet 25 procent. Choroba ma charakter przewlekły i objawia się m.in. bólami brzucha, wzdęciami, biegunką lub zaparciami. Mimo tych dolegliwości wiele osób nie zgłasza się do lekarza, przez co choroba często pozostaje niezdiagnozowana.
Choć mechanizm powstawania IBS nie został jeszcze do końca poznany, część pacjentów obserwuje nasilenie objawów po spożyciu produktów zawierających gluten - białko występujące w pszenicy, jęczmieniu i życie. Z tego powodu dieta bezglutenowa stała się jedną z popularnych metod łagodzenia objawów.
Zespół badawczy z Uniwersytetu McMaster w Kanadzie postanowił sprawdzić, czy gluten rzeczywiście odpowiada za pogorszenie samopoczucia u osób z IBS. W badaniu udział wzięło 28 pacjentów, którzy wcześniej deklarowali poprawę po wykluczeniu glutenu z diety.
Na początek wszyscy uczestnicy przez trzy tygodnie stosowali dietę bezglutenową, a następnie oceniali nasilenie objawów na specjalnej skali. Później każdemu z nich podano jeden z trzech rodzajów batoników zbożowych - zawierających pszenicę, sam gluten lub pozbawionych obu składników. Produkty wyglądały i smakowały identycznie, a uczestnicy nie wiedzieli, który baton zjedli. Po tygodniu oceniali, czy ich stan się pogorszył.
Każdy z uczestników zjadł kolejno wszystkie trzy typy batoników, z przerwami na regenerację organizmu. Efekt? Pogorszenie objawów nastąpiło nie tylko po batonikach z glutenem czy pszenicą, ale także po tych całkowicie pozbawionych tych składników.
Ośmiu uczestników badania zgłosiło znaczące pogorszenie samopoczucia po spożyciu "bezpiecznych" batoników. Dziesięciu źle się poczuło po batoniku bezglutenowym, a jedenastu - po pszennym. Takie wyniki sugerują, że gluten nie zawsze jest winny, a za objawy może odpowiadać tzw. efekt nocebo. To zjawisko, w którym negatywne oczekiwania co do działania danego produktu prowadzą do realnego pogorszenia stanu zdrowia.
Badacze zwrócili też uwagę, że niektórzy uczestnicy nie spożywali batoników zgodnie z instrukcją. Możliwe więc, że przyjęta ilość glutenu była zbyt mała, by rzeczywiście wpłynąć na ich jelita.
Wyniki badań nie wykluczają, że gluten lub pszenica mogą wywoływać objawy u części pacjentów z IBS. Pokazują jednak, że problem może być bardziej złożony, a sama dieta bezglutenowa nie zawsze jest rozwiązaniem. Efekt nocebo oraz inne czynniki - jak stres czy błędy w diecie - mogą odgrywać równie dużą rolę.
Zanim całkowicie wykluczymy gluten z jadłospisu, warto skonsultować się z gastroenterologiem lub dietetykiem. Eliminowanie całych grup produktów bez wyraźnej potrzeby może prowadzić do niedoborów i niepotrzebnych ograniczeń.
Źródło: The Lancet Gastroenterology & Hepatology, badania zespołu Premysla Bercika, Uniwersytet McMaster (Kanada).
CZYTAJ TEŻ:
Owsianka do picia, która podbija internet. Czy naprawdę pomaga schudnąć?
Dodają do żywności w jednym celu. Nawet nie wiesz, a masz w lodówce
Nie każdy wie, że to objaw przewlekłego stresu. Co oznacza i jak zwalczyć brzuch kortyzolowy?
