Jaskra - choroba, która odbiera wzrok

Jaskra (inaczej neuropatia jaskrowa) to choroba oczu, która prowadzi do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Oznacza to, że następstwem jaskry może być znaczne pogorszenie lub nawet całkowita utrata wzroku. Wyróżnić można kilka rodzajów jaskry. To: 

• jaskra pierwotna otwartego kąta (najbardziej powszechna), 
• jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, 
• jaskra zamkniętego kąta, 
• jaskra wtórna,
• jaskra wrodzona.

Jaskra jest niezwykle powszechnym problem. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroba ta jest główną przyczyną  ślepoty w krajach rozwiniętych. Szacuje się, że w Polsce na jaskrę choruje ponad 600 tys. osób. Niestety, zdecydowana większość tych przypadków (nawet 70 proc.) rozpoznawana jest zbyt późno, co uniemożliwia odpowiednie leczenie. Aby zwiększyć widoczność tego problemu, styczeń został ustanowiony miesiącem świadomości na temat jaskry. W tym czasie odbywa się wiele darmowych badań i akcji społecznych mających na celu zachęcenie (zwłaszcza seniorów) do regularnych wizyt u okulisty.

Główną przyczyną jaskry jest wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Poza tym wyróżnić można pewne czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania. To przede wszystkim:

•    cukrzyca,
•    miażdżyca,
•    krótkowzroczność,
•    silny stres,
•    wysokie ciśnienie tętnicze,
•    wiek powyżej 40. roku życia,
•    choroby kardiologiczne,
•    częste migreny i/lub bóle głowy,
•    długotrwale leczenie kortykosteroidami,
•    długotrwałe stosowane doustnych środków antykoncepcyjnych.

Uważa się, że kluczowe może być również dziedziczenie choroby. Osoby, których bliscy (zwłaszcza z pierwszego stopnia pokrewieństwa, czyli rodzice i rodzeństwo) chorowali na jaskrę, znacznie częściej mają podobny problem.

Jaskra (zwłaszcza pierwotna otwartego kąta) w początkowej fazie może przebiegać bezobjawowo. Z tego powodu konieczne są regularne wizyty u okulisty, który zaobserwuje ewentualne nieprawidłowości. Wielu pacjentów niestety rezygnuje z regularnych badań, co zwykle skutkuje późnym wykryciem jaskry, gdy pole widzenia zwężone jest do ok. 50 proc. Wraz z rozwojem jaskry pojawić się mogą charakterystyczne objawy choroby. To przede wszystkim pogorszenie lub nawet ubytek widzenia. Towarzyszyć im może:

•    zaczerwienienie oka,
•    rozmyta tęczówka,
•    częste nudności i/lub wymioty
•    ból oka.

W rozpoznaniu jaskry pomocne są takie badania jak badanie pola widzenia, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie kąta przesączania oraz badanie obrazowe przedniego odcinka oka. W przypadku potwierdzenia diagnozy rozpoczyna się odpowiednie leczenie. Ma ono na celu przede wszystkim obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Można osiągnąć to farmakologiczne - poprzez prostaglandyny, pilokarpinę, beta-blokery i inhibitory anhydrazy węglanowej isympatykomimetyki, laserowo - poprzez irydoplastykę lub irydotomię oraz operacyjnie - poprzez wymianę za dużej soczewki na płaską soczewkę sztuczną.

Rokowania pacjenta zależą przede wszystkim od zmian, jakie nastąpiły wewnątrz nerwu wzrokowego. W przypadku szybkiego rozpoznania jaskry istnieje duża szansa na uniknięcie nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Niestety, wielu pacjentów zgłasza się do lekarza zbyt późno. W ich przypadku leczenie koncentruje się głównie na hamowaniu postępu jaskry.

Tak jak zostało już napisane - w przypadku jaskry niezwykle ważna jest profilaktyka. Po 40. roku życia należy badać wzrok co najmniej raz na dwa lata. W przypadku stwierdzonej wady, należy także pamiętać o doborze odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych.

Zobacz także:

Nowa piramida żywieniowa. Co jeść, aby być zdrowym?

Małpia bruzda i stopa sandałowa - kto je ma i co to oznacza?