Czy warto pić najdroższą kawę świata? Cena zwala z nóg, produkcja zaskakuje

Kopi luwak to kawa, która przechodzi przez przewód pokarmowy cywety, zwierzęcia przypominającego łasicę, występującego głównie w Indonezji (lokalnie nazywanego luwakiem). Cyweta zjada owoce kawowca, ale trawi tylko miąższ - ziarna kawy są wydalane, po czym zbierane, myte, suszone i palone.

Co ciekawe, luwak wybiera wyłącznie najdojrzalsze i najsmaczniejsze owoce. Proces trawienia delikatnie modyfikuje strukturę ziaren, pozbawiając je goryczy i nadając przyszłej kawie łagodniejszy, bardziej subtelny aromat. Po wydaleniu ziarna są starannie oczyszczane i dalej obrabiane zgodnie ze standardowymi metodami produkcji kawy.

Na wysoką cenę kawy kopi luwak wpływa kilka istotnych czynników. Przede wszystkim jest to jej unikalny sposób pozyskiwania oraz ograniczona dostępność - tradycyjnie ziarna zbierane są ręcznie z odchodów dzikich cywet, co wymaga dużego nakładu pracy i czasu. Proces odzyskiwania ziaren oraz ich dalsza obróbka - fermentacja, suszenie i palenie - przebiegają głównie manualnie, co podnosi koszty. Dodatkowo, podczas trawienia w przewodzie pokarmowym cywety dochodzi do częściowej fermentacji ziaren, co zmienia ich strukturę chemiczną i wpływa na smak - kawa staje się delikatniejsza, mniej gorzka i bardziej aromatyczna.

Ograniczona dostępność oraz legendarny status kopi luwak sprawiają, że jest to produkt luksusowy. Cena winduje także popyt generowany przez koneserów oraz turystów odwiedzających plantacje w Indonezji, Wietnamie czy na Filipinach.

Co mówią badania naukowe?

Analizy chemiczne przeprowadzone m.in. przez Marcone (2004, Food Research International) wskazują, że proces trawienia zmienia zawartość niektórych związków fenolowych i białek w ziarnach, wpływając na smak, ale niekoniecznie na wartość zdrowotną.

Jednym z ciekawszych odkryć naukowców jest fakt, że ziarna przetworzone przez cywety zawierają mniej białka całkowitego niż zwykłe ziarna kawy. Co to oznacza w praktyce? Otóż enzymy trawienne zwierzęcia nie tylko częściowo rozkładają białka, ale także wypłukują je z wnętrza ziarna podczas procesu trawienia.

Dlaczego to ważne? Bo białka są prekursorami wielu gorzkich związków, które powstają podczas palenia kawy. Mniej białek to mniej goryczki, co może tłumaczyć, dlaczego kopi luwak uchodzi za kawę wyjątkowo łagodną i delikatną w smaku, to coś, co często zauważają konsumenci porównujący ją z klasyczną arabiką.

Co ciekawe, badania nie wykazały większych różnic w składzie mineralnym czy zawartości innych substancji między ziarnami cywety a tymi zwykłymi, poza właśnie zawartością białka.

Do tego:

• Zawartość kofeiny w kopi luwak nie różni się znacząco od innych kaw.
• Antyoksydanty, takie jak polifenole, również pozostają na podobnym poziomie.

Wniosek: choć kopi luwak różni się smakiem, brakuje przekonujących dowodów na to, że przynosi ona korzyści zdrowotne ponad tradycyjną arabikę dobrej jakości.

W Polsce za kilogram certyfikowanej kawy kopi luwak trzeba zapłacić nawet 2500 zł. Z kolei za opakowanie 100 gramów kawy cena sięga około 300 zł. W kawiarni ceny również się różnią w zależności od gatunku kawy. Ale zazwyczaj za jedną filiżankę trzeba zapłacić od 50-90 złotych.

Początkowo kopi luwak była produktem ubocznym naturalnego zachowania dzikich cywet. Dziś jednak wiele produkcji odbywa się w hodowlach przemysłowych, gdzie zwierzęta trzymane są w klatkach, często w złych warunkach sanitarnych i żywieniowych. Raporty organizacji takich jak World Animal Protection czy PETA dokumentują liczne przypadki znęcania się nad cywetami, m.in. przymusowe karmienie tylko owocami kawowca i brak dostępu do naturalnych zachowań.

Produkcja "wild-sourced" (z dzikich zwierząt) jest możliwa, ale czasem trudna do zweryfikowania.

Jeśli chodzi o smak jest to oczywiście kwestia gustu. Znawcy są podzieleni - niektórzy chwalą łagodność i złożoność aromatu, inni twierdzą, że różnice są minimalne i niewarte ceny. Jednak z punktu widzenia zdrowotnego kopi luwak nie ma przewagi nad dobrą jakościowo, świeżo paloną kawą arabika.

Natomiast z punktu widzenia etycznego i ekologicznego warto być bardzo ostrożnym i wybierać jedynie produkty z certyfikowanych źródeł, które nie wspierają ferm przemysłowych.

Źródło:
Marcone MF. Composition and properties of Indonesian palm civet coffee (Kopi Luwak) and Ethiopian civet coffee. Food Research International. 2004;37(9):901-912.
https://nature.berkeley.edu/garbelottoat/wp-content/uploads/marcone-2004.pdf
https://www.peta.org.uk/features/kopi-luwak-exposed/

CZYTAJ TAKŻE:

Jedna filiżanka to za mało. Naukowcy potwierdzają, że picie kawy chroni przed chorobami

Najlepsza na spalanie tłuszczu i obniżenie glikemii. Pij zamiast czarnej kawy

Zaskakujący przepis na lepszą koncentrację. Mocną kawę wypij tuż przed drzemką