Scyntygrafia oceni stan nerek, wykryje groźne nowotwory. Poznaj wskazania i przebieg badania

Scyntygrafia dynamiczna nerek, zwana również renoscyntygrafią, jest badaniem, które umożliwia ocenić nie tylko wygląd nerek, ale także ocenić ich ukrwienie oraz proces tworzenia i wydalania moczu. W jego trakcie wykorzystuje się specjalne leki oznaczone radioizotopami (tzw radiofarmaceutyki) w minimalnych dawkach, wystarczających do zobrazowania nerek.

Badanie to jest proste, szybkie i wymaga tylko niewielkiego przygotowania. Pacjent po badaniu może zazwyczaj od razu wrócić do swoich codziennych obowiązków. Warto zaznaczyć, że badanie renoscyntygraficzne powstało dzięki znacznemu postępowi wykorzystania radioizotopów w medycynie.

Scyntygrafia dynamiczna nerek jest zaawansowanym badaniem, umożliwiającym obszerną i bardzo dokładną ocenę funkcjonowania nerek. Wykonuje się ją przy podejrzeniu wielu chorób nerek, np.:

• nadciśnienia nerkopochodnego;
• uropatii obstrukcyjnej;
• wrodzonych wad budowy nerek;
• odmiedniczkowego zapalenia nerek i innych chorób śródmiąższowych nerek;
• bliznowacenia nerek jako powikłanie przebytej infekcji nerek;
• guzów w obrębie nerki;
• uszkodzenia nerek w wyniku wypadku;
• uszkodzenia moczowodów.

Renoscyntygrafia jest również istotnym badaniem u pacjentów po przeszczepie nerki. Pozwala ono m.in. ocenić funkcjonowanie nowej nerki oraz wykrycie powikłań po przeszczepie. 

Jedynym przeciwwskazaniem bezwzględnym do wykonania scyntygrafii nerek jest ciąża. Kobietom karmiącym piersią zaleca się poczekać z badaniem do momentu ukończenia karmienia. Jeśli nie jest to możliwe, kobieta musi powstrzymać się od karmienia przez 4 godziny po wykonaniu badania. Stwierdzono jednak, że dawka radioizotopu po badaniu w mleku kobiecym jest na tyle mała, że nie stanowi zagrożenia dla dziecka.

Tak jak w przypadku każdego badania, do scyntygrafii dynamicznej nerek należy się przygotować zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważne jest, aby przed badaniem (ok. 30 min.) pacjent wypił odpowiednią ilość wody tak, aby uzyskać właściwe nawodnienie organizmu. Trzeba również opróżnić pęcherz moczowy. Należy również zdjąć wszelką biżuterię i metalowe elementy odzieży. Szczegółowe wytyczne zostaną przekazane przez lekarza prowadzącego.

Przed rozpoczęciem badania pacjentowi zakłada się wenflon, przez który zostanie podana niewielka dawka radiofarmaceutyku (leku połączonego z radioaktywnym izotopem, najczęściej technetem-99m). Następnie specjalista radiolog tworzy szereg obrazów przy pomocy gammakamery, która rejestruje aktywność izotopu nad nerkami.

Niekiedy przed badaniem lub w jego trakcie podaje się dodatkowe leki, które pozwalają na dokładniejszą ocenę zaburzeń funkcji nerek. Są to:

• kaptopryl (tzw. test z kaptoprylem), który pozwala ocenić zaburzenia ukrwienia nerek;
• furosemid (tzw. test z furosemidem), który jest lekiem moczopędnym i pozwala ocenić zaburzenia odpływu moczu.

Ze względu na użycie w trakcie badania radiofarmaceutyków, pacjent przez pewien czas może być źródłem niewielkiego promieniowania jonizującego. Nie stanowi on jednak zagrożenia dla otoczenia. Jeśli badaniu zostało poddane dziecko, w dniu badania powinno się ograniczyć jego kontakt z innymi dziećmi. Przebywania w bliskim otoczeniu powinny unikać również kobiety ciężarne.

Eliminacja izotopu zachodzi przez nerki zgodnie z naturalnym tempem rozkładu danego pierwiastka. W przypadku najczęściej wykorzystywanego radioizotopu - technetu - połowa całkowitej wprowadzonej do organizmu dawki rozkłada się w ciągu 6 godzin.

W badaniu renoscyntygraficznym możliwe jest uwidocznienie różnych nieprawidłowości, takich jak:

• wrodzone wady nerek (np. zastawka cewki tylnej, odpływ pęcherzowo-moczowodowy);
• blizny pozapalne w nerkach;
• przeszkodę w drogach moczowych;
• zmiany nowotworowe nerek;
• nadciśnienie nerkopochodne;
• przyczyny zaburzeń w oddawaniu moczu (np. zwężenie dróg moczowych);
• rodzaj powypadkowych uszkodzeń nerek i moczowodów.

Nie stwierdzono występowania jakichkolwiek powikłań po badaniu. Może być ono wielokrotnie powtarzane, w zależności od potrzeb. Nie ma również ograniczeń wiekowych - może być przeprowadzane zarówno u dzieci, jak i u dorosłych i seniorów. 

Źródła:

Banker H., Sheffield E.G., Cohen H.L., Nuclear Renal Scan, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562236/, dostęp: marzec 2024 r. 

CZYTAJ TAKŻE:

Te nowotwory najczęściej nawracają. Czy zawsze są bardziej agresywne?

Ważny wskaźnik w badaniu ogólnym moczu. Wszelkie odchylenia sygnałem alarmowym

Oto dlaczego ZUM najczęściej "łapią" kobiety. Pomogą napary ziołowe i żurawina